Ipirsustintaturi

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
N'aeriu ccu l'ipirsustintatura abbassata quarchi sicunnu prima di l'attirraggiu
Supirficia di cuntrollu supra n'ala:
  1. aletta d'istrimitati;
  2. alittuni di vascia vilucitati;
  3. alittuni di jauta vilucitati;
  4. carinatura di l'attuaturi di l'ipirsustintaturi;
  5. ipirsustintaturi di bordu d'attaccu ( slat , tipu Krüger);
  6. ipirsustintaturi di bordu d'attaccu ( slat );
  7. ipirsustintaturi a spaccu triplu;
  8. diruttura;
  9. diruttura-frena aeruddinamichi.

L'ipirsustintaturi eni n'organu mobbili cunnessu a l'ala e cumuni a nu munzieddu d'airuplana. Chiddi ca parranu talianu di solitu iusanu li termini angrisi flap, o, si l'ilementu eni postu supra a lu bordu d'attaccu, slat (o, cchiu raramenti, alula).

L'ipirsustintatura vienunu utilizzata supratuttu nta fasi di dicollu e nta l'attirraggiu ppi aumintari a purtanza di l'ala a vilucitati vasci.

L'incrimentu di purtanza eni datu ri dui fattura:

  • dâ maggiuri curvatura dô prufilu e, supra a cierti tipa di ipirsustintaturi, di l'aumentu dâ corda supra lu profilu alari. Comu iffettu 'ndisidiratu ci aviemu n'incirmentu ca nun si poti trascurari macari dâ risistenza aerudinamica.

L'ipirsustintatura di bordu d'attaccu funonzianu macari comu "ciusciaturi" ppi lu flussu d'aria supra a parti supiriori di lu prufilu alari, nta certi casi aumintannu a turbulenza di lu stratu limiti, inergizzanduni lu flussu, ritardannu accussini lu so distaccu dâ parti supiriori di l'ala.

Mmeci di purtari l'ala a janculi d'attaccu critici e arrisicari nu stallu imminenti, grammirzì a l'ipirsustintaturi, lu prufilu alari veni mudificatu jaumintannuni a curvatura e a so supirfici pirmittiennu accussini a lu "flussu aeruddinamicu" ri nun sipararàrisi dô bordu di istradussu (parti supiriori dill'ala unnni s'aggenera l'iffettu principali dâ purtanza, ca stapissi a ddiri lu sustinimentu di l'aeriu traversu lu scurrimentu di li filetta fluidda dâ supirfici stissa) garantiennu accussini a supirfici alari "purtanti" macari a vasci vilucitati e a jauti valura d'angulu e d'assettu; cundizziona ca s'avvirificanu principarmenti nta li fasi di dicollu e attirraggiu.

Nta l'aeria cchiu nica (e cchiu lienta) l'ipirsustintatura alli vota nun vienunu iutilizzati, picchini l'ala jeni ggià pruggittata ppi travagghiari a li vasci vilucitati (mentri nta chiddi liggirmenti cchiu ranni viennunu sulu usati chiddi di tipo flap, ca s'anclinanu supra lu bbordu di nisciuta viersu lu vasciu cu jancula riggulabbili di lu pilota).
L'aeria di linia, ca viaggianu ppi gran parti dô tiempu a jauti vilucitati (circa 470 noda, zoè 870 km/h, ppi nu Boeing 737) janu abbisognu di sustanziali mudifichi a l'aieruddinamica nta fasi d'avvicinamentu e d'attirraggiu: accusini lu pilota azziuna lu flap e lu slat e poti attirrari a vilucitati (circa 120 noda) raggiunivulmenti luntani di chidda di stallu.

In ginerali, lu flap aperta parzialmenti (10-15°) geniranu nu forti aumentu di purtanza e n'aumentu di risistenza rilativamenti nicu (ca pirò jeni, cumunqui, cchiu ranni di chidu di purtanza), mentri raputi cumpritamenti (30-45°) cumportanu nu forti aumentu dâ risistenza.
Ppi stu mutivu a prima cunfigurazzioni veni usata, nta certi casi, ppi cunzentìri lu dicollu di pisti cu na lunghizza nica, o ppi attirrari supra a pisti nutivilmenti corti o carattirizzati d'ustacula (pa iseimpiu chiddi di Lampidusa, Pantilliria, Reggiu Calabbria, iccetira).
S'avissi a suttuliniari, a fini, ca l'usu di n'autu sittaggiu di flap veni furtimenti cunsigghiatu di li casi custruttrici nta lu casu di n'attirraggiu supra a pista "cuntaminati" (ppi cuntaminati sintiemu a ddiri da purzioni di pista supra a quali ceni na cunzidirevulu quantitati di acqua stagnanti duoppu a nu forti timpurali, o ppa isempiu, si ceni prisenti na certa quantitati di nivi o autru matiriali).
Sti dirittivi, ca arrigguardanu l'usu di flaps nta l'attirraggiu supra a pisti "cuntaminati", janu lu scopu di diminuiri o massimu l'ivintualitati di nu finominu ciamatu "aqquaplanning" assicurannu, accussini, nu bonu cuefficienti d'attritu di li roti supra a lu mantu da pista, rindiennu cchiu ifficaci l'azzioni frinanti anchi picchini l'avvicinamentu cu jauti sittaggi settaggi di flaps , (es.: 40°) ci avi locu a vulicitati cchiu vasci rispiettu a nu sittaggiu cchiu vasciu (es: 25°).

L'aumentu di purtanza va di li 30-40% di li mudella cchiu semprici installati supra a l'aeria di turismu a lu 100-150% ppi li mudella cchiu cumplessa, installata supra a l'aeria di linia.
Abbisogna tèniri prisenti ca a vilucitati di stallu diminuisci nta na manèra invirsamenti prupurziunali a radici quatrata da purtanza.
Nta autri paroli s'avi a quatruplicari a purtanza, ppi dimizzari a vilucitati di stallu.
Pirò lu spazziu di dicollu e d'attirraggiu iaumenta ccu lu quatratu ccu lu quatratu da vilucitati, dunqui radduppiannu a purtanza, s'addimenzzanu li spazzi di dicollu e attirraggiu.

Li flap nta l'alianta[cancia | cancia la surgenti]

Nta l'alianta sunu puoi 'mpiegatti flap ccu particulari funziona e cunfigurazziona, ponu infattu ssiri impustati, oltri ca nta li classichi cunfigurazzioni ppi lu volu lentu ca sunu ciamate "cunfigurazzioni pusitivi", macari nta na "cunfigurazzioni nigativa” ppi lu volu viloci, in pratica nta l'alianta, spiciarmenti chiddi muderna, eni pussibbili nun solu l'iscursioni versu lu vasciu, ma anchi versu l'autu.
Nta sta manèra diminuisci a curvatura do prufilu diminuennu a risistenza e rindendulu cchiu adattu a lu volu viloci; sempri nta l'alianta sunu alli voti adutatti li flap – diruttora, ccu funzioni d'aerufrenu.

A prisenza o menu di li flap , eni una di li carattiristichhi utilizzati ppi aidintificari a classi d'appartinenza di lu vilivulu, datu ca arrapprisenta nu vantaggiu, rispettu a li mudella ca nun ci l'anu, nta li cumpitizziona di volu e a vela.

Nta lu linguaggiu airunauticu, si usa addifiniri n'apparecchiu dutatu di flap comu "flappatu".



Tipolugii[cancia | cancia la surgenti]