Don (tìtulu)

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

Don (cu nu nomu di pirsuna) è lu titulu chi nti tuttu lu munnu di lingua spagnola, ma puru ntô sud di l'Italia e n Sicilia pi innicari rispettu.

Storia[cancia | cancia la surgenti]

Urigginariamenti era nu titulu onorificu chi si putia dari sulu a famigghi di uriggini nòbbili. La diffusioni ntô sud di l'Italia è nu residuu di la nfluenza culturali spagnola dî sèculi passati. Quannu nun fu direttamenti sutta duminiu spagnolu, lu Regnu dî dui Sicilî avia liami stritti câ curona spagnola.

L'usu attuali[cancia | cancia la surgenti]

Cô tempu, lu titulu di don si diffunnìu, e pò essiri datu a nu patri di famigghia a partiri di la quarantina ntô casu n cui lu misteri nun è di campagna.

Pi esempiu Don Turiddu pò essiri nu patri di famigghia chi havi n'officina di riparazzioni. N cuntrappusizzioni ô titulu di Don si usa lu titutlu di Massa. Massa Turiddu è nu patri di famigghia rispittabbili, chi s'occupa dû travagghiu dî sò turrina.

Lu tìtulu di Cavaleri (cu lu cugnomu, esempiu: lu cavaleri Ruffinu) è puru usatu n Sicilia comu forma di rispettu pi innicari supratuttu li pirsuni chi pi particulari meriti militari, comu li reduci dâ guerra, ricivittiru stu titulu dû re o dû prisidenti dâ ripùbbrica.

Don e mafia[cancia | cancia la surgenti]

Comu titulu di rispettu, nun liatu ô significatu di lu rolu riliggiusu di nu parrinu, lu titulu di don è usatu supratuttu ntâ stampa italiana quasi esclusivamenti pi innicari criminali dâ mafia, tantu di fari cridiri ê forasteri dû cuntinenti chi la parola don nti st'accizzioni voli diri boss mafiusu. Si tratta nveci di n'usu chi pigghia la sò uriggini ntî l'usu attistatu di sèculi ntâ cultura miridiunali e chi la mafia ha saputu rènniri e trasfurmari pò sò vantaggiu, comu fici puru pi lu cuncettu di unuri o di rispettu.