"Cartesiu" : Diffirenzi ntrê virsioni
n r2.7.3) (robot junciennu: ba:Рене Декарт |
n Bot: Migrating 119 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9191 (translate me) |
||
| Riga 14: | Riga 14: | ||
{{Link FA|el}} |
{{Link FA|el}} |
||
[[af:René Descartes]] |
|||
[[als:René Descartes]] |
|||
[[am:ረኔ ዴካርት]] |
|||
[[an:René Descartes]] |
|||
[[ar:رينيه ديكارت]] |
|||
[[arz:رينيه ديكارت]] |
|||
[[ast:René Descartes]] |
|||
[[az:Rene Dekart]] |
|||
[[ba:Рене Декарт]] |
|||
[[bat-smg:René Descartes]] |
|||
[[be:Рэнэ Дэкарт]] |
|||
[[be-x-old:Рэнэ Дэкарт]] |
|||
[[bg:Рене Декарт]] |
|||
[[bn:রনে দেকার্ত]] |
|||
[[bo:རོས་ནེ་དེ་ཁར་ཏེ།]] |
|||
[[br:René Descartes]] |
|||
[[bs:René Descartes]] |
|||
[[ca:René Descartes]] |
|||
[[ceb:René Descartes]] |
|||
[[ckb:ڕێنێ دێکارت]] |
|||
[[cs:René Descartes]] |
|||
[[cy:René Descartes]] |
|||
[[da:René Descartes]] |
|||
[[de:René Descartes]] |
|||
[[diq:René Descartes]] |
|||
[[el:Ρενέ Ντεκάρτ]] |
|||
[[en:René Descartes]] |
|||
[[eo:René Descartes]] |
|||
[[es:René Descartes]] |
|||
[[et:René Descartes]] |
|||
[[eu:René Descartes]] |
|||
[[ext:René Descartes]] |
|||
[[fa:رنه دکارت]] |
|||
[[fi:René Descartes]] |
|||
[[fiu-vro:Descartes'i René]] |
|||
[[fo:René Descartes]] |
|||
[[fr:René Descartes]] |
|||
[[fy:René Descartes]] |
|||
[[ga:René Descartes]] |
|||
[[gan:笛卡兒]] |
|||
[[gl:René Descartes]] |
|||
[[he:רנה דקארט]] |
|||
[[hi:रेने देकार्त]] |
|||
[[hif:René Descartes]] |
|||
[[hr:René Descartes]] |
|||
[[ht:Rene Descartes]] |
|||
[[hu:René Descartes]] |
|||
[[hy:Ռենե Դեկարտ]] |
|||
[[ia:René Descartes]] |
|||
[[id:René Descartes]] |
|||
[[ilo:René Descartes]] |
|||
[[io:René Descartes]] |
|||
[[is:René Descartes]] |
|||
[[it:Cartesio]] |
|||
[[ja:ルネ・デカルト]] |
|||
[[jbo:rynes dekart]] |
|||
[[jv:René Descartes]] |
|||
[[ka:რენე დეკარტი]] |
|||
[[kaa:René Descartes]] |
|||
[[kk:Декарт Рене]] |
|||
[[ko:르네 데카르트]] |
|||
[[ku:René Descartes]] |
|||
[[ky:Декарт, Рене]] |
|||
[[la:Renatus Cartesius]] |
|||
[[lb:René Descartes]] |
|||
[[li:René Descartes]] |
|||
[[lt:René Descartes]] |
|||
[[lv:Renē Dekarts]] |
|||
[[mk:Рене Декарт]] |
|||
[[ml:റെനെ ദെക്കാർത്ത്]] |
|||
[[mn:Рене Декарт]] |
|||
[[mr:रेने देकार्त]] |
|||
[[ms:René Descartes]] |
|||
[[mt:René Descartes]] |
|||
[[mwl:René Descartes]] |
|||
[[mzn:رنه دکارت]] |
|||
[[nah:René Descartes]] |
|||
[[nds:René Descartes]] |
|||
[[nl:René Descartes]] |
|||
[[nn:René Descartes]] |
|||
[[no:René Descartes]] |
|||
[[oc:René Descartes]] |
|||
[[pam:René Descartes]] |
|||
[[pcd:René Descartes]] |
