Armenia

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
La bannera di l'Armenia

L'Armenia è nu statu di cui lu tirritoriu è cullucatu ntô Caucasu tra l'Asia e l'Europa.

Giografìa[cancia | cancia la surgenti]

L'Armenia tra li paisi dû Caucasu e la Turchia.

L'Armenia havi na supirfici di circa 29800 km2 e na pupulazzioni di 3'009'800[1] abbitanti. La capitali è Erevan chi havi circa 1'100'000 abbitanti. Cunfina cu la Turchìa a ovest, cu l'Iran a sud, cu l'Azerbaiggian a est e cu la Giorgia a nord. Lu tirritoriu Armenu sipara la exclavi azzera dû Nachicevan dû tirritoriu di l'Azebaiggian. Lu Nagorno Karabakh è na riggiuni a maggiuranza armena, chi s'attrova dintra lu tirritoriu di l'Azzirbaiggian, e di cui ufficiarmenti fa parti, ma chi doppu la guerra dû 1994 tra Armenia e Azzirbaiggian havi de facto nu cuvernu nnipinnenti senza ricunuscimentu ntirnazziunali.

Storia[cancia | cancia la surgenti]

Ê tempa di rumani, l'Armenia era nu tirritoriu ô cunfini di lu mpiru, e ni fici parti ô piriudu di màssima espansioni sutta Traianu. N sèquitu, l'Armenia fu unu dî primi tirritori cristianizzati, e la sò appartinenza ô mpiru bizzantinu la fici trasiri n relazzioni cu diversi àutri genti e tirritoria dû Meditirràniu. E' di st'èbbica la vinuta a Sarausa di nu nòbbili cumannanti militari armenu, Mecèzziu, chi ntô 668 fici ammazzari lu mpiraturi Custanti II e chi nzinu ô 669 usurpau lu titulu di mpiraturi bizzantinu.

Cu la scumparuta di lu mpiru bizzantinu^ntô 1453, l'Armenai trasiu nti l'orbita di fluenza turca, puru siddu nun aduttau la riliggiuni islamica. Â fini di lu mpiru uttumanu lu pòpupu armenu fu vittima di discriminazzioni e ammazzatini di massa, chi ni sinnaru la ruttura difinitiva. L'Armenia trasiu nti la zona di nfluenza suviètica, facennu parti di l'Unioni Suviètica comu una dî ripùbbrichi di l'Unioni. Ci arrisatu nzinu a nnipinnenza abbinuta ntô 1991 cu la caduta e la sciugghiuta di l'URSS.

Di la nnipinnenza, l'Armenia cerca nu sviluppu ecunòmicu, rinnutu difficili di la mancanza di risursi naturali (cuntrariamenti ê vicini Azerbaiggian e Iran l'Armenia nun havi né gas ni pitroliu) e la difficili situazzioni geo-pulìtica dâ riggiuni. L'Armenia nun havi n'accessu propriu ô mari e lu tirritoriu è circunnatu di paisi cu cui li rapporti sunnu tisi.

Noti[cancia | cancia la surgenti]

  1. Հայաստանի Հանրապետության Ազգային վիճակագրության ծառայություն: Հայաստանի Հանրապետության մշտական բնակչության թվաքանակը 2014 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ — yoxlanılıb: 1.8.2014



Paisi dû Munnu | Asia
Mediu Urienti: Arabbia Saudita | Bahrain | Cipru | EAU | Giurdania | Iran | Iraq | Israeli | Kuwait | Lìbbanu | Oman | Palestina | Qatar | Siria | Turchìa | Yemen
Asia cintrali: Afganistan | Armenia | Azzirbaiggian | Giorgia | Kazakistan | Kirghizistan | Russia | Tagikistan | Turkmenistan | Uzbekistan
Suttacuntinenti innianu: Bangladesci | Bhutan | India | Maldivi | Nepal | Pakistan | Sri Lanka
Asia livanti: Cina | Giappuni | Corea dû Nord | Corea dû Sud | Mongolia | Taiwan
Asia dû Sud-est: Brunei | Camboggia | Filippini | Indunesia | Laos | Malesia | Myanmar | Singapura | Thailandia | Timor Est | Vietnam