Chiang Kai-shek

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Chiang Kai-shek

Jiang Jieshi (蔣介石, Jiǎng Jièshí, Chiang Kaishek 'n Cantunisi) (Xikou, 31 ottobbri 1887 – Taipei, 5 aprili 1975) fu 'nu politicu e 'nu militara cinesi. Canusciutu comu leader du Partitu Nazzionalìsta Cinesi, chi 'ncignau a guidara 'ntro 1925, èsta unu di perzunaggi storici 'cchjù 'mportanti da' Cina 'e l'urtimu seculu.

'A Vita[cancia | cancia la surgenti]

Nescìu 'ntro 1887 a Xikou, 'na città chi si trova 'ntro distrettu 'e Fenghua (奉化縣). Èra higghjù 'e 'na hamigghja 'e ricchi mercanti da' provincia du' Zhejiang, ca tandu (comu puru mò) èra una di provinci cchjù ricchi da' Cina. Quandu èra 'ggiuvani, studiau 'ntro Giapponi (duva hicia puru 'u militara 'ntra l'Esercitu 'Mperiala Giapponisi) e 'ntra Russia.

'Ntre primi anni du 900', si 'mbicinau sempa 'e cchjù aru penzèru 'e Sun Yat-sen (Sun Zhongshan,孙中山) e 'ntro 1911 pigghjàu parti ara Rivoluzioni chi portàu, doppu 'n'annu, ara caduta 'e l'Imperu e ara nascita da' Repubbrica.

Diventau comandanti 'e l'Accademia 'e Wangpu 'ntro 1924. Wangpu tandu èra 'a cchjù 'mportanti scola militari 'e tutta 'a Cina, e propriu drocu Chiang Kai-shek organizzau, cu l'aiutu 'e certi ufficiali, 'u basamentu 'e chidru chi poi diventau l'esercitu soi.

'Ntro 1928 Jiang Jieshi vinciu supa a tutti i "Signuri da' Guerra" e unificau tutt'a Cina sutt'u guvernu du Guomindang ('U Partitu Nazzionalista). A 'ncignàra 'e tandu, diventau presidenti da' Repubbrica 'e Cina e vinna conzideratu l'eredi 'e Sun Yat-sen.

Arittempi da' ì'A Secunda Guerra Sino-Giapionesi", 'a nominata sua 'ncignau chianu chianu u calcuututtu ca i, ammenarzu i leader internazzionali 'e chidru peri fu fu sempa 'na figura assaji 'mporta,nti tantu vinnaèra conzideràtu, 'nzèma a Roosevelt, Churchill e Stalin, unu di "Quattru Randi".

Dopp 'a vittoria du' Partitu Comunista 'e Mao Zedong e 'a nascita da' Repubblica Populari Cinesi, Chiang Kaishek, 'nzema a tutti i membri du guvernu soi si 'nda fujìu a Taiwan, duva portau avanti 'u guvernu da' Repubbrica 'e Cina, chi vinna ricanusciutu comu unicu rappresentanti da' Cina 'ntre Nazzioni Uniti sinca aru 1971, quandu 'a Cina comunista pigghjàu 'u postu soi 'ntro seggiu 'e l'ONU.

Morti[cancia | cancia la surgenti]

Morìu 'ntra l'annu 1975 pe' 'n'attaccu 'e cora. Doppu tandu, 'u postu soi u pigghjàu 'u higghju, Chiang Ching-kuo (蔣經國). Oja Chiang Kai-shek riposa 'ntro Memoriala 'e Cihu, a Taiwan.

'Ngiuri[cancia | cancia la surgenti]

'Ntra vita sua, Chiang Kai-shek èppa 'nu saccu 'e 'ngiuri. Chidra 'a 'cchjù canusciuta èra “Generalissimo”; 'e 'sa manera u 'ngiuriàvanu soprattuttu i 'mericani.