Abbanniata

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

L'abbanniata o la vanniata è l'attu d'annunziari lu bannu. N tempi antichi chissu significau gridari li nutizzi pi strata, ma nn'èbbica muderna pò significari diffùnniri sti nutizzi pi qualsiasi modu pùbbricu. La sprissioni «jittari lu bannu» havi lu stissu significatu.

L'abbanniata rapprisenta macari lu gridu dî vinnitura chi na vota jeru pi strata vinnennu li soi merci. Ancora oi ntê mircati stòrichi a l'apertu di Palermu e di Catania, la vucciarìa e la piscarìa, li vinnitura ricramìzzanu li soi merci câ abbanniata. Tipicamenti ssi vinnitura (comu l'acqualoru) àppiru li soi abbanniati assai distinti e musicali (chi parìanu a li voti chiutostu comu na canzuni ca nu gridu).

La palora «abbanniata» veni dû verbu «abbanniari» (cû stissu significatu) chi rapprisenta la forma longa di «vanniari», chi n turnu veni dâ palora «bannu». Facirmenti sta palora havi n'urìggini girmànica e forsi veni dâ palora gòtica: bandujan, chi signìfica «dari nu signalu». [1]

Àutri sprissioni[cancia | cancia la surgenti]

  • «Abbanniari a unu» significa annunziari dû pùlpitu, secunnu ê priscrizzioni dû drittu canònicu, ca unu si ntenni spusàrisi, o sta pi ricèviri l'òrdini sacri. Havi puru lu significatu di diffamari pubbricamenti a quarchidunu.

Asempi[cancia | cancia la surgenti]

Chissi sunnu asempi d'abbanniati di vinnitura. Comu veni scritti ccasupra, àppiru sempri lu sonu musicali, e liggennu st'asempi, unu s'havi a mmagginari lu cantari di st'abbanniati. Certa palora e/o forma lucali s'arresta nta st'asempi pû rènniri autènticu. [2]

Quadararu[cancia | cancia la surgenti]

Cù havi lu ramu vecchiu, pi li quadari novi!
Na bedda pignata di ramu haiu, na bedda cassalora di ramu haiu!

Sali[cancia | cancia la surgenti]

Sali haiu!
Cù voli u sali?

Ricotta[cancia | cancia la surgenti]

Ch'è bedda sta ricuotta!

Càlia[cancia | cancia la surgenti]

A ccà sira pi sira, càvuri l'haiu,
nuciddi e mènnuli atturrati!
chi bedda càlia ch'è càvura!

Gilatu[cancia | cancia la surgenti]

Un pizzettu dù sordi!

Pumadoru[cancia | cancia la surgenti]

Beddu veru è! Beddu veru è!
A dù sordi un chilu va,
e comu l'oru veru è!

Muluna[cancia | cancia la surgenti]

Russi e duci l'haiu,
e a prova vi li tagghiu;
e cù li voli boni sta sira?!
Tàgghialli!

Pruverbi[cancia | cancia la surgenti]

  • Lu putiaru zocc'havi abbannia. [3]

Rifirimenti[cancia | cancia la surgenti]

  1. Salvatore Giarrizzo, Dizionario Etimologico Siciliano, Herbita Editrice.
  2. Arba Sicula: vulumi 4/5, 1983; vulumi 6, 1984; e vulumi 7, 1986.
  3. Pitrè, Giuseppe Biblioteca delle tradizioni popolari siciliani (1871-1913)