"Orléans" : Diffirenzi ntrê virsioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Legobot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q6548 (translate me)
SurdusVII (discussioni | cuntribbuti)
+ort +fix +cat +img +portwiki
Riga 10: Riga 10:
cap=45000 e 45100|
cap=45000 e 45100|
}}
}}
Orléans è un cumuni francisi situatu nnû dipartimentu dû [[Loiret]] e ntâ [[Région Centre]] (''la Riggiuni Centru'').
Li sô abbitanti si chiàmanu orleanisi (n francisi: ''orléanais'').


'''Orléans''' è un [[cumuni]] [[Francia|francisi]] situatu nnû dipartimentu dû [[Loiret]] e ntâ [[Région Centre]] (''la Riggiuni Centru''). Li sô abbitanti si chiàmanu ''orleanisi'' ('n [[lingua francisi]]: ''orléanais'').


== '''Giografìa''' ==
== Storia ==
'''Cenabum''' fu na citati gàllica conquistata di [[Giuliu Cesari|Cèsari]] ntô [[52 a.C.]] e ricustruiuta â rumana. Lu mpiraturi [[Aurelianu]] rifunnàu a citati e lu sò nomu è na deformazzioni dû nomu di chistu mpiraturi.
[[File:Orleans.jpg|thumbnail|350px|left|Orléans: lu ciumi Loira, la Cattidrali e lu Ponti Riali]]


Ntâ l'èbbica merovincia Orléans fu capitali dû regnu.


Ntâ l'èbbica capitincia, Orléans fu capitali di na contea e doppu dûn ducatu dî Valois-Orléans. La famigghia dî Valois-Orléans accedi ô tronu di Francia cu [[Luiggi XII]] e [[Franciscu I]].
Orléans s'attrova supra lu ciumi [[Loira]] (''la Loire'') e nni l'anni '70 si criau lu quarteri ''Orléans la Source'', na dicina di chilòmitri a sud dâ citati.


Ntô [[1108]], [[Luiggi VI]] lu Grossu, ricevi lu sacru ntâ cattidrali di Orléans di l'arcivescovu di Sens. E' unu dî rari sacri capezziani chi nun si fa a [[Reims]].
'''Demografìa'''


Ntô [[1429]], li ngrisi occuparu a citati di Orléans. [[Giovanna d'Arcu]], suprannuminata a ''Pulzella di Orléans'', la libbiràu l'[[8 di maiu]] e accussì ci sunnu li Festi ''juvanniche'' (''Fêtes Johanniques'').
* Abbitanti (1999): 263 292
* Aria urbana (1999): 355 811 abbitanti


Dû [[13 di dicèmmiru]] [[1560]] ô [[31 di jinnaru]] [[1561]], ci foru li Stati Ginirali.


== '''Storia''' ==
== Giografìa ==
[[Mmàggini:Orleans.jpg|thumb|300px|right|Orléans: lu ciumi Loira, la Cattidrali e lu Ponti Riali]]


Orléans s'attrova supra lu ciumi [[Loira]] (''la Loire'') e nni l'anni '70 si criau lu quarteri ''Orléans la Source'', na dicina di chilòmitri a sud dâ citati.


== Dèmuggrafìa ==
'''Cenabum''' fu na citati gàllica conquistata di Cèsari ntô [[52 a.C.]] e ricustruiuta â rumana. Lu mpiraturi Aurelianu rifunnàu a citati e lu sò nomu è na deformazzioni dû nomu di chistu mpiraturi.


* Abbitanti (1999): 263 292
Nta l'èpuca merovincia Orléans fu capitali dû regnu.
* Aria urbana (1999): 355 811 abbitanti

Nta l'èpuca capitincia, Orléans fu capitali di na contea e doppu dûn ducatu dî Valois-Orléans. La famigghia dî Valois-Orléans accedi ô tronu di Francia cu [[Luiggi XII]] e [[Franciscu I]].

Ntô [[1108]] [[Luiggi VI]] Lu Grossu ricevi lu sacru ntâ cattidrali di Orléans di l'arcivescovu di Sens. E' unu dî rari sacri capezziani chi nun si fa a Reims.

Ntô [[1429]], li ngrisi occuparu a citati di Orléans. [[Giovanna d'Arcu]], suprannuminata a ''Pulzella di Orléans'', la libbiràu l'[[8 di maiu]] e accussì ci sunnu li Festi "''giovanniche''" (''Fêtes Johanniques'').

Dû [[13 di dicèmmiru]] [[1560]] ô [[31 di jinnaru]] [[1561]], ci foru li Stati Ginirali.

