Pugghia

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

Cuurdinati: 41°00′11″N 16°18′17″E / 41.0031°N 16.3046°E / 41.0031; 16.3046

abbiccidariu St'artìculu è scrittu 'n sicilianu standard, si stai circannu l'artìculu scrittu 'n salentinu di Sulitu (LE), vidi Pugghia (artìculu 'n salentinu).


Pugghia
Muttu:  
Nomu ufficiali: Puglia
Zona: Italia miridiunali
Capulocu: Bari
Aria: 19.000 km²
Abbitanti: 4.000.000
Dinzitati: 210 ab./km²
Pruvincî: Bari, Brìndisi, Foggia, Lecci, Tàrantu, Barletta-Andria-Trani
Cumuni: 258
Situ istituzziunali: -
Prisidenti: Michele Emiliano di lu 01.06.2015

mmaggini2=Italy Regions Apulia Map.png

Mappa
[[Image:{{{mmaggini2}}}|200px|]]

La Pugghia o Li Pujî (o Puglia o Puja o Pùia 'n salentinu) è na riggiuni di l'Italia miridiunali chi si cumponi di sei pruvinci. Cunfina a nord cu lu Mulisi, a ovest cu la Campania e la Basilicata, a sud cu lu Mari Joniu e a est e nord cu lu Mari Adriàticu. Lu nomu stòricu è Apulia (ca veni di lu Grecu Iapyghìa, Iapigia) pirchì li primi abbitanti si chiamàvanu Àpuli (e Iapigi ntô grecu).

La capitali è Bari. La Pugghia cumprenni li pruvinci di Bari, Brìndisi, Foggia, Lecci, Tàrantu e Barletta-Andria-Trani; st'ùrtima di ricenti stabbilizzazzioni e nun ancora upirativa. [1]

Giugrafìa[cancia | cancia la surgenti]

La Puja è la riggioni cchiù a est di l'Italia: Punta Palascìa (a Otrantu, Salentu), è luntana menu di 80 km di li costi di l'Arbanìa. Cci sunnu chianuri pi lu 53,3%, coddi pi lu 45,3% e muntagni sulu pi l'1,5%. Siccomu ch'è na pinìsula, li mari la circùnnanu di tri parti, ma nun teni ciumi, a parti l'Ofantu, ca comu è, si pò navicari sulu nta la parti finali. L'ùnicu lacu ca teni l'acqua ca si pò bìviri, unni la pigghia l'Acquiduttu Pujisi, è lu Lacu d'Occhitu, a li cunfini cu lu Mulisi (e nfatti, datu ca teni picca acqua, ô spissu mmattunu crisi ìdrichi). A lu tempu di li Rumani, la Puja era cchiù granni, picchì cumprinnìa puru na parti di lu Mulisi, di la Campania (Sanniu) e di la Basilicata.

Ciùmira, lachi e ìsuli[cancia | cancia la surgenti]

Li ciùmira dâ Puja su' chiuttostu turrenti, comu lu Candilaru, lu Cervaru e lu Carapelle, ma asìstunu puru certi ciumi na picca cchiù granni ca bàgnunu pi picca la Puja, comu l'Ofantu e lu Fortore. N ginirali, siccomu ca lu turrenu è càrsicu - supratuttu supra ô Garganu e supra li Murgi - l'acqua si nfirtra suttaterra e ddàni scinni a lu mari. Chistu è evidenti a lu Pulu di Altamura, a li grutti di Castellana e a chiddi dî Putignanu.

Siccomu ca c'è picca acqua, custrueru n'acquedottu ca, cu na serii di canali suttaterra, faci arriari l'acqua di lu Sele, di la favara di Caposele mentri a Villa Castelli (pruvincia di Brìndisi).
Li lachi maggiuri su' chiddi dû Lesina e dû Varanu supra lu Garganu, a nord-est. A sud-est, a lu Salentu, cci su' li Lachi Alimini, annanzi a Otrantu (pruvincia di Lecci). Puru quannu si cogghi na picca d'acqua nta na zona càrsica, lu chiàmunu lacu: comu pi li "lachi di Conversanu" (Bari) e pi lu Laccu Craparu di Sulitu. Sti lachi dùranu picca e a sicunnu di quantu chiovi. Cci sunnu puru àutri lachi cchiù nichi, e tanti di chisti su' artificiali o margi (comu li Cesini

Ricurdamu puru l'Ìsuli Tremiti, n facci a lu Garganu, e macari, n menzu a lu mari Joniu, l'ìsula di Sant'Andrea (a Caddìpuli) e l'Ìsuli Cheradi a Tàrantu

Clima[cancia | cancia la surgenti]

Lu clima è miditirràniu nnanzi ô mari e supra li chianuri, l'astati faci càudu e siccu e ntô mmernu chiovi e frìscunu li vèntira; supra ê Murgi, nta l'Appinninu Daunu e ntô Garganu ntô mmernu pò puru nivicari e cc'è tanta negghia, puru tutta la notti longa longa. Li tri pruvinci di "lu nord" su' tra chiddi supra unni chiovi di menu di tutta l'Italia, picchì li vèntura di punenti làssanu l'ùmitu supra l'Appenninu Campanu e supra chiddu Lucanu, e supra li chianuri e nnanzi ô mari agghìcunu già sicchi. Li stissi vèntira si càricunu arreti di ùmitu supra lu mari Joniu, e quinni a li tri pruvinci salìntini chiovi di cchiùi.

Li provinci dâ Pugghia

Artìculi currilati[cancia | cancia la surgenti]

Rifirimenti[cancia | cancia la surgenti]

  1. Liggi 11 di giugnu 2004 n. 148. URL spiatu lu 26-03-2008.

Lijami di fora[cancia | cancia la surgenti]


Purtali di lu Salentu – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra lu Salentu.
Capuluòchi dâ Pùgghia
Andria | Bari | Barletta | Brindisi | Foggia | Lecci | Tarantu | Trani