Regnu di Sicilia

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Regnu di Sicilia
(dittagghi) (dittagghi)
Regnu di Sicilia - Lucalizzazzioni
Regnu di Sicilia - Lucalizzazzioni
Dati amministrativi
Nomu ufficiali Regnum Siciliae
Lingui ufficiali latinu, grecu, àrabbu, sicilianu, talianu
Lingui parrati latinu, grecu, àrabbu, sicilianu, talianu, ebbràicu, d'oïl,
Capitali Palermu (1130-1816)
Pulìtica
Furma di cuvernu Munarchìa
Re Re di Sicilia
Nàscita 1130 cu Ruggeru II di Sicilia
Fini 1816 cu Firdinannu IV di Burboni
Tirritoriu e pupulazzioni
Bacinu giugràficu Abbruzzu, Mulisi, Campania, Lazziu miridiunali, Pugghia, Basilicata, Calabbria, Sicilia e Malta nfinu a lu 1282, dopu lu regnu si dividiu n dui.
Tirritoriu urigginali Sicilia, Pugghia, Calabbria
Màssimu ncrimentu Tunisìa, Albanìa Grecia ouccidintali, Italia dû Sud nnû XII sèculu
Ecunumìa
Valuta Uncia d'oru, Piastra siciliana, Tarì, Granu, Picciulu
Cummerci cu stati pri-unitari d'Italia, Europa e Munnu Àrabbu
Espurtazzioni Ogghiu, Vinu, Furmentu
Mpurtazzioni Mitallu, Spezzi
Riliggiuni e sucitati
Riliggiuni priminenti Chiesa Cattòlica Rumana
Riliggiuni di statu Cattulicesimu
Riliggiuni minuritari Chiesa Ortudossa, Islam, Ebbraismu
Evuluzzioni stòrica
Pricidutu da Cuntia di Sicilia
Ducatu di Pugghia e Calabbria
Ducatu di Napuli
Ducatu di Amalfi
Ducatu di Gaeta
Ducatu di Surrentu
Principatu di Capua
Ducatu di Spuletu
Succidutu da bordered Regnu dî Dui Sicili
Uora parti di Italia
Malta

Lu Regnu di Sicilia è l'entitati statali ca cuvirnau la Sicilia a partiri di lu 25 dicèmmiru 1130 cu la ncurunazziuni dû nurmannu Ruggeru II dâ parti di l'antipapa Anacletu II, comu Re di Sicilia, Pugghia e Calàbbria. Tra vicenni vari, lu regnu havi la sò fini difinitiva ntô XIX sèculu quannu Firdinannu IV di Burboni junci lu Regnu di Sicilia cu chiddu di Nàpuli, purtannu ddocu la capitali e supprimennu lu Parramentu Sicilianu.

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica nurmanna[cancia | cancia la surgenti]

Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Sicilia (èbbica nurmanna).


Sutta li nurmanni lu regnu nasciu di pricisu cu la ncurunazziuni di Ruggeru II pi manu di l'anti-papa Anacletu II. Doppu 'u ribbellamentu di varî stati contra a l'anti-papa (pigghiatu pi illiggìttimu di nu Cuncìliu Latiranènsi), lu regnu accanzau la elevatio in regem lu jornu 27 di giugnettu1139 grazzî ô trattatu di Mignanu.

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica sveva[cancia | cancia la surgenti]

Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Sicilia (èbbica sveva).


L'èbbica sveva accuminciau ntô 1194, quannu Enricu IV addipuniu Gugghiermu III di Sicilia (l'ùrtimu munarca nurmannu). Cu li svevi lu Regnu appi lu sò cchiù àutu splinnuri, pricisamenti cu lu Re Fidiricu II, chiamatu "Stupor mundi" (maravigghia di lu munnu) . Mpurtanti dìri ca 'n Palermu nasciu la "Scola puètica siciliana", ca figghiau la prima puisia 'n sicilianu e di unni si sviluppau videmma, 'n parti, lu talianu scrittu.

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica angiuina[cancia | cancia la surgenti]

Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Sicilia (èbbica angiuina).


