Wikipedia:Artìculi nicissari

Cci sunnu tanti Wikipedìi. Cci sunnu chiddi granni e cci sunnu chiddi nichi. Tutti abbisògnanu di certi tipi d'artìculi, puru si sunnu sulu di li stubs (abbozzi: zoè quarchi riga). Chista è na lista di 1.000 artìculi chi fòrmanu la basa di ogni Wikipedìa e pirciò sunnu nicissari.

Cuncetti pidamintali

1. Umanu
   1. Omu
   2. Fìmmina
   3. Picciriddu
   4. Carusu
   5. Carusa
   6. Patri
2. Cosa
3. Armali
4. Virdura
5. Minirali

Filusufìa

1. Menti
2. Corpu
3. Spìritu
4. Vuluntà
5. Rialità
6. Virità
7. Canuscenza
8. Mitafìsica
9. Ètica
10. Estètica

Biografìa

Armenu 3 righi supra 100 pirsunaggi stòrici funnamintali

Musicanti

1. Wolfgang Amadeus Mozart
2. Johann Sebastian Bach
3. Ludwig van Beethoven
4. Vicenzu Bellini
5. Domenico Dragonetti

Spluratura

1. Jacques Cartier
2. Cristòfuru Culommu
3. Marcu Polu
4. Hernán Cortés
5. Vasco da Gama
6. Firdinannu Magillanu
7. Francis Drake
8. Roald Amundsen
9. Edmund Hillary

Scinzati e mmintura

Scinzati

1. Albert Einstein
2. Charles Darwin
3. Isaac Newton
4. Galileu Galilei
5. Alan Turing
6. Al-Khawarizmi (Abu Abdullah Muhammad bin Musa al-Khwarizmi)
7. Tulumeu (Clàudiu Tulumeu)

Mmintura

1. Henry Ford
2. Johann Gutenberg
3. Li Frati Wright
4. Liunardu Da Vinci
5. Thomas Alva Edison
6. Bill Gates
7. Linus Torvalds

Scrittura e Filòsufi

1. Platuni
2. Aristòtili
3. Martin Luteru
4. Adam Smith
5. Karl Marx (Carlu Marx; Marx)
6. William Shakespeare
7. Johann Wolfgang von Goethe
8. Sòcrati
9. Pitàgura
10. Danti Alighieri
11. Mary Wollstonecraft
12. Rosa Luxemburg
13. George Orwell
14. J. R. R. Tolkien
15. Immanuel Kant
16. Lao Tzi
17. Omeru
18. Eròdutu
19. Ippòcrati
20. Virgiliu
21. Zeami
22. Victor Hugo
23. Cartesiu (René Descartes)
24. Molière
25. Voltaire

Puliticanti

1. Akbar lu Granni
2. Annibbali
3. Attila
4. Tutankhamun
5. Trotsky
6. Tamerlanu
7. Genghis Khan
8. Giuliu Cèsari
9. Cèsari Augustu
10. Gugghiermu lu Cunquistaturi
11. Riccardu I di Ngriterra
12. Gandhi
13. Kwame Nkrumah
14. Charles de Gaulle
15. Carlu V, Sacru Rumanu Mpiraturi
16. Luiggi XIV di Francia
17. Otto von Bismarck
18. Petru lu Granni (di Russia)
19. Simón Bolívar
20. Samuel de Champlain
21. Hernán Cortés
22. Lenin
23. Napuliuni Bonaparti
24. Lissandru lu Granni
25. Saladinu
26. Abraham Lincoln
27. Josef Stalin
28. Adolf Hitler
29. Benitu Mussolini
30. Winston Churchill
31. Franklin Delano Roosevelt
32. Harry Truman
33. Mau Zitung
34. Shaka Zulu
35. Pol Pot
36. Hirohito, Mpiraturi di Giappuni
37. Franz Ferdinand
38. Carlu Magnu
39. Lisabbetta I di Ngriterra
40. Vittoria dû Regnu Unitu
41. Gugghiermu II di Girmania (Mpiraturi Gugghiermu II)
42. Cliupatra

Puliticanti muderni

1. Kofi Annan
2. Silviu Berlusconi
3. Tony Blair
4. George W. Bush
5. Jacques Chirac
6. Garry Kasparov
7. Nelson Mandela
8. Gerhard Schröder

Àutri

1. Martin Luther King
2. Gavrilo Princip

Littiratura

1. Li Milli e una Notti
2. Curanu
3. Bibbia
4. Don Chisciotti
5. Odissea/Ilìadi
6. La Ripùbblica di Platoni
7. Divina Cummèdia di Danti Alighieri
8. Lu Prìncipi di Macchiavelli

