Usu di «GGHI» mmeci di «GLI»

L'usu dâ «GGHI» mmeci dû nessu «GLI» è nu finòminu tìpicu dâ lingua siciliana.

Diffusioni

Sta "GGHI" è diffusa nta la maiuranza di l'àrii dâ Sicilia sarvu nta dui àrii unni s'attrova la «GLI» (la parrata di Giurgenti, ntâ Sicilia cintrali, e la parrata di Enna-Caltanissetta, ntâ Sicilia cintrali).

Asempi

urgogliu -> urgogghiu

aglia -> agghia

figliu -> figghiu

quagliu -> quagghiu

famiglia -> famigghia

vogliu -> vogghiu

ecc.

Rifirimenti ca ùsanu la «GGHI»

• Grammàtica di Pitrè, 1870
• Dizziunariu etimològgicu di Giarrizzo, 1989
• Vucabbulariu di Camilleri, 1998
• Grammàtica di Bonner, 2001
• Vucabbulariu di Lucio Zinna - Antares Editrice, 2002

Rifirimenti ca ùsanu la «GGHI» e la «GLI»

• Vucabbulariu di Piccittu, 1950-1980

Rifirimenti ca ùsanu sulu la «GLI»

• Dizziunariu sicilianu-talianu di Luigi La Rocca

Ntâ littiratura siciliana

• Ju Vogghiu pri Mugghieri... di Ninu Martogliu:

Baggianedda, la vogghiu, giniusa,

vucca di meli e fìmmina di paci;

• Li Passagagghi o Sia li Muschi e la Taràntula di Giuvanni Meli:

Dici na musca a l'àutra:

"Sentu pigghiàrimi dica,

multu mi scannàlianu

sti passagagghi, amica".

• Senza Tìtulu di Santu Calì:

Cani fracchi c'allìccanu vintragghia

Fràcita d'acqua e di ventu e nudda vuci

• La Morti di Gnazziu Buttitta:

Nun lu dici;

ma quannu veni a pigghiarinni

• A Lupa di Gaitanu Cipolla

dirumiti, figghi beddi,

mi bugghi nta lu pettu

• Na Casa Forti di Alissandru Caldieru:

Na casa forti

susteni na famigghia,

quannu trona e chiovi

lu diluviu nun s'a pigghia.

• Dî pruverbi siciliani cugghiuti di Giuseppi Pitrè:

Nni la testa d'un maiali, cc'è chi pigghiari e chi lassari; nni la testa d'un cunigghiu, nenti lassu e nenti pigghiu.

Sicilianu standard usatu ntâ wikipedia

Raccumannamu d'usari la «GGHI» sarvu pi arcuni ccizzioni (palori taliani sicilianizzati ricentimenti).

Fonti usati

• I Diffirenzi principali ntra i parrati siciliani (a cura di J. K. "Kirk" Bonner)