Malta

Malta (o Màuta o Marta 'n sicilianu) è n'ìsula e nu statu europeu situatu ntô Mari Meditirraniu, ntra la Sicilia e la Libia. La pupulazzioni è di casi 400.000 abbitanti. Lu Maltisi e lu ngrisi sugnu li lingui ufficiali. Lu talianu nun è na lingua nazziunali, ma veni parratu d'assai genti, spiciarmenti nnî centri turistici.

Malta è, n tèrmini di diminziuni, lu cchiù nicu statu di l'Unioni Europea.

Di la Sicilia, si pò agghicari a Malta pi menzu di l'ariupranu o la navi. Si pò varchiari di Catania, Puzzaddu, Licata, Sarausa.

Giografìa

L'arcipèlacu maltisi s'attrova sulu a 93 chilòmitri a sud dâ Sicilia e a 290 chilòmitri a livanti dâ Tunisia. Cumprenni sti tri ìsuli maggiuri:

Malta (246 km²),
Gozo (Għawdex, 67 km²)
Cumminu (Kemmuna, 3 km²)

Supra Cumminu nun cci sunnu nè màchini nè muturini e sulu cincu abbitanti.

Lu puntu cchiù àutu supra l'ìsula di Malta è Ta' Dmejrek a 253 metri s.l.m. Lu clima è timpiratu meditirraniu, cu mmernu mudirusu e chiuvusu e stati càuda e sicca.

L'ìsula principali è spartuta n cincu cumuni, mentri Gozo e Cumminu furmanu nzèmmula lu sestu cumuni.

La capitali è Valletta. L'àutri dui paisi maggiuri sugnu Rabat (o Victoria) supra l'ìsula di Gozo, e Birzebbuga supra l'ìsula principali. Mdina, ô centru di l'ìsula principali, era l'antica capitali.

Storia

Malta havi na storia millinaria e ricca, ca tanti voti s'assimmigghia a la storia dâ Sicilia. Ma l'abbinimentu stòricu cchiù mpurtanti fu sinza dubbiu l'assediu turcu dû 1565. L'ìsula cu l'esèrcitu dî Cavaleri risistìu a chidda ca era cunzidirata comu la forza militari cchiù putenti di l'èbbica.

Malta addivintò nu statu ntô 1962 e pigghiò la sò nnipinnenza dû Regnu Unitu lu 21 di sittèmmiru 1964. Addivintò na ripùbbrica ntô 1974. Accuminzò a fari parti di l'Unioni Europea di lu 1 di maiu 2004. Ntô 2008, l'Euro trasiu ntâ circulazzioni n sostituzzioni dâ precedenti munita locali, la lira maltisa.

Lijami nterni

Lijami di fora

Paisi dû Munnu | Europa