Calabbria Citiriuri
La Calabbria Citiriuri (o Calabbria latina) era ntô Mediuevu è la zona ca currispunni cchiù o menu a la "Calabbria sittintriunali". St'ària cumprinnìa tutta la pruvincia di Cusenza e la parti centru-sittintriunali dâ pruvincia di Crutoni, cunfinava a Nord cu la Basilicata, a urienti cû Mari Joniu e a uccidenti cû Mari Tirrenu, e a Sud cu la Calabbria Ultiriuri. St'ùrtimu cunfini vinìa idintificatu a urienti dû ciumi Netu e, a uccidenti, dâ chianura di Dicollatura (CS).
Linguìstica
[cancia | cancia lu còdici]Li parrati calabbrisi sittintriunali zoè chiddi parrati ntâ Calabbria Citiriuri assimìgghianu a lu napulitanu e si diffirènzianu assai dî parrati calabbrisi dâ zona "Ultiriuri".
Assenza dû passatu rimotu
[cancia | cancia lu còdici]Nta li parrati calabbrisi dâ zona "Citiriuri", lu passatu rimotu è assenti e scanusciutu ntâ cuniugazzioni dî verbi.
Asempi:
- Haju pigliatu.
- Signu jutu, sugnu jutu
Mentri ntâ zona "Ultiriuri" s'usa sistimaticamenti lu passatu rimotu ("pigghiai" e "ivi").
Usu dû nfinitu doppu li verbi mudali
[cancia | cancia lu còdici]Ntê parrati calabbrisi dâ Calabbria Citiriuri ginirarmenti s'usa lu nfinitu doppu li verbi mudali.
Asempiu:
- Vogliu mangiàre.
Usu dû lèssicu d'urìggini latina antica
[cancia | cancia lu còdici]Ntê dialetti calabbrisi sittintriunali s'ùsanu supratuttu li palori ca vèninu dû latinu anticu (mentri ntê dialetti calabbrisi miridiunali s'ùsanu ginirarmenti li palori calabbrisi d'urìggini greca antica).
| Calabbrisi sittintriunali | Latinu | Talianu |
|---|---|---|
| ranùnchiulu | ranunculus | ranocchio |
| lìtria / ìtria | lytra | lontra |
| culilùcida | codi-lucida | lucciola |
Lijami di dintra
[cancia | cancia lu còdici]
|
Purtali di la Calabbria – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra la Calabbria. |