Rivorta dû 7 e menzu

L'anni siquenti a l'unitati di l'Italia, tutti li riggiuni miridiunali foru ntirissati di nu finòminu di massa di risistenza armata contra a l'asèrcitu piemuntisi; ntâ Sicilia ssu finòminu era cchiù allintatu, picchì ntê pinzera dê siciliani c'era ancora lu ricordu dâ duminazzioni burbònica, ca nun avìa statu attenta a li bisogni dê pupulazzioni siciliani. Pirò, quannu si vitti ca tutti li prumissi fatti dê garribbardini non foru arrispittati, ma ajanzi nta l'anni siquenni a l'Unitati, lu cuvernu talianu accuminciau a mpurri na tassazziuni forti, ntruducennu la "dècima" e purtannu a n'aumentu dâ puvirtati, macari ntâ Sicilia, ammenzu a la sucità cchiù pupulari, accuminciau a sintìrisi nu sintimentu cuntràriu a lu cuvernu talianu.

La rivorta dû setti e menzu

Li setti jurnati ( e menzu) di rivorta di Palermu, ca s'èppiru ntô sittèmmiru dû 1866, foru lu risurtatu di comu la pulìtica misa 'n attu ntâ Sicilia dû cuvernu sabbàutu avìa stata orba, viulenta e cunnutta cu dispezzu pô pòpulu sicilianu.
Ntâ nuttata tra lu 15 e lu 16 di sittèmmiru 1866, quarchi quattrumila viddani dê campagni dû circunnàriu di Palermu, assartaru a la cità e, tempu nenti, purtaru tuttu lu pòpulu a sullivàrisi cuntru a chidda c'avìa statu pi quasi sei anni la priputenza dû novu culunizzaturi, cuntru a la fami e a la misèria sempri cchiù nìura, cuntru a li misuri riprissivi dâ polizzìa, cuntru a li funziunari sittintriunali, ca cunziddiràvanu la pupulazzioni lucali comu a genti nfiriuri e gnuranti (st'ùrtima cosa nzuppurtàbbili pi un pòpulu d'antica civirtati, comu a chiddu sicilianu).
Li capi di sta rivorta, foru pròpiu li picciotti ca sei anni arredi avìanu primmessu a Garibbardi li sò vittòrii, chiddi c'avìanu luttatu pi scacciari a l'asèrcitu bubònicu, chiddi ca avìanu statu cchiossai di tutti dilusi e traditi nta la bona fidi.

La participazzioni a la ribbiddiuni fu assai forti, tantu ca vuci dû cuvernu parràru di 35-40 mila òmini 'n armi; e si ô princìpiu si trattau di na sullivàzzioni c'avìa urìggini pâ scuntintizza pupulari, nta nenti si cci junceru àutri forzi pulìtichi ca stàvanu di tempu priparànnusi e ca stàvanu aspittannu l'addumata dâ mìccia pi dari focu a tuttu lu pagghiaru.
Ntâ rivorta di Palermu, si junceru forzi pulìtichi di estrema destra, nòbbili e cleru, e forzi di estrema sinistra. Li nòbbili e lu cleru pinzàvanu â ristaurazzioni burbònica e cliricali, la sinistra estrema avìa comu ubbiettivu la custituzzioni di nu statu ripubbricanu, comu a chiddu mazzinianu. La giunta rivuluzzionària avìa nu prisidenti burbònicu, lu prìncipi di Linguarossa, e nu sigritàriu mazzinianu, Francescu Bonafede. Certu, avissi statu ntirissanti vidiri comu ssi dui lìnii pulìtichi putìani stari nzemi, si nun fussi statu ca la rivorta fallìu pâ firoci riprissiuni fatta.

Dupu setti jorna e menzu, cu lu ntiverntu di 40.000 surdati e speciarmenti chê bumbardamenti dâ cità, fatti " a unni ntappa-ntappa ", urdinati dô ginirali Cadorna, li forzi dê Savoia èppiru la vittòria cuntru â rivorta. Si cuntaru migghiara di morti e migghiara di priggiuneri, ma nùmmira ufficiali nun ci nni foru, forsi lu novu "statu unitàriu" nun puteva ammustrari, senza affruntàrisi, ssi nùmmira ô munnu.

Avvinimenti stòrichi dâ Sicilia