Batìa
Na batìa è na cumunitati munàstica maschili o fimminili autònuma. Pò èssiri videmma lu nzemi di l'edificî e dî tirrena nta cui campa tali cumunitati. Stu tipu particulari di munasteru è n'enti autònumu pi lu drittu canònicu.
Lu nomu diriva dû latinu tardu abbatia, appuntu abbati, tèrmini ca ô nizziu s'arrifirìa sulu ô cristianu ca riggìa l'edificiu, p'aviri appoi lu significatu chiù stinnutu dû cumplessu dî beni ch'èranu a dispusizzioni di tali càrrica riliggiusa. Nfatti assai spissu pi batìa ntâ toponomàstica si ntenni nun surtantu l'edificiu, ma macari lu nzidiamentu ca si sviluppava attornu.
Lu status autònumu
[cancia | cancia la surgenti]Comu dittu la principali divirsitati dî batìi dî munasteri nurmali è chidda di l'autunumìa: lu cumplessu batiali, e li tirritori circustanti ca tràsinu sutta lu sò cuntrollu, pò èssiri cunziddiratu comu na cumunitati riliggiusa, e l'edifici unni s'attrova, ch'è riggiuta di n'abbati. Li batìi ponnu èssiri ô nternu di na diòcisi: ntô casu ntô quali nun lu sunnu vennu chiamati nullius dioecesis e di fattu hannu lu rolu di diòcisi iddi stissi.
Nta l'Auropa
[cancia | cancia la surgenti]Storicamenti ntra li batìi c'addivintaru doppu centri culturali aurupei, putemu ammintuvari: