Storia di Sarausa
La cità di Sarausa pigghiau lu nomu dà vicina paludi Sykara ntô sèculu VIII a.C., quannu la funnaru li Corinzi.
Storia antica[cancia | cancia la surgenti]
La cità criscìu subbbitu di mpurtanza grazzi ô portu naturali chi era puru unu dî cchiù vicini dâ matripatria Grecia. Di Sarausa partiu la culunizzazzioni dî vari tirritoria dâ Sicilia dû sud e di l'est, all'èbbica abbitata di siculi e sicani. La parti uccidintali di l'ìsula era all'èbbica nu tirritoriu cartagginisi, e contra li cartagginisi li sarausani appiru a cummattiri pi lu cuntrollu di la cità di Imera ntâ costa nord, nti chiddu chi è ricurdatu comu lu cummattimentu di Imera dû 480 a.C. chi li greci vinceru.
La putenza di Sarausa criscìu ô cursu dû V sèculu a.C., nzinu a nsidiari la putenza di Ateni contra cui Sarausa cummattìu ntâ guerra dû Peloponnesu tra lu 415 e lu 413 a.C.. Doppu la guerra dû Peloponnesu sutta Dionisiu lu vecchiu, Sarausa divintau la cità cchiù mpurtanti dî culonî uccidintali dâ Magna Grecia, agghicannu a aviri un miliuni d'abbitanti. Lu piriudu di grannizza dâ cità durau nzinu â fini dâ secunna guerra punica quannu ntô 212 a.C. Sarausa fu cunquistata dî rumani cumannati di Marcellu.
In èbbica paleocristiana, fu una dî primi cità a essiri cristianizzata. Ntô primu sèculu San Paulu passau di Sarausa e â fini dû terzu sèculu nasci a Sarausa Santa Lucia, chi tanta parti appi ntâ cristianizzazzioni di lu mpiru rumanu.
Lu mediuevu[cancia | cancia la surgenti]
In èbbica bizzantina, tra lu 663 e lu 668, Sarausa fu capitali di lu mperu bizzantinu sutta Custanti II. Ntô 768 lu sarausanu Stefanu III addivintau papa, comu tri àutri siciliani prima di iddu tra lu VII e l'uttavu sèculu. Ntô 827 appi a subbiri nu primu assediu àrabbu dî truppi di Asad al Furat, chi pirò morsi duranti l'assediu e la cità potti perciò rispinciri stu primu attaccu. Ntô 878 appi a subbìri n'àutru assediu tràggicu, chi si cunchiurìu cu la cunquista àrabba dâ cità. Sarausa fu libbirata dî truppi nurmanni sulu ntô 1088.
Cu la cunquista arabba prima e nurmanna appoi, la cità avia pirdutu di mpurtanza, a vantaggiu di Palermu, nova capitali dâ Sicilia. La storia di Sarausa segui perciò la storia dâ Sicilia, a parti nu piriudu assai curtu unni Sarausa attravirsau nu duminiu ginuvisi.
Rinascimentu e ebbica muderna[cancia | cancia la surgenti]
Ntô 1609 lu pitturi Caravaggiu s'arrifuggiau a Sarausa, all'ebbica sutta duminazzioni spagnola. N'abbinimentu assai mpurtanti fu lu tirrimotu dû 11 di jinnaru 1693 chi distruiu la cità e chi pirmisi la ricostruzzioni n stili baroccu.
Cu l'unità d'Italia e la ndustrializzazzioni purtata avanti ntô vintesimu seculu la cità addivintau nu cità portuaria moderna, e grazzi ê siti archiologgichi unu dî siti turistichi cchiù mpurtanti dâ Sicilia.