Va ô cuntinutu

Muluni d'acqua

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Muluna d'acqua

U muluni d’acqua, dittu macari muluni russu o zipàngulu, è u fruttuCitrullus lanatus, na chianta a erba urigginaria di l'Àfrica vascia e nzitata a tutti i banni dû munnu.

Discrizzioni

[cancia | cancia lu còdici]

I muluna d'acqua su' ntra li frutti cchiù granni di tutti. Quannu su' beḍḍi maturi, ntra la fini di giugnettu nzinu a tuttu u misi d'agustu, ponnu pisari 20 chila o macari cchiù assai. A furma ca cci ànnu è tunna o lungariḍḍa, quasi similari a na baḍḍa di rugby, cu na scorcia dura e virdi stricatu di culuri. A basa dû fruttu, chiḍḍa ca appoja 'n terra, fàcili è ca comu s'assuppa tuttu u pisu dû muluni, addiventa chiatta e chiara: di chistu si po ricanùsciri quant'àvi ca u fruttu stetti nnô campu a maturari prima ca u cugghieru.

A purpa di sòlitu è russa, ma esìstinu puru cultivar giarni. Di dintra, speci nni chiḍḍi maturi giusti, a purpa nnô centru cci àvi un sapuri assai cchiù duci, ed è tanticchia cchiù sicca di tastu: sta parti cintrali pigghia u nomu di "parrinu". A simenza è nìgura e cci àvi na furma a stizza.

Usu e pruduzzioni

[cancia | cancia lu còdici]

Grazzi ô sapuri zuccarinu, e â quantità granni d'acqua dâ purpa, i muluna d'acqua su' ntra lu manciari cchiù amatu dâ staciuni. Di sòlitu si tàgghianu a feḍḍi a triàngulu o a menzaluna, ma si ponnu manciari macari a pizzuliḍḍi nichi nzèmmula a autri frutti.

Nta na ricetta bastanti pupulari pi schiticchi e fistina, cc'è cu' ci scava a purpa e ci jinchi a scorcia vacanti câ vodka o autri vìppiti arcòlichi.

I primi muluna russi sarbaggi arrìvanu dû disertuKalahari, ntra Botswana, Namibbia e Suddàfrica, ma accamora tutti i pajisi dû munnu i prudùcinu. Chiḍḍi ca nn'arricògghinu cchiù assai sunnu, nta stu ringu, Cina, Innia, Turchìa, Argirìa e Brasili. Ntâ canumìa di l'Uzbekistan, ca s'attrova a l'uttavu postu, su' ntra li funti di dinara cchiù mpurtanti; 'n Giappuni si ncignaru pi prudùciri muluna particulari di furma, a tipu cubbi o piràmiti. 'N Sicilia, mmeci, i cchiù famusi sunnu chiḍḍi di Marsala.