Gascògna
Gascògna (Gasconha n lingua uccitana, Gascogne n francisi e Gascuña n spagnolu) jèra nu tirritòriu di lu sud-ovest francisi, duranti a lu Midiuevu.


Lu nomu Gascògna[cancia | cancia la surgenti]
Lu nomu di la riggiuni jè na sdifurmata di bascu (traversu a Vasconi, ca dava lu nomu a na tribbù basca ca stava nti tuttidùi li latati di li Pirinei).
Ô cuntrariu di autri riggiuna stòrica comu a la Britagna o la Nurmannìa ca ammantinenu lu sò nomu nti li mutèrni dipartimènti francisi, lu nomu di la Guascògna non fu ammantinutu; lu tirritòriu ca currispunni a la Gascogna stòrica òi è spartutu ntra sèi dipartimenti, e chisti li chiù mpurtanti: Pirinei atlantichi (ca su cunziddiranu a lu spissu comu la pruvinza autònuma di Guascogna) e Landes (nti lu giugnu di lu 2006 lu cunzigghiu ginirali dû dipartimentu ammustrau la vulutanti di canciari lu pròpiu nomu nti Landes dâ Guascogna, e si sta già jennu usannu pì mutivi turistici).
Stòria di la Guscògna[cancia | cancia la surgenti]
Duranti di lu midiuevu n Guascogna s'appi nu ducatu ca campau pi assai tèmpura.
Scumparuta[cancia | cancia la surgenti]
La spartuta addiscriùta supra vinìu nti lu 1790, cu la criata di li dipartimènti di l'assimmulèa custituènti.
Giugrafìa[cancia | cancia la surgenti]
La Gascogna sta misa ntra l'Uceanu Atlanticu (Golfu di Guascogna o Golfu di Biscagghia pì li spagnola), li Pirinei e lu ciumi Garonna; la parti di lu mènzu jè carattirizzati di li boschi di li Landes; li ciumi chiù mpurtanti sunnu la Garonna e l'Ardour.
P'accamòra: dipartimenti dâ Guascogna[cancia | cancia la surgenti]
Nti la Francia:
- Landes
- Gers
- Alti Pirenei
- parti di la Gironda, a la manca di la Garonna
- parti di li Pirinei atlantichi, ca accucchianu macari li Paesi Baschi francisi
- parti di la Lot-et-Garonne, a la manca di la Garonna
Nti la Spagna:
La Lingua Gascòna[cancia | cancia la surgenti]
N Gascogna si parra na lingua rumanza chiamatu dialettu guascuni, nasciuta di n'ammiscata ntra la lingua basca e lu latinu.
Òi lu dialettu guascuni vèni parratu nti tutti li dipartimenti supra muntuàti, ma è arricanusciutu comu lingua ufficiali sulu nti la spagna nti la cumarca di Aràn di la Generalitat de Catalunya (lu cuvernu catalanu).