Utenti:Fabior1984/Niscemi

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Niscemi
Muttu:  
Nomu ufficiali: Niscemi
Riggiuni: {{{riggiuni}}}
Pruvincia: Caltanissetta
Cuurdinati:
Ammustra ntâ mappa
Superfici: 96 km²
Abbitanti: 27.558
Dinzitati: 284,63 ab./km²
Cumuni cunfinanti: Caltagiruni (CT), Gela, Mazzarinu
CAP: 93015
Prifissu telefònicu: 0933
Situ ufficiali:


Niscemi è un cumuni di 27.558[1] abbitanti dâ pruvincia di Caltanissetta ntâ Sicilia.

È u terzu cumuni dâ pruvincia ppi nùmmuru di abbitanti doppu Gela e Caltanissetta.

Lu nomu Niscemi diriva di l'àrabbu nasciam ca signìfica urmu.

Giografìa[cancia | cancia la surgenti]

Lu centru abbitatu è situatu supra n'artupianu jàvutu 332 m. U paisi havi na supirfici di 9.654 ettari e havi na densità abbitativa di 293 abbitanti ppi chilometru quadratu. È luntana 77 km di Gela, 92 km di Catania, 67 km di Enna, 188 km di Missina, 192 km di Palermu, 60 km di Rausa, 127 km di Sirausa e 298 km di Tràpani.

Storia[cancia | cancia la surgenti]

Si cunta chi dû 1499, Andrea Armao, un pasturi dû voscu di Santa Maria (chistu era lu vecchiu nommu di Niscemi) avìa persu un voi, Portagioia, e doppu tantu circarlu voscu voscu lu truvau calatu (si dissi ch'era addunignatu) davanzi na surgiva di acqua unni c'era na furedda (na mmàggini) dâ Bedda Matri disignata, secunnu lu cuntu, dî manu di l'àncili supra na tila di sita). Nni ddu stissu postu vinni custruita na chiesa chi divintau lu centru di ddu paiseddu; ancora ora, macari chi ora è periferìa, la chiesa dâ Madonna havi tantìssima mpurtanza simbòlica e riliggiusa ppî Niscimisi, ancora canusciuti commu Santamarioti.

1997 ci fu nu sbalancu chi frananu: nun ci furunu morti, ma assai cristiani ristaru senza na casa[2].

2003 lu cumuni è gistutu dî Cummissarî Sraurdinarî pirchì lu Cunzigghiu Cumunali vinni sciugghiutu dû cuvernu pirchì c'èra cundiziunamentu mafiusu intra la Giunta cumunali. La situazzioni nun era canciata pi nenti dû 1991, annu chi già fù sciugghiuta pâ prima vota la giunta ppi li nfiltrazzioni mafiusi.

Posti di ntiressi[cancia | cancia la surgenti]

Centru stòricu[cancia | cancia la surgenti]

Lu centru stòricu acchiana â secunna mitati dû XVII sèculu. La chiazza Vittoriu Emanueli II havi na furma rittangulari e supra d'idda s'affàccianu la Matrici, la cresia di l'Addulurata e lu Palazzu dû Municipiu chi vinni custruutu tra lu 1870 e lu 1882, n stili neoclàssicu.

D'arricurdari nortri la Matrici ntitulata a Santa Marìa di l'Odigitria e la cresia sitticintisca ntitulata a l'Addulurata.

Belvidiri[cancia | cancia la surgenti]

Lu belvidiri (dittu lu tunnu) offri un panurama magnìficu ntâ chiana di Gela e ntâ vaddata dû ciumi Marogghiu. Fu custruutu n stili baroccu, ô nizziu dû XIX sèculu, e è a furma tunniggianti cunturnata di ringhera e banchi n ferru battutu; è difinutu u tunnu e rapprisenta la meta finali dâ passiata ntô centru stòricu.

Econumìa[cancia | cancia la surgenti]

L'econumìa dû paisi è suprattuttu di tipu agrìculu: chiassà dû sissanta ppiccentu dî paisani travàgghiunu cu l'agricurtura. Tra tutti li cosi cchiù curtivati ci sunnu pummadoru e racina, ma suprattuttu cacòcciuli, tantu chi Niscemi è cunzidirata la capitali taliana dî cacòcciuli, producennu a l'incirca lu 40 ppiccentu dî cacòcciuli cunzumati di tutta l'Italia.

Cultura[cancia | cancia la surgenti]

Musei[cancia | cancia la surgenti]

È prisenti lu Museu dâ civirtati cuntadina ntitulatu â mimoria d'Àncilu Marsianu, stòricu niscimisi.

Biblioteca cumunali[cancia | cancia la surgenti]

Origginariamenti cullucata n via Vacirca, ntô 2006 fu trasfiruta n via IV novembre, nta n'edificiu c'acchiana ô XIX sèculu. Sunnu prisenti circa 16000 vulumi catalugati. La biblioteca è ntitulata â mimoria di Mariu Gori.

Centru sociu-culturali[cancia | cancia la surgenti]

È na custruzzioni avviata nta l'accabbari di l'anni 90, fu ntistata ntô 2007 â mimoria di l'ex sìnnacu Totò Liardu, scumparutu primaturamenti dui anni prima. Attuarmenti è, sclusivamenti, sedi d'uffici cumunali.

Pirsunalitati lijati a Niscemi[cancia | cancia la surgenti]

Gallarìa fotugràfica[cancia | cancia la surgenti]

Noti[cancia | cancia la surgenti]

  1. Datu Istat - Pupulazioni c'abbita a Niscemi ô 30 di dicèmmiru dô 2016
  2. Dopo un temporale frana a Niscemi in La Repubblica, 14 di uttùviru dô 1997, paggìna 23.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Nomi sicilianu di Sperlinga