Iraq

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
La bannera d'Iraq

Paisi asiaticu. Cunfina cû l'Iran, lu Kuwait, lu Pakistan, la Giordania, la Turchia, la Siria e l'Arabbia Saudita.

La capitali e Bagdad. Autri cità mpurtanti: Bassora, Tikrit, Mossul.

Storia[cancia | cancia la surgenti]

L'Iraq currispunni pi lu cchiossai a chidda ca storicamenti fu chiamata la Mesopotamia e chi jucau nu rolu mpurtanti tra lu terzu e lu primu millenniu avanti Cristu. La riggiuni è attravirsata di du' ciumi, lu Tigri e l'Eufrati chi ni facivanu una dî riggiuni cchiù fertili di l'èbbica.

Anticamenti, la cità di Babilonia, era una dî cità cchiù mpurtanti. Fu cunquistata di Alissandru Magnu pâ sò campagna militari n Asia. Pi nu curtu piriudu di tempu versu lu 117 d.C. l'Iraq divintau tirritoriu di lu mpiru rumanu chê cunquisti di Traianu, prima ca Adrianu dicisi di ritiràrisi di ddà, stimannu ca lu cunfini orientali nun si putìa addifenniri.

Ntô mediuevu, l'Iraq era parti ntigranti dâ Persia, e ô centru dû cchiù granni califfatu, cu capitali Bagdad, chi amministrava di manera diretta o attraversu la funnazzioni di emirati dipinnenti dû califfatu di Bagdad, tutti li terri cunquistati sutta la bannera di l'Islam e chi agghicavanu nzinu all'Europa miridiunali (e n particulari la Sicilia tra lu IX e l'XI sèculu).

À fini dû vintesimu sèculu l'Iraq, ggià sutta lu cumannu di Saddam Hussein cummattiu na guerra sancuinusa contra l'Iran. Doppu la fini dâ guerra, ntô 1991 Saddam Hussein dicisi di annittirisi lu Kuweit, affirmannu ca lu Kuweit era na pruvincia di l'Iraq. L'episodiu fu unanimamenti cunnannatu di l'ONU e na prima guerra contra l'Iraq, appujiata dî risoluzzioni di l'ONU, ristabbilia la suvranità dû Kuweit, e cunnannau l'Iraq a na suvranità limitata ntô sò stissu tirritoriu.

All'inizziu dû vintunèsimu sèculu, l'Iraq vinni accusatu di aviri armi di distruzzioni di massa, e facci â non dispunibbilità di l'autorità irakeni di farisi cuntrullari di emissari militari ntirnazziunali, na cualizzioni ntirnazziunali, furtimenti vuluta di l'amiricani, e câ scusa puru di luttari contra lu terrurismu ntirnazziunali doppu l'attaccu kamikazi contra li turri gimelli di New York, jittau nterra lu riggimi di Saddam Hussein.

Lu riggimi a maggiuranza sunnita di Saddam s'accapau e lu riggimi novu, appujatu dâ cumunità ntirnazziunali, fu a maggiuranza sciita, cu làrichi autunumìi amministrativi a certi riggiuni dû paisi comu lu Kurdistan, chi all'èbbica di Saddam subbivanu na forti opprissioni.


Paisi dû Munnu | Asia
Mediu Urienti: Arabbia Saudita | Bahrain | Cipru | EAU | Giurdania | Iran | Iraq | Israeli | Kuwait | Lìbbanu | Oman | Palestina | Qatar | Siria | Turchìa | Yemen
Asia cintrali: Afganistan | Armenia | Azzirbaiggian | Giorgia | Kazakistan | Kirghizistan | Russia | Tagikistan | Turkmenistan | Uzbekistan
Suttacuntinenti innianu: Bangladesci | Bhutan | India | Maldivi | Nepal | Pakistan | Sri Lanka
Asia livanti: Cina | Giappuni | Corea dû Nord | Corea dû Sud | Mongolia | Taiwan
Asia dû Sud-est: Brunei | Camboggia | Filippini | Indunesia | Laos | Malesia | Myanmar | Singapura | Thailandia | Timor Est | Vietnam