Carlu Urbani

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

Carlo Urbani (Castelplanio, Italia 19 di uttùviri 1956Bangkok, Tailandia 29 Marzu, 2003) a statu nu mèdicu talianu ca addintificau ppi primu a lu virus dâ SARS) comu na maladìa cuntaggìusa piriculùsa.
L'avvirtimentu ca desi all'Urganizzazioni Mundiali dâ Sanitati (WHO, World Health Organization) sinsibilizzau ntâ na manèra massiva e prubbabilmenti arriniscìu a salvari i viti di miliuni di pirsuni ntâ lu munnu.
Nta lu 2003, Urbani avia statu ciamatu a l'Uspitali francisi di Hanoi ppi visitari a nu pazienti ciamatu Johnny Chen, n'omminu d'affari statunitenzi, c'avìa carutu mallatu ppi causa di chiddu ca all'autri medici ci parìa nu casu bruttu d'infruenza.
Urbani s'addunau ca Chen nun avìa n'infruenza nurmali, ma nzo cchi ci avìa parìa ssiri veramenti cuntaggiusu.
Urbani 'nfurmau immidiatamenti l'Urganizzazzioni Mundiali dâ Sanitati, mittiennu 'n motu na risposta a chidda ca putìa ssiri una di li maggiori pandimìi dâ storia.
Urbani cumminciu lu Ministru dâ Saluti vietnamita a inizziari a isulari li maladi e a isaminari li viaggiaturi, arrinisciennu a rallintari l'ipidemia glubbali.
l'Urganizzazzioni Mundiali dâ Sanitati arricanusciu ca lu dutturi Urbani prubbabilmenti salvau nu nummiru impricisatu di viti picchini appi a spirtizza di firàrisi a capiri ca jera 'in prisenza di na sindrumi rispiraturia ca nun era canusciuta.
Purtroppu l'isposizzioni 'nta cittati di Hanoi a maladi di SARS u purtarunu a 'nfittarisi macari iddu cu lu virus.
L'11 marzu vulau ccu l'aeriu di Hanoi a na cunfirenza a Bangkok, Thailandia unni avìa statu ammitatu a parrari dei parassiti dei picciriddi e duranti lu viaggiu accuminzau a sintiri tanticchia di frevi.
Nu parigghiu sou, n'autru medicu, ca u 'ncuntrau a l'airuportu ciamau n'ambulanza.
S'assittarru 'nta seggi ca jerunu quarchi dui metri luntanu e l'ambulanza arrivau 90 minuti duoppu picchini prima s'avieunu a cautilari ccu misuri di prutizzioni.
A so cammira d'uspitali a Bangkok avia statu isulatu, picciò sa mugghieri ci putìa parrari sulu cô tilefunu.
A signura Chiorrini u vittu cuscienti sulu na vota.
Mentri li so purmuna s'andiebulieunu u mintierru nta nu rispiraturi artificiali.
Mentri era ancora cuscienti u dutturi Urbani addummannau a nu parrinu di dàrici l'istrema unzioni e sicunnu l'Ambasciata taliana a Bangkok addichiarau ca vulìa lassari lu sô tissutu pulmunari ppâ ricerca scientifica.
Duoppu 18 jorna di cura 'ntinziva Carlo Urbani morsi lu 29 marzu 2003 a l'11:45 di matìna.
Urbani sâ firau a pigghiarisi a laurea 'n midicina di l'univirsitati d'Ancona a travagghiau ppi nu pizzuddu di tiempu comu a nu mèdicu ginèricu prima d'accuminzari na carriera accademica 'nta li maladìi 'nfittivi.
Ppi non piriòdu avia statu prisidenti dâ sizzioni taliana di l'assuciazzioni Mèdici Senza Frunteri ( Médecins Sans Frontières ) e a statu una di li pirsuni c'accittau 'nta lu 1999 lu Premiu Nobel pâ Paci in nomi di st'urganizzazzioni.
A statu 'mpiegatu 'nta sizziòni dill'Urganizzazzioni Mundiali dâ Sanitati ca s'attrova a Hanoi 'nta lu Vietnam unni travagghiau principarmenti cumbattiennu li maladii parassitichi ma jera giniralmenti spiertu 'nta li maladìi infittivi.
Jera spusatu e avìa tri figghi.