"Raffadali" : Diffirenzi ntrê virsioni
n Bot: Aggiungo: id:Raffadali |
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
||
| Riga 15: | Riga 15: | ||
'''Raffadali''' (o '''Rafadali''' ntâ parrata lucali) è un cumuni di 13.492 abbitanti dâ [[pruvincia di Girgenti]]. |
'''Raffadali''' (o '''Rafadali''' ntâ parrata lucali) è un cumuni di 13.492 abbitanti dâ [[pruvincia di Girgenti]]. |
||
==Storia== |
|||
| ⚫ | |||
Abbitatu dû pirìudu [[neol ìticu]], lu tirritoriu supra lu quali sorgi Raffadali, porta tistimunianzi dî vari culturi ca lu pupularu. Tra li scuperti archiol òggichi cchiù ntirissanti, arricurdamu li cèlibbri "vìrgini di Businè". Li nutizzi certi supra Raffadali accumènzanu a pàrtiri dû pir ìudu àrabbu, èbbica ntâ quali asistìa un casali riccu chiamatu "Rahal-Afdal", zoè casali ccillintìssimu, rinumatu pi la ricchizza dâ pruduzzioni agrìcula e la biddizza dâ pusizzioni. Cunquistata dî [[Nurmanni]] ntô [[1095]] Raffadali addivintau fèudu dâ famigghia Montapertu, ntô tirritoriu di Raffadali s’attruvava la furtizza saracina di Guastanella ca risistìu a longu â cunquista nurmanna. |
|||
La citatina attuali vinni funnata supra li ruvini dû casali anticu. Ntô [[1507]] [[Petru Montapertu]] uttinni dû [[Re Firdinannu]] lu "jus populandi" pâ spanzioni di l'agglumiratu urbanu, e accuminzau li travagghi di cunzulidamentu dû casteddu e di custruzzioni dâ Matrici. Ntô [[1649]] [[Giuseppi Niculò Montapertu]], ntervinni pi ripr ìmiri na rivolta dî girgintani controa a lu [[v ìscuvu Tràjna]] accusatu di custr ìnciri la pupulazzioni â fami. Pi primiari lu curaggiu e la fidiltati dî Montapertu, [[Filippu IV di Spagna]] nzignìu la famigghia fiudataria di Raffadali dû t ìtulu di Pr ìncipi, elivannu macari lu fèudu ô rangu di principatu. L'ùrtimu signuri di Raffadali fu [[Sarvaturi Montapertu Valguarnera]]. |
|||
==Monumenta== |
|||
Ntâ Matrici, n fasi di ristàuru cunzirvativu, si ponnu ammirari picca òpiri d'arti di valuri. N particulari nta la cresia è sarvatu un sarcòfagu rumanu dû [[II sèculu]] d.C. e la stàtua di lignu dâ [[Madonna dî Nfermi]], prubbabbirmenti òpira di [[Niculò Buttafuocu]] (o comu egghiè pittata d’iddu), e c’acchiana ô [[1585]]. Tra l’àutri cresi s’havi a arricurdari la cresia di [[San Giuseppi|Santu Giuseppi]], cû sò fruntali [[baroccu]] splèndidu, e la cresia dû Rusariu, ristaurata ricentimenti. |
|||
== Cucina == |
|||
Lu piattu tìpicu di Raffadali è lu "maccu", passatu di favi sicchi. |
|||
==Citatini famusi== |
|||
Tra li citatini raffadalisi cchiù canusciuti ci sunnu: |
|||
*[[Cèsari Sessa]], Sinnacalista e Parramintari nazziunali e riggiunali. |
|||
*[[Franciscu Spotu]], Riliggiusu. |
|||
*[[Sarvaturi Di Benedettu]], Parramintari nazziunali e riggiunali. |
|||
*[[Sarvaturi Cuffaru]], ex Prisidenti dâ Riggiuni Siciliana. |
|||
== Curiusitati == |
|||
| ⚫ | |||
[[Category:Cumuni dâ pruvincia di Girgenti]] |
[[Category:Cumuni dâ pruvincia di Girgenti]] |
||
Virsioni dû 20:55, 7 maiu 2008
| Raffadali | |
| |
| Muttu: | |
| Nomu ufficiali: | Raffadali |
|---|---|
| Riggiuni: | {{{riggiuni}}} |
| Pruvincia: | Girgenti (AG) |
| Cuurdinati: | 37°24'17"N, 13°32'2"E Ammustra ntâ mappa |
| Superfici: | 22 km² |
| Abbitanti: | 13.492 |
| Dinzitati: | 613 ab./km² |
| Cumuni cunfinanti: | Girgenti, Joppulu Giancaxiu, Sant'Àngilu Muxaru, Santa Elisabetta |
| CAP: | 92015 |
| Prifissu telefònicu: | +0922 |
| Situ ufficiali: | http://www.comune.raffadali.ag.it/ |
Raffadali (o Rafadali ntâ parrata lucali) è un cumuni di 13.492 abbitanti dâ pruvincia di Girgenti.