|||
[[pl:Kartezjusz]] |
|||
[[pms:René Descartes]] |
|||
[[pnb:رینے ڈیکارٹ]] |
|||
[[pt:René Descartes]] |
|||
[[qu:René Descartes]] |
|||
[[ro:René Descartes]] |
|||
[[ru:Декарт, Рене]] |
|||
[[rue:Рене Декарт]] |
|||
[[rw:René Descartes]] |
|||
[[sa:रने देकार्त]] |
|||
[[sco:René Descartes]] |
|||
[[sh:René Descartes]] |
|||
[[simple:René Descartes]] |
|||
[[sk:René Descartes]] |
|||
[[sl:René Descartes]] |
|||
[[sq:René Descartes]] |
|||
[[sr:Рене Декарт]] |
|||
[[sv:René Descartes]] |
|||
[[sw:René Descartes]] |
|||
[[ta:இரெனே தேக்கார்ட்டு]] |
|||
[[th:เรอเน เดการ์ต]] |
|||
[[tl:René Descartes]] |
|||
[[tr:René Descartes]] |
|||
[[tt:Рене Декарт]] |
|||
[[uk:Рене Декарт]] |
|||
[[ur:رینے دیکارت]] |
|||
[[vi:René Descartes]] |
|||
[[wa:René Descartes]] |
|||
[[war:René Descartes]] |
|||
[[yi:רענע דעקארט]] |
|||
[[yo:René Descartes]] |
|||
[[zh:勒内·笛卡儿]] |
|||
[[zh-classical:笛卡兒]] |
|||
[[zh-min-nan:René Descartes]] |
|||
[[zh-yue:笛卡兒]] |
|||
Virsioni dû 20:46, 8 mar 2013
Cartesiu (o René Descartes, 31 di marzu, 1596 – 11 di frivaru, 1650) era nu filòsufu francisi e nu scinzatu dâ fìsica. Scrissi du libbra chi vennu ricanusciuti comu essiri capulavori ntê soi campi di studiu.
Ntô sò Discours sur la Methode («Discursu supra a lu Mètudu», 1637) Cartesiu scrissi dû mètudu scintìficu ca l'avìa mmintatu iddu stissu. Scrissi videmma dâ Geomitrìa, dû luci (Diòptrica), e dâ meteoroluggìa). Ntroducìu l'usu dî cuurdinati, e la tiuria di zoccu era n'arcu di celu videmma. Isaac Newton dissi d'iddu e James Hook: "If I have seen further it is because I was standing on the shoulders of giants!" («si ju vitti cchiù arrassu, è pû fattu ca m'acchianài supra a li spaddi di gianti!»).
Ntô sò Meditationes de prima philosophia (traduzzioni dû latinu: «Pinzeri suprâ prima filusufìa» 1641) Cartesiu usau lu mètudu scintìficu p'analizzari li quistioni dâ filusufìa. Scrissi contra lu scetticismu (l'argumentu ca lu munnu nun cci asistissi addirittura).
Iddu critti ca havi âsistiri picchì putìa pinzari e dunca iddu stissu havi a essiri veru. St'argumentu vinni accurzatu d'iddu usannu stu muttu latinu: Cogito ergo sum chi voldiri «Ju penzu dunca sunnu».
L'idei di Cartesiu sunnu spissu currilati a Platoni, nunustanti ca a ddu tempu la moda era d'assicutari l'idei di Aristòtili. Tanti lu discrìvinu comu razziunalista, picchì circava dintra la sò menti ê soi risposti. Puru siddu era contra lu scetticismu giniralmenti, spissu la sò filusufìa veni chiamata «Scetticismu Cartesianu», accussi granni era la sò nfluenza.