Ruggeru Borsa

Stemma dâ sò famigghia

Ruggeru Borsa (1060/61 – 22 di frivaru 1111) fu lu figghiu e succissuri di Rubbertu lu Guiscardu, lu capu militari nurmannu chi fu duca di Pugghia e Calabbria e unu di cunquistaturi dâ Sicilia. Sò matri fu Sichelgaita di Salernu, putenti principessa guirreri di strippa lummarda. Ruggeru nun appi mai lu stissu timpiramentu vulitivu e ambizziusu di sò patri e granni parti dû sò regnu fu duminatu di nu clima di vera e propia anarchìa feudali. La sò succissioni fu grazzi a l'àbbili manovri di Sichelgaita, chi ntô 1073 riniscìu a cummìnciri li baruna pugghisi a ricanuscìrilu aredi a postu di Boemunnu, primugènitu di Rubbertu natu dû primu matrimoniu cu Albirada di Buonalbergo. D'iddu lu stòricu ngrisi John Julius Norwich scrivi:

...Ruggeru – dittu Borsa a causa dâ sò nvicchiata mania ntô cuntari e ricuntari lu propiu dinaru, era un carusu tridicini dèbbuli e pocu sicuru chi desi la mprissioni ca na carusanza passata cu Rubbertu e Sichelgaita fussi già troppu p'iddu.

Ntô 1073, dunca, Ruggeru vinni pruchiamatu aredi, mentri lu Guiscardu vinìa culpitu di malattìa duranti un suggiornu a Trani. Ùnicu a oppunìrisi ô ricanuscimentu dû futuru duca fu Abbilardu d'Autavilla, cucinu di Ruggeru n quantu figghiu di Umfredu, fratastru di Rubbertu. Iddi vuleru turnari n drittu dû succissioni, siccomu lu Guiscardu, numinatu sò tuturi â morti di Unfredu, nn'avìa arbitrariamenti cunfiscati li pusessi, tagghiannu fora iddu e sò frati Ermannu dâ linia n riditati.

Ntô 1084 Ruggeru participau a na campagna militari n Grecia ô ciancu dû patri, chi lu 17 di giugnettu 1085 murìu duranti l'assediu di Cefalonia. Singulari cuincidenza fu lu fattu ca Ruggeru s'attruvau 'n Grecia propiu ô mumentu dâ morti dû Guiscardu, mentri Boemunnu, aredi di Durazzu e àutri feudi greci s'attruvau n Italia, pricisamenti a Salernu.

Ruggeru si juncìu câ matri a Cefalonia e nzèmmula a idda si nni turnaru n pàtria, unni n sittèmmiru, grazzi macari ô supportu dû ziu Ruggeru I di Sicilia, fu ricanusciutu duca di Pugghia e Calabbria. N'abbinimentu chi nun mancau di dari ànimu a na ribbillioni: Boemunnu, lu fratastru scartucciatu dâ succissioni, contrabattìu cu l'armi a l'ascesa di Ruggeru e cû sustegnu dû prìncipi Giurdanu I di Capua accupau li casteddi di Oria, Otrantu e Tarantu, prima d'arrivari a n'accordu di paci ntô marzu del 1086. Boemunnu addivintau di fattu co-riggenti nzèmmula ô frati, ma già nnâ stati dû 1087 desi vita a na nova rivurtata e cû sustegnu di bona parti dî vassalli di Ruggeru riniscìu a vìnciri a Fragnetu, ripigghiannu pusessu macari di Tarantu.

Ruggeru Borsa nun fu mai n gradu di paraggiari la putenza di Boemunnu, né di purtaricci sutta lu sò cuntrollu. Lu scontru tra li dui frati si cunchiudìu sulu câ minzanìa di papa Urbanu II, lu quali ricanuscìu a Boemunnu lu pusessu di Tarantu e àutri casteddi, mentri Ruggeru li garantìu puru lu feudu di Cusenza e la titularità di fattu d'àutri dumini. Ntô 1089 lu papa Urbanu II mmistìu ufficialmenti Ruggeru Borsa dû Ducatu di Pugghia e Calabbria, mettennu fini a ogni liti.

Ntô maiu dû 1098, sullicitatu dî richiesti dû cucinu Riccardu II di Capua, desi nizziu nzèmmula ô ziu Ruggero di Sicilia a l'assediu dâ citari di Capua, dâ quali lu prìncipi vinni esiliatu setti anni prima 'n quantu minurenni. Ruggeru mantinìu lu mpegnu assuntu e Capua cascau doppu quaranta jorna d'assediu.

Ntô 1092 Ruggeru Borsa si maritau Adela, figghia di Rubbertu I, conti di Fiandra e vìduva di Canutu IV, re di Danimarca. Â sò morti, abbinuta lu 22 di frivaru 1111, lu ducatu fu riditatu dû figghiu Gugghiermu, lu quali si rivilau un cuvirnanti dèbbuli quantu e cchiù di sò patri. Lu duminiu fu poi difinitivamenti riditatu di Ruggero II.

Vuci currilati

• Autavilla
• Nurmanni
• Munarchi di Sicilia

Rifirimenti

• John Julius Norwich: The Kingdom in the Sun 1130-1194, Longman: Londra, 1970.

Purtali di la Calabbria – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra la Calabbria.