San Giròlamu

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
San Giròlamu

Sufroniu Eusebbiu Giròlamu, megghiu canusciutu comu San Giròlamu ('n latinu Sofronius Eusebius Hieronymus) (Stridoni, 347Bitlemmi, 30 di sittèmmiru 419/420), è viniratu li cattòlichi comu santu e comu patri e dutturi di la Cresia. Fu lu primu a tradùciri la Bibbia di lu grecu e di l'ebbràicu a lu latinu

Biugrafìa[cancia | cancia la surgenti]

Studiau a Roma. Nti lu 379, urdinatu preti di lu vìscuvu Paulinu di Antiochia, jìu a Custantinòpuli, unni potti pirfizziunari lu studiu di lu grecu sutta la guida di Grigoriu Nazianzenu (unu di li "Patri Cappàdochi"). Sunnu di stu pirìudu li liggiuti di l'òpiri di Orìggeni e di Eusebbi di Cisarea.

Doppu tri anni di vita munàstica turnau a Roma, nti lu 382, unni fu sicritariu di lu papa Dàmasu I, addivinennu lu cchiù prubàbbili succissuri. Lu cuntinimentu murali di Giròlamu, pirò, nun era vittu bonu di na bona parti di la Cresia.

A la morti di papa Dàmasu I, la curia rumana cuntrastau ccu granni ditirminazzioni l'elizzioni di Giròlamu, jènnulu macari a ncurpari di la morti di la sò discìpula Blisilla. Chista era na nòbbili rumana di vint'anni, ca appartinìa a la gens Curnelia e avìa arristatu vìduva ancora carusa, ca avìa jutu appressu a la matri Pàula e la soru Eustochiu nti l'avvrazzari li rìggidi règuli di la vita cristiana tiurizzati di Giròlamu, fatti di priera, miditazzioni, astinenza e pinitenza, morennu prestu ppi causa di li troppi diunamenti. Vittu lu fattu e la pupularitati di la famigghia di Blisilla, lu casu fici scànnalu. L'avvirsari di Giròlamu pòttiru dimustrari ca li murtificazzioni curpurali tiurizzati di lu futuru santu èranu sulu atti di fanatìsimu e li sò effetti avìanu purtatu a la morti di la carusa. Contru ogni privisioni, a lu finiri di lu 384, fu fattu papa Siriciu e Giròlamu, sicutu di li sò fideli, turnau nti l'Urienti, unni cuntinuau la sò verra 'n favuri di lu cilibbatu cliricali e funnau cirtiduni cunventi fimminini e masculini, unni campau li sò ùrtimi anni. Murìu nti lu 420, giustu nti l'annu ca lu cilibbatu, doppu ca avìa statu nun praticatu d'assai tempu, vinni misu ccu la forza a lu cleru ccu na liggi di lu mpiraturi Unoriu.

Òpiri[cancia | cancia la surgenti]

Ordo seu regula

La 'Vulgata'[cancia | cancia la surgenti]

La Vulgata, prima traduzzioni sana 'n lingua latina di la Bibbia, è lu sforzu cchiù gravusu ca si pigghiau Giròlamu. Nti lu 382, sutta cumannu di papa Dàmasu I, si pigghiau lu lustru di cuntrullari la traduzzioni di li Vangeli e nti lu 390 passau a l'Anticu Tistamentu nti l'ebbràicu finennu l'òpira doppu 23 anni.

Lu testu di Giròlamu hà statu la basi ppi assai di li succissivi traduzzioni di la Bibbia, nzinu a lu XX sèculu quannu ppi l'Anticu Tistamentu s'accumincia ad addupirari direttamenti lu testu ebbràicu e la Septuaginta, mentri ppi lu Novu Tistamentu si pigghiaru ad addupirari li testi grechi 'n manera diretta.

L'òpira di traducituri[cancia | cancia la surgenti]

Giròlamu fu nu granni studiusu di la lingua latina nti n'èbbica ca chistu cumpurtava na pirfetta canuscenza di lu grecu. Vinni vattiatu a l'etati di vinticinc'anni e addivinni sacirdoti a trintottu. Quannu accuminciau la sò òpira di traduzzioni nun avìa assai canuscenzi di lu ebbràicu, ppi chissu jìu a Bitlemmi ppi ammigghiuràrini lu studiu. Lu sò pinzeru di traduzzioni nun era di tradùciri palora ppi palora, ma di dari lu senziu 'n latinu ca ddu testu vulìa dari, senza pirò canciari lu pinzeru di cui avìa scrivutu.