Paisi

Armenu na riga e la tàula di tutti li paisi di sta lista: Paisi dû munnu

Materî di tutti li jorna

Manciari

1. Pani
2. Cafè
3. Granu turcu
4. Sorgu
5. Furmentu
6. Orzu
7. Avena
8. Frutta
9. Virdura
10. Tabbaccu
11. Furmaggiu
12. Alcool
13. Té
14. Risu

Vìppiti

1. Acqua (vìppita)
2. Birra
3. Vinu
4. Coca Cola
5. Tè

Giografìa

Armenu tri definizzioni ppi ognunu dî cuntinenti

1. Àfrica
2. Antàrtidi
3. Asia
4. Oceania (Australasia)
5. Europa
6. Amèrica dû Nord
7. Amèrica dû Sud

Àutri riggiuni

1. Mediu Urienti
2. Livanti stremu
3. Asia dû sud-est
4. Amèrica Latina
5. Capu di bona spiranza
6. Groenlannia
7. Lapponia
8. Sibberia
9. Scandinavia

Àutri

1. Sahara
2. Andi
3. Ciumi di l'Amazzoni
4. Ciumi di Nilu
5. Ocèanu Atlànticu
6. Ocèanu Innianu
7. Ocèanu Pacìficu
8. Ocèanu Miridiunali
9. Ocèanu Àrticu
10. Mari Meditirràniu
11. Mari Nìuru
12. Mari dû nord
13. Mari Bàlticu
14. Vulcanu
15. Himalaya
16. Alpi
17. Granni Canyon
18. Granni barrera curallina
19. Mississippi
20. Cascati dû Niagara
21. Lacu Tanganyika
22. Lacu Tititaca
23. Granni Lachi
24. Scizzia

Cità

Cità dû munnu -- criterî: mpurtanza stòrica, pupulazzioni, supirfici dâ nazzioni chi rapprisèntinu

1. Londra
2. Pariggi
3. Berlinu
4. Istanbul (Costantinòpuli)
5. San Pietruburgu
6. Mosca
7. Gerusalemmi
8. Mecca
9. Tokyo
10. Ateni
11. Roma
12. Shanghai
13. Pechinu
14. New York
15. Washington
16. Tenochtitlán
17. Mumbai (Bombay)
18. Buenos Aires
19. Seoul
20. Giacarta
21. Karaci
22. Manila
23. San Paulu
24. Cità dû Mèssicu
25. Dhaka
26. Lagos
27. Cairu
28. Teheran
29. Lima
30. Bogotà
31. Bangkok
32. Kinshasa
33. Rio de Janeiro
34. Baghdad
35. Calcutta (Kolkata)
36. Bangaluri
37. Tianjin
38. Osaka
39. Los Angeles
40. Hong Kong

Storia

Armenu quattru righi supra:

1. Dinusàuru
2. Evuluzzioni umana
3. Preistoria
4. Archioluggìa
5. Etati dâ Petra
6. Etati dû Brunzu
7. Sumeri
8. Eggittu anticu
9. Etati dû Ferru
10. Grecia antica
11. Mpiru Rumanu
12. Mediuevu
13. Li Vichinghi
14. Cruciati
15. Lu Granni Scisma
16. Pesti bubbònica
17. Umanèsimu
18. Rinascimentu
19. Scuperta di la Mèrica
20. Santa Nquisizzioni
21. Sacru Rumanu Mpiru
22. Guerra civili nglisa
23. Schiavismu
24. Illuminismu
25. Rivuluzzioni francisa
26. Rivuluzzioni nnustriali
27. Guerra civili miricana
28. Culunialismu n Àfrica
29. Prima Guerra Munniali
30. Rivuluzzioni russa
31. Guerra civili russa
32. Guerra civili spagnola
33. Secunna Guerra Munniali
34. Olucàustu
35. Guerra Fridda
36. Guerra dû Vietnam
37. Apartheid

e â fini n'accuminzata ê vuci:

1. Storia di l'Innia
2. Storia dâ Cina
3. Storia dû Giappuni
4. Storia di l'Australia
5. Storia dâ Russia
   1. Mperu Russu
   2. Rivuluzzioni russa
6. Storia d'Israeli

e vari stori di riliggiuni pi jìnchiri li stori riggiunali

1. Storia di l'Islam
2. Storia di l'Ebbraismu
3. Storia dû Cristianesimu
4. Storia dû Buddismu
5. Storia di l'Induismu
6. Storia dâ riliggiuni Sikh

