Parrata catanisa

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
« Catania, li so' chiazzi, li so' strati.....l'occhi di li so donni non tingiuti!...E la Villa Bellini, 'ntra la stati, ccu lu passiju di tutti li ziti, cu' tristi, cu' fistanti, cu' 'ncagnati, cu' 'ncunnatizzi e cu' tutti puliti! ... (di Centona di Ninu Martogliu»

Pi parrata catanisa si ntenni la varianti dû sicilianu ca si parra nti tutta la pruvincia di Catania e pò cuntèniri variazzioni nichi tra nu cumuni e n'autru. La parrata catanisa si distingui nun sulu pi na ntunazzioni tìpica ca la fa arricanusciri e distinguiri tra àutri parrati dû sicilianu, ma pi paroli tìpichi comu annunca.

Ntâ parrata catanisa, si la “r” è prima di na cunzunanti veni eliminata e la cunzunanti veni radduppiata:

- “articulu” veni prununzatu “atticulu”

- “corda” veni prununzata “codda”

- “carta” veni prununzata “catta”

- “varca” veni prununzata “vacca”


La “r”, nta tanti palori veni sustituita a la cunzunanti “d”:

- “ vidìri” veni prununzatu “virìri”

- “dumani” veni prununzatu “rumani”

- “duminicadìa” = “ruminicarìa”

- “deci” (nùmmuru) = “reci”


Tanti palori ca accumìncianu cu “gr” , pèrdinu la “g”:

grattari = rattari

grossu = rossu

granni = ranni

gruppu = ruppu.


Arcuni palori c'accumìncianu cu la “gua/gue” addivèntanu “va/ve”:

guardari = vaddari (la “r” prima di la cunzunanti veni eliminata e la cunzunanti si radduppia)

guardia = vaddia (comu supra)

guerra = verra


Palori c'accumìncianu "cu bi/bu/ba" addivèntanu "vi/vu/va":

bilancia = vilanza

brazza – braccia = vrazza

bucca – bocca = vucca

baciu = vasu

barili = varili

barbarottu = varvarottu o vavvarottu


Li artìculi ditirminativi “la/li/lu”, pèrdinu la “l” e addivèntanu “a/i/u”:

la casa = a casa

li munti = i munti

lu mari = u mari


Li pripusizzioni “ntâ/ntê/ntô” pèrdinu la “t” e addivèntanu “nâ/nê/nô”:

Ntâ strata = Nâ strata

Ntê strati = Nê strati

Ntô muru = Nô muru

(Oppuru, li pripusizzioni “ntâ/ntê/ntô”, quannu raramenti vèninu usati addivèntanu funeticamenti “ndâ/ndê/ndô”)


Alli vôti[1] li palori ca cuntèninu na doppia "r" ni pèrdunu una:

- "verra" veni prununzata "vera"

- "terra" veni prununzata "tera"

- "serra" veni prununzata "sera"

Nuti[cancia | cancia la surgenti]

  1. Speciarmenti nta zona di Iaciriali, ma ncerti quarteri s'ha usatu macari.

Talìa puru[cancia | cancia la surgenti]

Lijami di fora[cancia | cancia la surgenti]