Regnu di Sicilia
Lu Regnu di Sicilia è l'entitati statali ca cuvirnau la Sicilia a partiri di lu 25 dicèmmiru 1130 cu la ncurunazziuni dû nurmannu Ruggeru II dâ parti di l'antipapa Anacletu II, comu Re di Sicilia, Pugghia e Calàbbria. Tra vicenni vari, lu regnu havi la sò fini difinitiva ntô XIX sèculu quannu Firdinannu IV di Burboni junci lu Regnu di Sicilia cu chiddu di Nàpuli, purtannu ddocu la capitali e supprimennu lu Parramentu Sicilianu.
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica nurmanna
[cancia | cancia la surgenti]Sutta li nurmanni lu regnu nasciu di pricisu cu la ncurunazziuni di Ruggeru II pi manu di l'anti-papa Anacletu II. Doppu 'u ribbellamentu di varî stati contra a l'anti-papa (pigghiatu pi illiggìttimu di nu Cuncìliu Latiranènsi), lu regnu accanzau la elevatio in regem lu jornu 27 di giugnettu dô 1139 grazzî ô trattatu di Mignanu.
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica sveva
[cancia | cancia la surgenti]L'èbbica sveva accuminciau ntô 1194, quannu Enricu IV addipuniu Gugghiermu III di Sicilia (l'ùrtimu munarca nurmannu). Cu li svevi lu Regnu appi lu sò cchiù àutu splinnuri, pricisamenti cu lu Re Fidiricu II, chiamatu "Stupor mundi" (maravigghia di lu munnu) . Mpurtanti dìri ca 'n Palermu nasciu la "Scola puètica siciliana", ca figghiau la prima puisia 'n sicilianu e di unni si sviluppau videmma, 'n parti, lu talianu scrittu.
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica angiuina
[cancia | cancia la surgenti]L'èbbica angiuina accuminciau quannu lu Re svevu Manfredi (figghiu di Fidiricu I di Sicilia), fu scumunicatu di lu papa Urbanu IV, ca ci detti macari la curuna di Re di Sicilia a Carlu I d'Angiò ('n viritati a ncurunàrilu è du' anni doppu lu papa Climènti IV), picchì li svevi èranu cunziddirati nu pirìculu pû Vaticanu. Lu Re Manfredi circau di addifènniri li sò pussidimenta, ma fu scunfittu e ammazzatu ntâ Battagghia di Biniventu. Carlu d'Angiò havi dunca manu lìbbira supra lu Regnu di Sicilia (ca avìa puru li tirritorî di l'Italia miridiunali), e nun persi tempu a trasfiriri la capitali di Palermu a Napuli, jisannu puru la prissiuni fiscali. Tuttu chistu criau 'n Sicilia malcuntentu, e ci fù la Rivuluzzioni dô Vèspiru. Li siciliani addumànnaru dunca l'aiutu di l'aragunisi e chistu cuntribbuiu a stènniri lu cunflittu: lu Papatu e la Francia si mìsiru di la parti di li angiuini, mentri li aragunisi cu li siciliani. La verra allistiu cu la Paci di Cataviddotta, cunsignannu la Sicilia, sutta lu nomu di Regnu di Trinacria, a Fidiricu III di Trinacria, câ cunnizziuni ca a la sò morti lu regni avìa a turnari a li Angiuini, cosa ca appoi nun successi.
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica aragunisa
[cancia | cancia la surgenti]A Petru III d'Aragona succidìu lu figghiu Fidiricu II di Sicilia, lu quali, a sò vota, veni succidutu di la figghia Maria d'Aragòna, ca non lassau eredi. La lìnia di succissiuni di Petru II s'avìa firmatu e cu idda spirisci puru lu tìtulu di Re di Trinacria.
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica spagnola
[cancia | cancia la surgenti]Lu Regnu di Sicilia, a la fusioni di la Curona d'Aragona ccù chidda di Spagna, fu junciutu a st'urtima, arristannu furmarmenti nnipinnenti, ma addivintau de facto nu Vici-Regnu. La Spagna mannava a li voti li sò funzionarî pi pigghiari la carica di Vici-Re, àutri vinìanu scigghiuti direttamenti di lu Parramentu Sicilianu, ca nfatti nun fu mai strugghiutu, p'aggarantiri l'autucuvernu di la Sicilia.
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica piamuntisa
[cancia | cancia la surgenti]Lu perìudu dô re sabaudu durau 7 anni cô re Vittorio Amedeo II. Puru siddu durau picca nun lassau un ricordu bonu pi li siciliani, vistu ca quannu c'è cacchi dammaggiu 'rossu dicinu lu muttu: "pari ca ci passau casa savoia"!
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica napuliunica
[cancia | cancia la surgenti]Ntô 1806 li truppi di Napuliuni Bonaparti nvaderu lu Regnu di Napuli e Firdinannu IV di Burbuni fujiu, p'arrifuggiàrisi 'n Palermu. Ccà cuncidiu la Custituzziuni siciliana di lu 1812, criannu un parramentu a dù càmmiri.
Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica burbunica
[cancia | cancia la surgenti]Doppu lu Cungrissu di Vienna Firdinannu IV di Burboni pigghiau arreri lu cumannu dô Regnu di Sicilia e lu junciu cu chiddu di Nàpuli, purtannu ddocu la capitali, custruennu nu statu novu ca chiamau Regnu dî dui Sicilî. A lu stissu tempu supprimiu lu Parramentu Sicilianu, accussìni Palermu persi la sedi cintrali dû Cuvernu
Talìa puru
[cancia | cancia la surgenti]Storia dâ Sicilia | ||
---|---|---|
pristoria | èbbica finicia | èbbica greca | èbbica rumana | èbbica vànnala | èbbica gòtica | èbbica bizzantina | èbbica àrabba | èbbica nurmanna | èbbica sveva èbbica angiuina | èbbica aragunisa | èbbica spagnola | èbbica piemuntisa | èbbica burbònica | èbbica cuntimpurània |