Va ô cuntinutu

Tàvula piriòdica

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
(Rinnirizzata di Tàula di l'elementi)

La tàvula piriòdica di l'elimenti è na tabbedda fatta pi urdinari l'àtumi a secunna dô sò nùmmuru atòmicu. Vinni ammintata 'n cuntimpurrania ntô 1869 di dui chìmichi, senza ca si canuscèvanu, unu russo ca si chiamava Dimitrij Mendeleev e l'àutru tudiscu di nomu Lothar Meyer.

La tàvula piriòdica si sparti 'n gruppi e pirìodi:

  • Ogni gruppu (culonni virticali dâ tàvula) cumprenni l'elimenti ca hannu la stissa cunfigurazzioni elettrònica sterna (modu di comu l'elettroni si mèttunu ntornu ô nùcliu). D'intra di ogni gruppu s'attròvanu elimenti cu carattirìstichi simigghianti.
  • Ogni pirìudu dâ tàvula piriòdica (linî urizzuntali dâ tabbedda) accumincia cu n'elimentu unni l'àtumu havi comu cunfigurazzioni elettrònica sterna nu elettroni di tipu s, o ns unni n è lu nùmmuru quànticu principali, e jennu avanti versu l'àtumi appressu dû pirìudu, lu nùmmuru atòmicu Z si ngrannisci di 1 unità pi ogni passaggiu.
Gruppu 1 2 3
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Pirìudu
1 1
H

2
He
2 3
Li
4
Be


5
B
6
C
7
N
8
O
9
F
10
Ne
3 11
Na
12
Mg


13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
4 19
K
20
Ca
21
Sc

22
Ti
23
V
24
Cr
25
Mn
26
Fe
27
Co
28
Ni
29
Cu
30
Zn
31
Ga
32
Ge
33
As
34
Se
35
Br
36
Kr
5 37
Rb
38
Sr
39
Y

40
Zr
41
Nb
42
Mo
43
Tc
44
Ru
45
Rh
46
Pd
47
Ag
48
Cd
49
In
50
Sn
51
Sb
52
Te
53
I
54
Xe
6 55
Cs
56
Ba
57
La
*
72
Hf
73
Ta
74
W
75
Re
76
Os
77
Ir
78
Pt
79
Au
80
Hg
81
Tl
82
Pb
83
Bi
84
Po
85
At
86
Rn
7 87
 Fr 
88
Ra
89
Ac
*
*
104
Rf
105
Db
106
Sg
107
Bh
108
Hs
109
Mt
110
Ds
111
Rg
112
Cn
113
Nh
114
Fl
115
Mc
116
Lv
117
Ts
118
Og
8 119
Uue
120
Ubn

* Lantanidi 58
Ce
59
Pr
60
Nd
61
Pm
62
Sm
63
Eu
64
Gd
65
Tb
66
Dy
67
Ho
68
Er
69
Tm
70
Yb
71
Lu
** Attinidi 90
Th
91
Pa
92
U
93
Np
94
Pu
95
Am
96
Cm
97
Bk
98
Cf
99
Es
100
Fm
101
Md
102
No
103
Lr


Serî chìmichi dâ tàvula pìriòdica
Mitalli alcalini Mitalli alcalinu tirrusi Lantanidi Attinidi Mitalli dû bloccu d
Mitalli dû bloccu p Semimitalli No-mitalli Aloggeni Gassi nòbbili

Liggenna pê culura dê nùmmira àtomici:

  • Li elementi nummirati 'n blu sunnu lìquidi a T = 298 K e p = 1 bar;
  • chiddi 'n virdi sunnu gassi a T = 298 K e p = 1 bar;
  • chiddi 'n nìuru sunnu sòlidi a T = 298 K e p = 1 bar;
  • chiddi 'n russu sunnu artificiali e nun sunnu prisenti 'n natura ntâ Terra (sunnu tutti sòlidi a T = 298 K e p = 1 bar). Lu tecneziu è prisenti 'n picca quantità ntê mineri di uraniu e ntê gicanti russi.
  • Chiddi 'n criggiu nun sunnu stati ancora scuperti.

Talìa puru

[cancia | cancia lu còdici]