Utenti:Cicciu Procopiu/Sandbox

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

Jiang Jieshi

Jiang Jieshi (蔣介石, Jiǎng Jièshí, Chiang Kaishek 'n Cantunisi) (Xikou, 31 ottobbri 1887 – Taipei, 5 aprili 1975) fu 'nu politicu e 'nu militara cinesi. Canusciutu comu leader du Partitu Nazzionalìsta Cinesi, chi 'ncignau a guidara 'ntru 1925, èsta unu di perzunaggi storici 'cchjù 'mportanti da' Cina 'e l'urtimu seculu.

'A Vita

Nescìu 'ntru 1887, a Xikou, 'ntru distrettu 'e Fenghua (奉化縣), higghjù 'e 'na hamigghja 'e ricchi mercanti da' pruvincia du' Zhejiang ca tandu (comu puru mò) èra una di provinci cchjù ricchi da' Cina. Quandu èra 'ggiuvani, studiau 'ntro Giapponi (duva servìu puru l'esercitu imperiali giapponesi) e 'ntra Russia.

'Ntre primi anni du 900', si 'mbicinau sempa 'e cchjù aru penzèru 'e Sun Yat-sen (Sun Zhongshan,孙中山) e 'ntru 1911 pigghjàu parti ara Rivoluzioni chi portàu, doppu 'n'annu, ara caduta 'e l'imperu e ara nascita da' repubbrica.

Diventau comandanti 'e l'Accademia 'e Wangpu 'ntru 1924. Wangpu tandu èra 'a cchjù 'mportanti scola militari 'e tutta 'a Cina, e propriu drocu Chiang Kai-shek organizzau, cu l'aiutu 'e certi ufficiali, 'u basamentu 'e chidru chi diventau l'esercitu soi.

'Ntru 1928 Jiang Jieshi vinciu supa a tutti i "Signuri da' Guerra" e unificau tutt'a Cina sutt'u guvernu du Guomindang ('U Partitu Nazzionalista). A 'ncignàra 'e tandu, diventau presidenti da' Repubbrica 'e Cina e vinna conzideratu l'eredi 'e Sun Yat-sen.

'Ntru mentri chi si cumbattìa " 'A Secunda Guerra Sino-Giapponesi", 'a nominata sua 'ncignau chianu chianu u cala, puru si, ammenzu i leader internazzionali 'e chidru periudu, fu sempa 'na figura assaji 'mportanti tantu ca èra conzideràtu, 'nzèma a Roosevelt, Churchill e Stalin, unu di "Quattru Randi".

Doppu 'a vittoria du' Partitu Comunista 'e Mao Zedong e 'a nascita da' Repubblica Populari Cinesi, Chiang Kaishek, 'nzema a tutti i membri du guvernu soi si 'nda fujìu a Taiwan, duva portau avanti 'u guvernu da' Repubbrica 'e Cina, ricanusciutu comu unicu rappresentanti da' Cina 'ntre Nazzioni Uniti sinca aru 1971, quandu 'a Cina comunista pigghjàu 'u postu 'e Taiwan 'ntro seggiu 'e l'ONU.

Morìu 'ntru 1975 pe' 'n'attaccu 'e cora e, doppu tandu, 'u postu soi u pigghjàu 'u higghju, Chiang Ching-kuo (蔣經國). 'U locu duva oja idru riposa èsta 'u Memoriala 'e Cihu, a Taiwan.


'Ngiuri

'Ntra vita sua, Chiang Kai-shek èppa 'nu saccu 'e 'ngiuri. Chidra 'a 'cchjù canusciuta èra “Generalissimo”; 'e 'sa manera u 'ngiuriàvanu soprattuttu l'americani.