== '''Econumìa''' ==


== Ecunòmia ==
Dâ fini dû [[2000]] Orléans havi la sò prima linia di tramvìa (''le Tram'').
Dâ fini dû [[2000]] Orléans havi la sò prima linia di tramvìa (''le Tram'').
* Ndustria farmacèutica
* Nnustria farmacèutica
* Miccànica
* Miccànica
* Agroalimentari
* Agroalimentari
* Àlittrònica
* Alittrònica
* Logìstica
* Logìstica


== '''Pirsunaggi cèlibbri''' ==
== Pirsunaggi cèlibbri ==
* [[Étienne Dolet]] ([[1509]]-[[1546]]), pueta;

* [[Robert-Joseph Pothier]] ([[1699]]-[[1772]]), giurista;
* Étienne Dolet (1509-1546), pueta;
* [[Gustave Lanson]] ([[1857]]-[[1934]]), stòricu;
* Robert-Joseph Pothier (1699-1772, giurista;
* [[Charles Péguy]] ([[1873]]-[[1914]]), scritturi;
* Gustave Lanson (1857-1934), stòricu;
* [[Raoul Blanchard]] ([[1877]]-[[1965]]), giògrafu;
* Charles Péguy (1873-1914), scritturi;
* [[Pierre Ségelle]] ([[1899]]-[[1960]]), Ministru dâ Sanitati ntô guvernu povvisoriu (1946-1967), Ministru dû Travagghiu ([[1949]]-[[1967]]), Sìnnacu di Orléans ([[1954]]-[[1959]]);
* Raoul Blanchard (1877-1965), giògrafu;
* [[Jean Zay]] ([[1904]]-[[1944]]), polìticu, Ministru di l'Educazzioni Nazzionali dû Frunti Pupulari;
* Pierre Ségelle (1899-1960), Ministru dâ Sanitati ntô guvernu povvisoriu (1946-1967), Ministru dû Travagghiu (1949-1967), Sìndacu di Orléans (1954-1959);
* [[Isaac Jogues]] ([[1607]]-[[1664]]), missiunaru.
* Jean Zay (1904-1944), polìticu, Ministru di l'Educazzioni Nazzionali dû Frunti Pupulari;
* Isaac Jogues (1607-164), missiunaru.


== '''Monumenti turìstici''' ==


== Munumènta turìstichi ==
La citati fu bummardata assai duranti la Secunna Guerra Munniali.
La citati fu bummardata assai duranti la Secunna Guerra Munniali.
* La '''Cattidrali Santa Cruci''' (''Cathédrale Sainte Croix''), custruiuta dû XIII ô XVI sèculu, fu distruiuta dî prutistanti duranti li Guerri di Riliggiuni. Arricustruiuta grazzî a [[Enricu IV]], fu terminata ô principiu dû XIX sèculu
* La '''Cattidrali Santa Cruci''' (''Cathédrale Sainte Croix''), custruiuta dû XIII ô XVI sèculu, fu distruiuta dî prutistanti duranti li Guerri di Riliggiuni. Arricustruiuta grazzî a [[Enricu IV]], fu terminata ô principiu dû XIX sèculu
Riga 75: Riga 66:
e tanti àutri palazzi privati e li jardini pùbbrici
e tanti àutri palazzi privati e li jardini pùbbrici


== Gastrunumìa ==

== '''Gastrunumìa''' ==

Lu ''Meli'', lu ''Cotignac d'Orléans'' (carameli a basi di cutugnu) e l'''Acitu''
Lu ''Meli'', lu ''Cotignac d'Orléans'' (carameli a basi di cutugnu) e l'''Acitu''


== Citati Gimillati ==

== '''Citati Gimillati''' ==
A citati di Orléans è gimillata cu:
A citati di Orléans è gimillata cu:
* [[Dundee]] ([[Scozzia]])
* [[Dundee]] ([[Scozzia]])
Riga 95: Riga 83:
* [[Parakou]] ([[Benin]])
* [[Parakou]] ([[Benin]])


== '''Culligamenti esterni''' ==
== Lijami sterni ==
* [http://www.orleans.fr Situ Ville d'Orléans]

* [http://www.orleans.fr Situ ufficiali Ville d'Orléans]
* [http://www.tourisme-orleans.fr Situ Turismu di Orléans]
* [http://www.tourisme-orleans.fr Situ ufficiali dû Turismu di Orléans]
* [http://www.univ-orleans.fr Situ di l'Universitati di Orléans]
* [http://www.univ-orleans.fr Situ di l'Universitati di Orléans]



