Fidirazzioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

La fidirazzioni è un tipu d'urganizzazzioni pulìtica. È n'unioni ntra diversi stati suvrani ca adòttanu na custituzzioni cumuni. Lu mudellu abbituali è la custituzzioniStati Uniti, scritta ntô 1787. Na fidirazzioni nun s'havi a pigghiari pi na cunfidirazzioni: la diffirenza ntra li dui è ca nta na cunfidirazzioni, statu fidirali nun ci nn'è. Li stati fidirali nun s'hannu a pigghiari mancu pi stati unitari dicintralizzati o riggiunalisti, comu la Spagna.

Nu statu fidirali havi tri carattarìstichi:

  • la suvrappusizzioni: lu livellu fidirali e chiddu nazziunali si suvrappòninu. Esìstinu dunca dui òrdini giurìdici, ogni statu avennu na custituzzioni propia, e na corti suprema, ecc.
  • la participazzioni a l'esicutivu e a lu liggislativu fidirali. Esisti sempri nta nu statu fidirali na càmmira ntô parramentu pi rapprisintari di manera aguali ogni statu. N'esempiu di stu gèniri di càmmira è lu Sinatu dî Stati Uniti, ntâ quali ogni statu manna dui sinatura. La participazzioni a l'esicutivu è chiù limmitata, n ginirali. Lu megghiu esempiu s'attrova n Svìzzira, unni li membra di l'esicutivu rapprisèntanu un cantuni, e unni c'è un sistema di giru tra li cantuna. Ntê Stati Uniti, lu modu d'elizzioni di lu prisidenti è midemma na manera di fari participari li stati a l'esicutivu fidirali. Pâ participazzioni, voli diri macari ca li stati partècipanu a lu putiri custituenti.
  • l'autunumìa: ogni statu havi lu sò guvernu propiu, e li sò liggi propi. La custituzzioni fidirali, ca servi puru di pattu, fà la lista di li cumpitenzi di lu guvernu fidirali e di li stati ca fòrmanu la fidirazzioni. Na corti suprema havi a prununzàrisi supra li cunfritti ntra lu statu fidirali e li stati.

Esempi di stati fidirali[cancia | cancia la surgenti]

N virdi, li paisi fidirali