Tirteu
Tirteu (nti lu grecu anticu Τυρταῖος , Tyrtâios), fu nu pueta eliggìacu grecu, ca campau ntî lu VII sèculu a.C., di prubàbbili urìggini jònica (Miletu), campau la megghiu parti di la sò vita a Sparta e ppi sta citati cummattìu ntî la Sicunna Verra Missènica (650 a.C.). Sicunnu na liggenna, li Spartani, misi 'n pirìculi di li nimici, supra cunzigghiu di l'Uràculu di Delfi, addumannaru nu capitanu a l'Atinisi, ca mannaru a Sparta nu maistru di scola, o sicunnu àutri virsioni nu pueta zoppu e strammatu, ma capaci d'addumari ntî li surdati lu curaggiu ccu li sò canti e falli vìnciri ntî li battagghi. Tirteu ntî la rialitati fu nu citatinu spartanu di chinu dirittu; iddu cumpari ntigratu 'n manera pirfetta ntî lu sistema idiulòggicu di la πόλις (polis) aristucràtica.
La sò òpira va misa anzèmmula a chidda di Càllinu ntra li eliggìi di verra. Testi comu chisti fìciru pinzari a cirtiduni ca l'eliggìa fussi distinata a l'esèrcitu, ma si tratta di tiurìi privi di funnamentu. Tirteu è ntra li picca littirati spartani ca la storia n'ha tramannatu.