Pulìtica

1. Anarchìa
2. Cumunismu
3. Fascismu
4. Dimucrazzìa
5. Munarchìa
6. Dittatura
7. Nazziunalismu
8. Glubbalizzazzioni
9. Sucialismu
10. Sucialdimucrazzìa
11. Libbiralismu
12. Libbirtarismu
13. Capitalismu
14. Mpirialismu
15. Razzismu
16. Fimminismu
17. Funnamintalismu

Scienzi suciali

1. Dritti umani
2. Sissismu
3. Razzismu
4. Pena di morti
5. Abbortu
6. Cuntrollu dî nàsciti
7. Guerra
8. Paci

Ntirnazziunali

1. Nazzioni Uniti
2. Premiu Nobel
3. Liga Àrabba
4. NATO
5. Unioni europea
6. Jòcura Olìmpici
7. OPEC
8. Dipromazzìa
9. Libbirtati
10. Cruci russa
11. WHO

Riliggiuni

Armenu na ntruduzzioni di cincu lìnii a li riliggiuni:

1. Diu
2. Dei
3. Spìriti

1. Fidi Baha'i
   1. The Báb
   2. Bahá'u'lláh
2. Buddismu
   1. Gautama Buddha
3. Cristianèsimu
   1. Gesù Cristu
      1. Natali
   2. lu Papa
   3. Bibbia
   4. Crèsia
4. Cunfucianismu
   1. Cunfuciu
5. Induismu
6. Islam
   1. Muhammad
   2. Curanu
   3. Muschea
7. Giainismu
8. Ebbraismu
   1. Abbramu
   2. Mosè
   3. Torah
   4. Sinagoga
9. Shintuismu
10. Riliggiuni Sikh
    1. li Deci Guru
    2. Sri Guru Granth Sahib
11. Taoismu
    1. Lao Tsu
    2. Tao Te Ching
12. Zoroastrismu
    1. Zoroastru
13. Vudu

Cu la mintuvata dî finòmini nun-riliggiusi:

1. Ateismu
2. Agnosticismu
3. Umanismu

Cultura Pupulari

Armenu tri righi circa:

1. Televisioni
2. Radio
3. Cìnima
4. Jocu d'azzardu
5. Littiratura
6. Ballu
7. Arti
8. Mùsica
   1. Pop
   2. Rock
   3. Tradizziunali
   4. Arti (Musica classica/Jazz)
9. Fumetti
10. The Beatles
11. Jòcura
    1. Scacchi
    2. Go
    3. Mancala
    4. Dama
    5. Backgammon
    6. Carti
    7. Dadu

Scienza

Armenu n'argumentu di cincu righi circa sti campi:

Fìsica

Cuncetti bàsici:

1. Caluri
2. Lettricità
3. Magnitismu
4. Gravitati
5. Massa
6. Forza
7. Tempu
8. Lunghizza
9. Aria
10. Vilucitati
11. Accilirazzioni
12. Àtumu
13. Elettroni
14. Protoni
15. Neutroni
16. Fotoni

Liveddu supiriuri:

1. Liggi di Newton
2. Termudinàmica
3. Tiurìa atòmica
4. Fìsica di li particeddi
5. Tiurìa di la rilativitati (e E=mc²)
6. Tiurìa dî quanti

Chìmica

1. Elementi chìmici
   1. un artìculu supra ognunu di l'elimenti chìmici, cu na scheda supra li sò propietati
2. Riazzioni chìmica
3. Molèculi
4. Àciti
5. Alcali
6. pH
7. Sali
8. Compound
9. Chìmica urgànica

Bioluggìa

1. Bacteria
2. Archaea
3. Protisti
4. Funci
5. Chianti
   1. Àrvuri
   2. Ciuri
6. Armali
   1. Aceddu
   2. Pisci
   3. Cavaddu
   4. Nzettu
   5. Mammìfiri
   6. Rèttili
   7. Serpi
   8. Liafanti
   9. Camiddu
   10. Vacca
   11. Pècura
   12. Cani
   13. Jattu
   14. Liuni
   15. Aquila
   16. Orsu
   17. Dracu
7. Gioluggìa
8. Ecoluggìa

Astronumìa

1. Sistema sulari
   1. Suli
   2. Terra
      1. Luna
   3. Mercuriu
   4. Vèniri
   5. Marti
   6. Giovi
   7. Saturnu
   8. Uranu
   9. Nettunu
   10. Plutoni
2. Galassia
3. Via Lattea
4. Big Bang

Minirali

1. Sali
2. Diamanti
3. Jissu
4. Granitu
5. Argilla
6. Rina
7. Quarzu

Mitalli di usu cumuni

1. Oru
2. Argentu
3. Ferru
4. Rami
5. Zincu
6. Lanna
7. Alluminiu

Leghi di usu comuni

1. Brunzu
2. Ottoni
3. Azzaru

Mitiuruluggìa

1. Acqua (chiuvuta)
2. Nùvula
3. Negghia
4. Nivi
5. Grànnula
6. Uraganu
7. Turnatu
8. Scaudamentu climàticu
9. El Niño
10. La Niña

Ticnoluggìa e mminzioni

1. Agricultura
2. L'usu umanu di focu
3. Mitallurgìa
4. Scrittura
5. Alfabbetu
6. Navi
7. Vela
8. Rota
9. Curriola
10. Leva
11. Viti
12. Tipòmitru
13. Cugnu
14. Arma
    1. Scupetta
    2. Accetta
    3. Spata
    4. Arcu longu
15. Splusivu
16. Prùvuli
17. Bicicletta
18. Vapurera
19. Trenu
20. Autumòbbili
21. Lettricità
22. Alittrònicu
23. Muturi alèttricu
24. Radiu
25. Televisioni
26. Telèfunu
27. Ariupranu
28. Computer
    1. Linux
    2. Microsoft Windows
    3. Mac OS
29. Laser
30. Internet

Linguaggiu

1. Ngrisi
2. Mandarinu
3. Cantunisi
4. Àrabbu
5. Tudiscu
6. Hindi
7. Urdu
8. Bahasa Indunesia
9. Russu
10. Spagnolu
11. Francisi
12. Esperantu
13. Sànscritu
14. Latinu
15. Grecu mudernu
16. Grecu anticu
17. Giappunisi
18. Coreanu
19. Tai
20. Vietnamita
21. Portughisi
22. Italianu
23. Ulannisi

Architittura

1. Piramidi
2. Granni Muragghia Cinisi
3. Arcu
4. Còppula
5. Ponti
6. Chiovu
7. Li setti maravigghi dû munnu
8. Taj Mahal

Matimàtica

1. Nùmmuru
   1. Nùmmuru naturali
   2. Nùmmuru rilativu
   3. Nùmmuru razziunali
   4. Nùmmuru riali
   5. Nùmmuru cumplessu
2. Giomitrìa
3. Àlgibbra
   1. Equazzioni
   2. Variàbbili
   3. Dimustrazzioni
4. Càlculu
5. Trigunomitrìa
6. Calannariu
7. Nzimìstica
8. Lòggica

Matimàtici

1. Archimedi
2. Pitàgura
3. Fibonacci
4. Blaise Pascal
5. René Descartes
6. Karl Gauss
7. Isaac Newton
8. Nikolai Lobachevsky
9. Albert Einstein

Anatumìa

1. Cori
2. Purmuna
3. Vaggina
4. Peni
5. Rini
6. Stòmmacu
7. Fìcatu
8. Mèusa
9. Ntistinu
10. Schèlitru
11. Pettu
12. Peddi
13. Testa
    1. Occhiu
    2. Vucca
    3. Aricchiu
    4. Ciriveddu
14. Vrazzu
    1. Ùvitu
    2. Pusu
    3. Manu
       1. Jìditu
       2. Jìditu grossu
15. Gamma
    1. Dinocchiu (o ginocchiu)
    2. Cavigghia
    3. Pedi
       1. Jìditu di pedi

Ripruduzzioni

1. Gravidanza
   1. Fetu
   2. Placenta

Lu corpu umanu

1. Particulari dû corpu umanu

Midicina

Malatìa

1. Cicità
2. Surdìa
3. Malatìa cuntaggiusa
4. Malatìa dâ menti
5. Malatìa dû cori
6. Càncaru
7. Dipiramentu
8. Miciàciu
9. Grassizza
10. Culera
11. Tuberculosi
12. AIDS
13. Vaiolu
14. Frevi di ciumara
15. Cacasangu
16. Lebbra

Trattamenti Mèdici

1. Midicamentu
2. Vaccinazzioni
3. Chirurgìa

Sport

1. Cauciu
2. Ciclismu
3. Cricket
4. Baseball
5. Football australianu
6. Futtibboll Miricanu
7. Attillètica (o Atlètica)
8. Natari

Disastru

1. Tirrimotu
2. Vurcanu
3. Uraganu (o cicluni)
4. Allavinamentu
5. Valanca
6. Meltdown nucliari
7. Turnatu
8. Tsunami

Culuri

1. Azzolu (o Azzurru)
2. Russu
3. Virdi
4. Giarnu
5. Aranciuni
6. Niuru
7. Jancu (o Biancu)