"Caltaggiruni" : Diffirenzi ntrê virsioni
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
||
Riga 7: | Riga 7: | ||
pruvincia=[[Pruvincia di Catania|Catania]]| |
pruvincia=[[Pruvincia di Catania|Catania]]| |
||
superfici=382| |
superfici=382| |
||
abbitanti= |
abbitanti=38.220| |
||
dinsita=96| |
dinsita=96| |
||
cumunilimitrofi=[[Acati]], [[Gela]], [[Grammicheli]], [[Licuddìa]], [[Mazzarinu]], [[Mazzarruni]], [[Miniu]], [[Mirabedda Mbaccari]], [[Niscemi]], [[Chiazza]] , [[San Micheli di Ganzaria]]| |
cumunilimitrofi=[[Acati]], [[Gela]], [[Grammicheli]], [[Licuddìa]], [[Mazzarinu]], [[Mazzarruni]], [[Miniu]], [[Mirabedda Mbaccari]], [[Niscemi]], [[Chiazza]] , [[San Micheli di Ganzaria]]| |
||
Riga 13: | Riga 13: | ||
[[File:Caltagirone.jpg|thumb|left|La scalazza di Caltaggiruni, dicurata di la famusa ciramica]] |
[[File:Caltagirone.jpg|thumb|left|La scalazza di Caltaggiruni, dicurata di la famusa ciramica]] |
||
'''Caltaggiruni''' ('''Cartaggirũ''' ntû dialettu dâ città) è un cumuni di 36.846 abbitanti dâ [[pruvincia di Catania]]. Di urìggini àrabba, sviluppau dû principiu dâ sò storia l'artiggianatu dâ ciràmica, chi la renni famusa a liveddu nazziunali e ntirnazziunali, trasennu ricintimenti puru ntô catàlugu dû patrimoniu munniali di l'umanità di l'[[UNESCO]] intra û consorziu ri comuni rû Vaddu ri Notu. Li abbitanti sunu chiamati "calatini" o "caltaggirunisi" ('' |
'''Caltaggiruni''' ('''Cartaggirũ''' ntû dialettu dâ città) è un cumuni di 36.846 abbitanti dâ [[pruvincia di Catania]]. Di urìggini àrabba, sviluppau dû principiu dâ sò storia l'artiggianatu dâ ciràmica, chi la renni famusa a liveddu nazziunali e ntirnazziunali, trasennu ricintimenti puru ntô catàlugu dû patrimoniu munniali di l'umanità di l'[[UNESCO]] intra û consorziu ri comuni rû Vaddu ri Notu. Li abbitanti sunu chiamati "calatini" o "caltaggirunisi" (''caratĩ'' e ''cartaggirunisə'' dda parrata lucali) |
||
L'etimoluggìa diriva di l'àrabbu Q'al'at jiran (appoi trasfurmatu n Kalta-jiran), ca signìfica " dui Casteddi vicini". |
L'etimoluggìa diriva di l'àrabbu Q'al'at jiran (appoi trasfurmatu n Kalta-jiran), ca signìfica " dui Casteddi vicini". |
Virsioni dû 18:42, 8 fri 2019
Caltaggiruni | |
Dittagghi: Stemma di Caltaggiruni | |
Nomu ufficiali: | Caltagirone |
---|---|
Riggiuni: | {{{riggiuni}}} |
Pruvincia: | Catania |
Cuurdinati: | 37°14'0"N, 14°31'0"E Ammustra ntâ mappa |
Superfici: | 382 km² |
Abbitanti: | 38.220 |
Dinzitati: | 96 ab./km² |
Cumuni cunfinanti: | Acati, Gela, Grammicheli, Licuddìa, Mazzarinu, Mazzarruni, Miniu, Mirabedda Mbaccari, Niscemi, Chiazza , San Micheli di Ganzaria |
CAP: | 95041 |
Prifissu telefònicu: | 0933 |
Situ ufficiali: | http://www.comune.caltagirone.ct.it/ |
Caltaggiruni (Cartaggirũ ntû dialettu dâ città) è un cumuni di 36.846 abbitanti dâ pruvincia di Catania. Di urìggini àrabba, sviluppau dû principiu dâ sò storia l'artiggianatu dâ ciràmica, chi la renni famusa a liveddu nazziunali e ntirnazziunali, trasennu ricintimenti puru ntô catàlugu dû patrimoniu munniali di l'umanità di l'UNESCO intra û consorziu ri comuni rû Vaddu ri Notu. Li abbitanti sunu chiamati "calatini" o "caltaggirunisi" (caratĩ e cartaggirunisə dda parrata lucali)
L'etimoluggìa diriva di l'àrabbu Q'al'at jiran (appoi trasfurmatu n Kalta-jiran), ca signìfica " dui Casteddi vicini".