[[Catigurìa:Giografìa]]
[[Catigurìa:Francia]]
[[Catigurìa:Citati dâ Francia]]
[[Catigurìa:Cità europei]]

Virsioni dû 16:32, 18 aus 2014

Orléans
[[Image:|100px|]]
Nomu ufficiali: Orléans
Paisi: Francia
Riggiuni: Région Centre
Dipartimentu: Loiret
Aria: km²
Abbitanti: 263 292
Dinsità: ab./km²
CAP: 45000 e 45100

Orléans è un cumuni francisi situatu nnû dipartimentu dû Loiret e ntâ Région Centre (la Riggiuni Centru). Li sô abbitanti si chiàmanu orleanisi ('n lingua francisi: orléanais).

Storia

Cenabum fu na citati gàllica conquistata di Cèsari ntô 52 a.C. e ricustruiuta â rumana. Lu mpiraturi Aurelianu rifunnàu a citati e lu sò nomu è na deformazzioni dû nomu di chistu mpiraturi.

Ntâ l'èbbica merovincia Orléans fu capitali dû regnu.

Ntâ l'èbbica capitincia, Orléans fu capitali di na contea e doppu dûn ducatu dî Valois-Orléans. La famigghia dî Valois-Orléans accedi ô tronu di Francia cu Luiggi XII e Franciscu I.

Ntô 1108, Luiggi VI lu Grossu, ricevi lu sacru ntâ cattidrali di Orléans di l'arcivescovu di Sens. E' unu dî rari sacri capezziani chi nun si fa a Reims.

Ntô 1429, li ngrisi occuparu a citati di Orléans. Giovanna d'Arcu, suprannuminata a Pulzella di Orléans, la libbiràu l'8 di maiu e accussì ci sunnu li Festi juvanniche (Fêtes Johanniques).

13 di dicèmmiru 1560 ô 31 di jinnaru 1561, ci foru li Stati Ginirali.

Giografìa

Orléans: lu ciumi Loira, la Cattidrali e lu Ponti Riali

Orléans s'attrova supra lu ciumi Loira (la Loire) e nni l'anni '70 si criau lu quarteri Orléans la Source, na dicina di chilòmitri a sud dâ citati.

Dèmuggrafìa

  • Abbitanti (1999): 263 292
  • Aria urbana (1999): 355 811 abbitanti

Ecunòmia

Dâ fini dû 2000 Orléans havi la sò prima linia di tramvìa (le Tram).

  • Nnustria farmacèutica
  • Miccànica
  • Agroalimentari
  • Àlittrònica
  • Logìstica

Pirsunaggi cèlibbri

Munumènta turìstichi

La citati fu bummardata assai duranti la Secunna Guerra Munniali.

  • La Cattidrali Santa Cruci (Cathédrale Sainte Croix), custruiuta dû XIII ô XVI sèculu, fu distruiuta dî prutistanti duranti li Guerri di Riliggiuni. Arricustruiuta grazzî a Enricu IV, fu terminata ô principiu dû XIX sèculu
  • Lu Palazzu Groslot (Hôtel Groslot) custruiutu ntra lu 1549 e lu 1555 pû balivu Jacques Groslot ci murìu lu re Fanciscu II ntô 1560. Dû 1790 ô 1982 fu sedi dû municipiu
  • La Casa di Giovanna d'Arcu (Maison de Jeanne d'Arc) unni campàu dû 29 di aprili ô 9 di maiu 1429, fu arricustruiuta doppu li bummardamenti dâ Secunna guerra munniali
  • La Cripta Saint Aignan dî X e XI sèculi
  • La Cripta Saint Avit dî XI e XII sèculi
  • La Chiazza dû Martroi (Place du Martroi), cori simmòlicu dâ citati, cu, ntô centru, na granni statua equestri di Giovanna d'Arcu
  • Lu Palazzu Cabu (Hôtel Cabu), macari chiamatu Casa di Diana di Poitiers, custruiutu di Philippe Cabu ntô 1547, cu l'architettu Androuet du Cerceau. Oggi è Museu Stòricu e Archiològgicu di l'Orleanisi
  • Lu Museu dî Beddi Arti (Musée des Beaux Arts)

e tanti àutri palazzi privati e li jardini pùbbrici

Gastrunumìa

Lu Meli, lu Cotignac d'Orléans (carameli a basi di cutugnu) e l'Acitu

Citati Gimillati

A citati di Orléans è gimillata cu:

Lijami sterni