Lingua brètuni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Scola di brètuni a Rennes

Lu brètuni (ntô brètuni: "brezhoneg" e ntô francisi: "breton") è na lingua indoeuropea dû gruppu dî lingui cèltichi.


Stùria[cancia | cancia la surgenti]

Comu assai lingui riggiunali ntâ Francia, lu brètuni è quasi scumparsu a vantaggiu dû francisi, suprattuttu dâ fini dû sèculu XIX. Ma lu brètuni s'"arrisvigghiàu" doppu la Secunna Guerra Munniali cu na prugrissiuni mpurtanti ntê 1970ini e li difensuri dû gaddu accuminzaru a fàrisi sintiri ntê 1990ini. Attuarmenti cci sunnu circa 300.000 pirsuni ca pàrranu la lingua brètuni.


La lingua brètuni[cancia | cancia la surgenti]

La lingua brètuni si scrivi cu l'alfabbetu latinu, ma nun c'havi p'asempiu la littra c. Nveci, c'havi littri accintati: ñ, ù, é, ê e à e li gruppi di littri ch e c'h.


Tabbilla linguìstica[cancia | cancia la surgenti]

Chista tabbilla ni pirmetti di vìdiri li apparintati linguìstici ntra lu brètuni e lu curnicanu, lu gaddu lu gallisa e lu francisi.

curnicanu brètuni gallisa gaddu francisi
gwenenenn gwenanenn gwenynen avètt abeille
kador kado(e)r cadair chaérr chaise
keus keuz, fo(u)rmaj caws fórmaij fromage
yn mes er-maez i maes, allan desort dehors
koedha kouezhañ, kouezho cwympo,adfeilio cheir tomber
gaver gavr gafr biq chèvre
chy ti ty, annedd ostèu maison
gweus gweuz Gwefus lip lèvre
ganow genoù, beg genau góll bouche (gueule)
niver niver nifer limerot numéro
perenn perenn gellygen peirr poire
skol skol ysgol escoll école
gwiwer kazh-koad, gwiñver gwiwer chat-de-boéz écureuil
sterenn ster(ed)enn seren esteill étoile
megy butunat, fumiñ mygu betunae fumer
hedhyw hiziv, hiriv, hidi, hudu heddiw anoet aujourd'hui
whybana c'hwibanañ, c’hwitellat, sutal… chwibanu sublae siffler


Arcuni palori brètuni[cancia | cancia la surgenti]

Palora Traduzzioni Prununcia standard
tirra douar 'duar
celu oabl wabr
acqua dour du:r
focu tan tã:n
omu den de:n
fìmmina maouez mowəs
manciari debriñ 'dibi
bìviri evañ 'e:və
granni bras bra:s
nicu bihan 'bijən
notti noz no:s
jornu deiz de:


Li lingui ntâ Britagna[cancia | cancia la surgenti]

Sturicamenti, la Britagna havi dui àrî linguìstichi:


Curiusitati[cancia | cancia la surgenti]

Ntô 2004 lu fumettu "Àstirix lu Gàddicu" fu traducitu ntô brètuni e gaddu.


Culligamentu nternu[cancia | cancia la surgenti]


Culligamenti esterni[cancia | cancia la surgenti]


Rifirimenti: Bretone in italiano e Breton en français