La Barunissa di Carini (puema)

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

La Barunissa di Carini è nu puema tradizziunali chi si tratta dâ storia tràggica di l'omicidiu di Laura Lanza, ê manu di so patri, Cèsari Lanza.

Ntra picca tempu dâ so morti, la storia dâ barunissa addiventa lu cuntinutu dî cantastorii, e trasi ntâ cultura pupulari. Attraversu li sèculi, tanti variazzioni si svilupparu.

Lu folkloristu, Sarvaturi Salumuni-Marinu, studiau tutti sti variazzioni pi na cinquantina d'anni, e pubbricau dui libbra di stu puema, ntô 1873 e ntô 1914. [1]

Dui virsioni[cancia | cancia la surgenti]

Chissi sunnu asempi di dui virsioni dû puema chi cumprènninu lu risurtatu dî studii di Salumuni-Marinu, accuminzanu cû primu versu: [2]

Chianci Palermu, chianci Siragusa,
Carini cc'è lu luttu ad ogni casa;
Cu' la purtau sta nova dulurusa
Mai paci pozz'aviri a la sò casa.
Haju la menti mia tantu cunfusa,
Lu cori abbunna, lu sangu stravasa;
Vurria 'na canzunedda rispittusa,
Chiancissi la culonna a la mè casa;
La megghiu stidda chi rideva in celu,
Arma senza cappottu e senza velu;
La megghiu stidda di li sarafini,
Povira Barunissa di Carini!
Chianci Palermu, chianci Siragusa,
chianci Carini lu amaru Casu
chi fu petra di l'àriu dulusa,
fu dragunara arbòlica, marvasa.
A cuntalia, la Storia rispittusa,
lu cori abbunna e lu sangu stravasa,
e a cu' la senti resta l'arma 'nvasa;
e resta un gruppu, e resta 'na rancura:
Comu si persi sta Bella Signura!
Stidda lucenti, com'appi sta fini?
Povira Barunissa di Carini!

e l'ùrtimu versu:

  • Virsioni di 1873:
L'ira fa scava la nostra ragiuni,
Nui metti all'occhi 'na manta di sangu;
Lu suspicu strascina a valancuni,
L'onori e la virtù cci damu bannu.
Lu sarilegiu di l'impiu Baruni
Tutti li rami soi lu chiancirannu;
Cu' fa lu mali cu l'occhi cicati,
E 'ntra la cara sua onuri 'un senti,
E la manu di Diu calcula nenti;
Cala, manu di Diu, ca tantu pisi,
Cala manu di Diu, fati palisi!
  • Virsioni di 1914:
Stu munnu è un gurgu di dolu e fruduri,
ma lu distinu nni junti fatali;
e stu Casu ruinu d'attirruri
chi mai si 'ntisi 'ntra li Cristiani
è sagrilègiu chi, senza pirduni,
lu chiancirannu lu zuccu e li rami.
Lu chiancirannu! Pinzati, pinzati,
cu' fa lu mali cu l'occhi cicati,
e caru teni l'onuri fallenti
e la manu di Diu càlcula nenti!
O gran manu di Diu, ca tantu pisi,
cala, manu di Diu, fatti palisi.

Rifirimenti[cancia | cancia la surgenti]

  1. La Barunissa Di Carini, Arba Sicula, Supplement 3, 1986
  2. La Barunissa Di Carini, Arba Sicula, Supplement 3, 1986