Sudan

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
La bannera dû Sudan
La stemma dû Sudan

Lu Sudan è nu statu di l'Africa centru urientali. Attravirsatu dû Nilu, lu Sudan canusci seri prubblemi pulìtici pi la riprissioni chi la pupulazzioni dâ parti uccidintali dû paisi, lu Darfour canusci di la parti dâ maggiuranza. Pi anni li pupulazzioni dû Sudan dû Sud, di tipu nìuru e di riliggiuni cristiana, foru cuvirnati dô Sudan e foru 'n cuntrappusizzioni ô putiri cintrali di Kartoum, la capitali. Lu 9 di jinnaru2011 la pupulazzioni di la riggiuni autònuma dû Sud Sudan vutau pi la criazzioni di nu statu novu chi fu pruclamatu lu 9 di giugnettu di lu stissu annu.

Storia[cancia | cancia la surgenti]

La storia antica dû Sudan si cunfunni cu la storia di l'Eggittufarauna. N sèquitu all'estinzioni dâ dinastìa dî Ramseti, scuppiau na crisi pulìtica chi purtau versu lu XI sèculu a.C. â criazzioni di nu statu semi-nnipinnenti. Versu lu V sèculu a.C. la capitali divintau Meroe, cchiù a sud ancora, e acquistau ancora cchiossai nnipinnenza di l'Eggittu, chi cchiù tardu passau sutta la dinastìa tulimaica. La Nùbbia, acccussì foru chiamati dî greci e dî latini, era cuvirnata di nu re o di na riggina.

Lu regnu di Nùbbia supravvissi all'annissioni di l'Eggittu ô mpiru rumanu. L'esèrcitu rumanu appi a cunchiùdiri nu trattatu di paci câ riggina Nubbidi, chi prividìa tra l'àutri cosi na fruntera assai pricisa tra lu regnu e lu mpiru rumanu. Lu regnu di Nubbia cuntinuau nzinu all'annu 355.

Succissivamenti, la pupulazzioni vinni cristianizzata dî bizzantini armenu nzinu ô VII sèculu. Appoi la storia medievali si cunfunni cû chidda di l'espanzioni di l'islam 'n Africa.

Òi arrèstunu ancora li ruvini dî piràmidi di Meroe, unni li re e li riggini si facèvanu tumulari.


Paisi dû Munnu | Àfrica
Àfrica dû Sud | Algirìa | Angola | Benin | Botsuana | Burchina Fasu | Burunni | Camerun | Capu Virdi | Ripubblica Centrafricana | Ciad | Comori | Ripùbbrica dû Congu (Congu-Brazzaville) | Ripùbbrica Dimucràtica dû Congu (Ex-Zaire) | Costa d'Avoriu | Eggittu | Eritria | Etiopia | Gabun | Gambia | Gana | Gibbuti | Guinia | Guinia Ecuaturiali | Guinia Bissau | Kenya | Lesothu | Libberia | Libbia | Madagascar | Malaui | Mali | Maroccu | Mauritania | Maurizziu | Mozambicu | Namibbia | Niger | Nigeria | Riunioni | Ruanna | San Tome e Principi | Senegallu | Seicelli | Serra Liuni | Somalia | Sudan | Sudan dû Sud |Swaziland | Tanzania | Togu | Tunisia | Uganna | Zambia | Zimbabbui
Enclavi
Ceuta (Spagna) | Melilla (Spagna)
Territori ccû nu statu legali ndifinitu
Sahara Uccidintali