Francubbullu

Artìculu n vitrina
Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Nu francubullu saputu sèntiri "Jenny Suttasupra", unni pi sbagghiu fu stampatu a l'èbbica n'ariupranu Curtiss JN-4 ô cuntràriu.

Lu francubbullu è nu rittànculu nicu di carta adisiva ca veni mpiccicatu ntê littra o ntî pacchi pustali comu pajamentu anticipatu di li sirvizi pustali.
Na vota, quannu li francubulla nun s'avìanu ancora ammintatu, lu sirvizzu dâ spidizzioni l'avìa a pajari lu riciventi, cô ntruducimentu dû francubbullu, mmeci, lu sirvizzu veni pajatu di cui manna la spidizzioni; cu stu sistema l'amministrazzioni pustali arricevi li dinari ancora prima d'accuminzari lu travagghiu. Stampari francubulla fàusi è nu riatu.

Li primi francubulla[cancia | cancia la surgenti]

Lu francubullu, accussì comu è canusciutu e cuncipitu òi, fu ntruduciutu pâ prima vota ntâ Gran Britannia quannu, ntô 1837 fu fatta la rifurma di li Posti. Pô suggettu vinni scigghiutu lu prufilu dâ Riggina Vittoria, pigghiatu di na midagghia cuniata anni arredi, mmeci, pi rènniri cchiù diffìcili li fauificazzioni, la testa vinni stampata supra a nu funnu travagghiatu a cisiddatura fitta fitta. Lu 6 di maiu 1840 trasìu accussì ntâ Gran Britannia l'usu dû primu francubbullu ô munnu, ca passò appoi a la storia comu "Penny Black".
Appressu a la Gran Britannia, ntô marzu 1843, la SvizziraCantuni di Zurigu aduttò videmma chista lu francubbullu e doppu d'idda ci vinni appressu lu Brasili. Nti picca tempu stu sistema di sirvizzu pustali pre-pajatu àppi nu successu munniali.

La filatilìa[cancia | cancia la surgenti]

Cô spannìrisi n picca tempu nti tuttu lu munnu di l'usu dî francubulla, nascìu câ stissa listezza videmma lu finòminu dâ sò aricugghiuta pi cullizziunìsimu. Fu lu cullizziunista francisi Georges Herpin ca ntô 1864 usò la palora "filatilista", neoluggìsimu d'etimoluggìa greca (Filos "amanti" e Atelia "franchiggia") ca veni a diri "amanti dâ mancanza di tassa": na palora ca nun renni justizzia a la passiuni dî assai filatèlichi, ma ca, cumugghiè, vinni adduttata n assai lingui dû munnu.

Tutti li francubulla ponnu èssiri cullizziunati, pirò cci sunnu di li riquisiti ca pirmèttunu d'arricanusciri chiddi ca sunnu boni pi èssiri cullizziunati.

Pi prima cosa s'hà taliari si lu farncubbullu è novuo si hà statu già usatu:

Lu francubbullu novu havi ancora la codda uriggìnali e mai usata;
lu francubbullu usatu è chiddu ca fù già abbullati dû timbru pustali.
  • Sunnu crassificàbbili comu francubulla rutti:
    • Francubulla ca ci màncanu parti
    • Francubulla scicati o tagghiati
    • Francubullai spurtusati
    • Francubulla cu dinteddi mancanti
  • Sunnu crassificàbbili cumu francubulla malamenti sarvati:
    • Francubulla spardati
    • Francubulla cu piechi
    • Francubulla cu dinteddi curti
    • Francubulla ruvinati di l'umiditati
    • Francubullai câ umma addivintata giarna

Mappi supra a li francubbulla[cancia | cancia la surgenti]

Li mappi supra a li francubbulla sunnu n'argumentu cumuni nta la cullizzioni di francubbulla.
Casi ogni paisi havi mustratu mappi supra li francubbulla.
Macari mappi cu n'arcumentu comu a la dimugrafìa o li sinteri siquiti di l'espluraturi.


Wikimedaglia
Wikimedaglia
Chista è na vuci nzirita nni l'artìculu n vitrina, zoè una dî mègghiu vuci criati dâ cumunità.
Fu arricanusciuta lu 16 di giugnu 2009

S'hai traduciutu n'artìculu o hai criatu na vuci e riteni ca sia lu casu di fàrila canùsciri picchì è cumpreta n tuttu, signàlila. Naturalmenti, sunnu boni accittati suggirimenti e canciamenti chi mìgghiùranu lu travagghiu.

Signala na vuci          Archiviu         Talìa tutti l'articuli n vitrina