Parrata rausana

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
La zona di diffusioni dâ parrata rausana.
A parrata rausana è nu dialettu sud-urientali (metafunèticu) dâ lingua siciliana.

Zona[cancia | cancia la surgenti]

Sta forma di sicilianu è diffusa nti tutta la pruvincia di Rausa (tranni Scicli e lu Vìschiri). Segui puru li terri dâ pruvincia di Sarausa (n particulari ntê banni di Rusalini, Notu, Pachinu, Àula, Portupalu di Capu Pàssaru, e a Sarausa) ma cu quarchi levi diffirenza rispettu ê lìnii tirrituriali.

A li voti sta parrata dâ parti miridiunali dô Mari Joniu veni chiamata "sicilianu dâ Valli di Notu". Lu nomu putissi fari pinzari a tutta la zona dâ Valli, ovveru di Catania, finu Chiazza e poi fina lu Strittu di Sicilia ma nun si parra nta tutti li paisi di sta zona.

Carattirìstichi[cancia | cancia la surgenti]

La parrata rausana si distingui rô sicilianu standard ppi arcuni cosi assai carattirìstichi.
Li novu diffirenzi principali sunu ca:

  1. È custituita dâ c duci nveci dâ c dura davanzi ê vucali e e i: pi esempiu La chiavi appisa ô chiovu addiventa A ciavi appisa ô ciovu.
  2. A inizziu di palora la "d" addiventa "r" e macari ntô menzu dî paroli. Pi esempiu Di chi stamu parrannu?" addiventa "Ri cui stamu parrannu?"
  3. Ntô casu di "ddu" (es. ddu sceccu, abbr. di chiddu sceccu) s'usa la forma "ssu" (es. Talìa ssu sceccu).
  4. Nta l'artìculi ditirminativi "lu", "la", "li" (ca sù cumuni ntô sicilianu standard) si jetta la "l" inizziali e si lassa sulu la vucali.
  5. Nta l'artìculu nditirminativu, unni ntô sicilianu standard si dici "un", si jetta la vucali, e si lassa l'àutra littra: "'n". Ntô casu di "nu", quarchivota s'arraddoppia la "n": "nnu".
  6. E' metafunètica: la vucali n sìllabba tònica cancia a lu spissu (es. clu pi la forma standard celu ; smu pi la forma standrad semu; e midemma prtu pi la forma standard portu).
  7. Ci su sona diversi, e puonu siri usati autri littri ppi nnicalli. Jineralmenti la R si pronuncia comu 'na "Ž" e 'na "R" Ngrisi, o sulu comu na "R" Ngrisi, nnicatu comu "Ṙ". Li sona comu la C surda, la T, la D o la doppia S, su spissu spustati nu gradino annarrieri nte cannarozza, ovvero su cchiu gutturali. Di nun a scurdarisi lu sonu Ddhj/ɠ, mistu fra la D e la G sonora, es: "Haju" addiventa "'Addhju".
  8. Nautra carattiristica è' nto fattu ca nun ci su paroli ca finisciunu cu l'accientu. es: "Realtà" addiventa "Realtati", "Accudì" addiventa "Accudini", "è" addiventa "èni/jèni".

Ci'havi macari varianti nterni ca vàrianu ri paisi a paisi (A Àvula, comu esempiu, a parrata è nfluenzata rô catanisi/sarausanu e nun è metafunetica)

Liami esterni[cancia | cancia la surgenti]

Talìa puru[cancia | cancia la surgenti]