Grecu bizzantinu

Lu grecu bizzantinu o mediuevali è la varianti di lingua greca diffusa ntô cursu dû Mediu Evu ntô Mperiu bizzantinu e n sèquitu nta arcuni paisi comu uggettu di studiu. Nzinu a l'etati giustiniana arricivìu nfruenzi dû latinu, a l'èbbica lingua ufficiali dû Mperiu rumanu d'Orienti, e, appoi, puru di l’idiomi slavi e neolatini (e n particulari dû francisi e dû vènitu, suprattuttu n etati vasciu-medievali).

Storia dû grecu bizzantinu

Lu grecu bizzantinu s’accuminzau a diliniari prima dâ nàscita di Bisanziu, câ furmazzioni di l’accussidditta κοινή (koinè pû grecu anticu, kinì pi chiddu mudernu) ca prisintava simprificazzioni nummirusi rispettu a l’idiomi parrati ntâ Grecia antica dî polis.

La simprificazzioni chiù eclatanti prisenti n grecu bizzantinu è la riforma dâ prununza e la privalenza assuluta dû sonu "i". St'ùrtimu putìa nfatti èssiri rinnutu dî dittonghi ει ed οι e dî vucali η, ι e υ (nta st'ùrtimu casu, nfatti, pinzamu â littra greca Y, ca nuiàutri prununzamu â bizzantina "ippissilon", ma ca jissi prununzata "üppissilon"). Nortri, lu dittongu αι vinìa liggiutu "e". Tali canciamenti purtàvanu a na simigghianza surprinnenti ntê pruspetti diclinativi cû latinu, e nortri spissu li palori siciliani ca oi dirìvanu dû grecu sèquinu la prununza bizzantina (p’as.: παιδεία si leggi, pî bizzantini, "pedìa", pi l’antichi "paidéia" (cfr. Wikipidìa, nciclupidìa, ecc.) .

L'umanista ca cugghìu li règuli bizzantini di prununza fu lu tudiscu Johannes Reuchlin, e li sò studi sunnu ancora oi pigghiati comu basi di studiu pû grecu anticu ntê paisi anglusassuni e ntâ stissa Grecia. Nfatti, riguardu â prununza, lu grecu mudernu è quasi idènticu a chiddu bizzantinu.

Li règuli nveci chiù antichi foru cugghiuti dû studiusu Aràsimu di Rotterdam, ancora oi siquutu ntê paisi di tradizzioni catòlica.

Ntô grecu mudernu, ca putissi èssiri cunziddiratu lu discinnenti direttu dû grecu bizzantinu e medievali, scumpareru li spìriti e l’accenti, ntê monusìllabbi.