Cu 'rriva a Caltaggiruni nun pò farisi scappari n'a presenza strabilianti: a ciramica. Si tu 'ntrasi ndà città trovi a ciramica unnè ghiè ghiè, intra a putìa, intra li casi e 'ncapu li balcuni. Lavurari a terracotta è n'arti antica quantu a so città, detta a Città ri Munti. Caltaggiruni si spatti in du patti: a città auta e chidda bassa. A prima cunserva u megghiu e impurtanti patrimoniu ra città, monumenti barocchi, chiese e campanili decurati, a statua ri Luigi Sturzu, villi e villini settecenteschi, a scalinata ri Santa Maria del Monte (a scala dâ Matrici), a villa comunale, li quarteri ri San Jacupu e San Giorgiu, u carciri Borbonicu, i putii ra ceramica, u teatru ri pupi, li presepi permanenti e li vecchiareddi ca parraciniunu intra a piazza cuperta.
Tipici ri sta zona sunu li carruggi, strade niche niche a scinniri e chianari unni si fannu li più antichi misteri chi si ponu taliari ri porta in porta quasi come trasiri intra e casi ri ggenti.
Ndà città nuova lu baroccu nun c'è ma trova li negozi novi novi, li case moderni, u tribunali, l'ospedali, e a campagna china ri carrube e ulivi. È a zona chiù abbitata dâ città calatina.
Nun te pò peddiri:
- I cannoli ri Judica&Trieste (chiazza principali vicinu a scalinata)
- I giredde ri Grazziusu, che è na brioscia cu zuccaru a velu, e china re crema, principalmenti Nutella. È chiamata accussì picché havi na forma a spirali.
- I putii ri ceramisti ('ndò centro storico)
- Li quartieri ri l'acquanuova, ri San Petru, ri San Giorgio, ri San Giacumu e u teatru ri pupi
- A via Luigi Sturzu, unnè c'è na balcunata barocca di lu patrimoniu dell'UNESCO.
Frazzioni
- Granieri
- Santu Petru
- Chianu San Paulu
Giamillaggi
- San Diego - Venezzuela
- Kallikrateia - Grecia
- San Franciscu - Stati Uniti di Mèrica
- Arnsberg - Girmania
Nasciuti a Caltaggiruni
- Don Luiggi Sturzu, preti, funnaturi dû partitu pupulari talianu, e sinaturi a vita.
- Domenicu Semineriu, scritturi
Dialettu
U caltaggirunisi è 'na varietà di sicilianu orientali non metafòneticu, frati dû chiddu catanisi o saràusanu, pirò distintu, specialmenti pû substratu gallu-siculu, chi ha rendutu sta parrata differenti, cumenzannu câ forti nasalità dû sonu, e finennu cû l'usu du tiempu perfettu mmeci dû tiempu remotu.
P'influenza dû gallu-italicu ca venìu cu chiddi di Genova, li vucali finali di lu dialettu di Caltaggiruni nun vèninu prununziati (éssir mmeci chi essiri).
P'asempiu: "Cu nn'app nn'app, i cassatedd 'e Pasqua" (zoè: Cu nn'appi nn'appi, di cassateddi di Pasqua")
Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Cullina di Sant’Ippòlitu (Caltaggiruni). |