L'èbbica angiuina accuminciau quannu lu Re svevu Manfredi (figghiu di Fidiricu I di Sicilia), fu scumunicatu di lu papa Urbanu IV, ca ci detti macari la curuna di Re di Sicilia a Carlu I d'Angiò ('n viritati a ncurunàrilu è du' anni doppu lu papa Climènti IV), picchì li svevi èranu cunziddirati nu pirìculu pû Vaticanu. Lu Re Manfredi circau di addifènniri li sò pussidimenta, ma fu scunfittu e ammazzatu ntâ Battagghia di Biniventu. Carlu d'Angiò havi dunca manu lìbbira supra lu Regnu di Sicilia (ca avìa puru li tirritorî di l'Italia miridiunali), e nun persi tempu a trasfiriri la capitali di Palermu a Napuli, jisannu puru la prissiuni fiscali. Tuttu chistu criau 'n Sicilia malcuntentu, e ci fù la Rivuluzzioni dô Vèspiru. Li siciliani addumànnaru dunca l'aiutu di l'aragunisi e chistu cuntribbuiu a stènniri lu cunflittu: lu Papatu e la Francia si mìsiru di la parti di li angiuini, mentri li aragunisi cu li siciliani. La verra allistiu cu la Paci di Cataviddotta, cunsignannu la Sicilia, sutta lu nomu di Regnu di Trinacria, a Fidiricu III di Trinacria, câ cunnizziuni ca a la sò morti lu regni avìa a turnari a li Angiuini, cosa ca appoi nun successi.

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica aragunisa[cancia | cancia la surgenti]

Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Sicilia (èbbica aragunisa).


A Petru III d'Aragona succidìu lu figghiu Fidiricu II di Sicilia, lu quali, a sò vota, veni succidutu di la figghia Maria d'Aragòna, ca non lassau eredi. La lìnia di succissiuni di Petru II s'avìa firmatu e cu idda spirisci puru lu tìtulu di Re di Trinacria.

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica spagnola[cancia | cancia la surgenti]

Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Sicilia (èbbica spagnola).


Lu Regnu di Sicilia, a la fusioni di la Curona d'Aragona ccù chidda di Spagna, fu junciutu a st'urtima, arristannu furmarmenti nnipinnenti, ma addivintau de facto nu Vici-Regnu. La Spagna mannava a li voti li sò funzionarî pi pigghiari la carica di Vici-Re, àutri vinìanu scigghiuti direttamenti di lu Parramentu Sicilianu, ca nfatti nun fu mai strugghiutu, p'aggarantiri l'autucuvernu di la Sicilia.

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica piamuntisa[cancia | cancia la surgenti]

Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Sicilia (èbbica piemuntisi).


Lu perìudu dô re sabaudu durau 7 anni cô re Vittorio Amedeo II. Puru siddu durau picca nun lassau un ricordu bonu pi li siciliani, vistu ca quannu c'è cacchi dammaggiu 'rossu dicinu lu muttu: "pari ca ci passau casa savoia"!

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica napuliunica[cancia | cancia la surgenti]

Ntô 1806 li truppi di Napuliuni Bonaparti nvaderu lu Regnu di Napuli e Firdinannu IV di Burbuni fujiu, p'arrifuggiàrisi 'n Palermu. Ccà cuncidiu la Custituzziuni siciliana di lu 1812, criannu un parramentu a dù càmmiri.

Lu Regnu di Sicilia nni l'èbbica burbunica[cancia | cancia la surgenti]

Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Sicilia (èbbica burbònica).


Doppu lu Cungrissu di Vienna Firdinannu IV di Burboni pigghiau arreri lu cumannu dô Regnu di Sicilia e lu junciu cu chiddu di Nàpuli, purtannu ddocu la capitali, custruennu nu statu novu ca chiamau Regnu dî dui Sicilî. A lu stissu tempu supprimiu lu Parramentu Sicilianu, accussìni Palermu persi la sedi cintrali dû Cuvernu

Talìa puru[cancia | cancia la surgenti]

Mappa storica Storia dâ Sicilia Tempi di Selinunti
pristoria | èbbica finicia | èbbica greca | èbbica rumana | èbbica vànnala | èbbica gòtica | èbbica bizzantina | èbbica àrabba | èbbica nurmanna | èbbica sveva
èbbica angiuina | èbbica aragunisa | èbbica spagnola | èbbica piemuntisa | èbbica burbònica | èbbica cuntimpurània