Storia
Abbitatu dû pirìudu neol ìticu, lu tirritoriu supra lu quali sorgi Raffadali, porta tistimunianzi dî vari culturi ca lu pupularu. Tra li scuperti archiol òggichi cchiù ntirissanti, arricurdamu li cèlibbri "vìrgini di Businè". Li nutizzi certi supra Raffadali accumènzanu a pàrtiri dû pir ìudu àrabbu, èbbica ntâ quali asistìa un casali riccu chiamatu "Rahal-Afdal", zoè casali ccillintìssimu, rinumatu pi la ricchizza dâ pruduzzioni agrìcula e la biddizza dâ pusizzioni. Cunquistata dî Nurmanni ntô 1095 Raffadali addivintau fèudu dâ famigghia Montapertu, ntô tirritoriu di Raffadali s’attruvava la furtizza saracina di Guastanella ca risistìu a longu â cunquista nurmanna.
La citatina attuali vinni funnata supra li ruvini dû casali anticu. Ntô 1507 Petru Montapertu uttinni dû Re Firdinannu lu "jus populandi" pâ spanzioni di l'agglumiratu urbanu, e accuminzau li travagghi di cunzulidamentu dû casteddu e di custruzzioni dâ Matrici. Ntô 1649 Giuseppi Niculò Montapertu, ntervinni pi ripr ìmiri na rivolta dî girgintani controa a lu v ìscuvu Tràjna accusatu di custr ìnciri la pupulazzioni â fami. Pi primiari lu curaggiu e la fidiltati dî Montapertu, Filippu IV di Spagna nzignìu la famigghia fiudataria di Raffadali dû t ìtulu di Pr ìncipi, elivannu macari lu fèudu ô rangu di principatu. L'ùrtimu signuri di Raffadali fu Sarvaturi Montapertu Valguarnera.
Monumenta
Ntâ Matrici, n fasi di ristàuru cunzirvativu, si ponnu ammirari picca òpiri d'arti di valuri. N particulari nta la cresia è sarvatu un sarcòfagu rumanu dû II sèculu d.C. e la stàtua di lignu dâ Madonna dî Nfermi, prubbabbirmenti òpira di Niculò Buttafuocu (o comu egghiè pittata d’iddu), e c’acchiana ô 1585. Tra l’àutri cresi s’havi a arricurdari la cresia di Santu Giuseppi, cû sò fruntali baroccu splèndidu, e la cresia dû Rusariu, ristaurata ricentimenti.
Cucina
Lu piattu tìpicu di Raffadali è lu "maccu", passatu di favi sicchi.
Citatini famusi
Tra li citatini raffadalisi cchiù canusciuti ci sunnu:
- Cèsari Sessa, Sinnacalista e Parramintari nazziunali e riggiunali.
- Franciscu Spotu, Riliggiusu.
- Sarvaturi Di Benedettu, Parramintari nazziunali e riggiunali.
- Sarvaturi Cuffaru, ex Prisidenti dâ Riggiuni Siciliana.
Curiusitati
Stu paisi si carattirizza picchì avi na calata tutta sò, ca nun assumigghia pi nenti a chiddi di li paisi vicini, quannu pàrranu pari ca càntanu. È puru lu paisi unni nascìu lu pueta e riggista, Mimmo Galletto (Domenico Alvise Galletto).