Va ô cuntinutu

Àvula

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
(Rinnirizzata di Avula)
Àvula
Muttu:  
Nomu ufficiali: Avola
Riggiuni:
Pruvincia: Sarausa (SR)
Cuurdinati: 36°55'0"N, 15°8'0"E
Ammustra ntâ mappa
Superfici: 74,27 km²
Abbitanti: 31.650
Dinzitati: 420 ab./km²
Cumuni cunfinanti: Notu, Sarausa
CAP: 96012[1]
Prifissu telefònicu: +0931
Situ ufficiali: https://comune.avola.sr.it/
La chiesia dâ matrici.

Àvula (Lucarmenti prununziatu Àula, Aila ntâ àutri parrati) è un cumuni di 31.650 abbitanti dâ pruvincia di Sarausa.

Lu centru, a un chilòmitru dû mari Joniu, fu ricostruitu doppu lu tirrimotu di l'11 di jinnaru 1693 secunnu la pianta esagunali assai ardita idiata di l'urbanista licatisi fra' Ancilu Italia.

Ogni angulu di l'esagunu hàvi na cresia, ntû menzu di l'esagunu c'è "a ciazza" (chiazza) fatta di quattru quartini, chiddu dû rològgiu e dû museu e chiddu dâ Matrici, dû Santu Prutitturi, San Sebastianu (lucarmenti Sammastianu).

Ortri â Matrici ad Àvula si pònnu ricurdari puru a Chiesa di San Giuvanni, chidda di Sant'Antoniu, chidda ri Santa Vennira e chidda da Badìa famusa pû stili baroccu. Ntû centru di Àvula ci sunnu macari i Villi fatti ntû stli liberty, inoltri c'è di vìdiri a rotonda, di picca ristaurata, e lu Dolmen. Ntâ muntagna supra Àvula unni una vota surgeva Àvula Antica, si pònnu ammirari a riserva dû Cassibbili chî famusi laghetti.

Tradizzioni

[cancia | cancia lu còdici]

Festa di Sammastianu: 'Ntû pirìudu di aprili-maju si vìdinu assai cristiani fari a "strata a Sammastianu" partennu dû "Misteri 'i Sanmmastianu", ntâ strata i Saragusa, a circa tri kilometri di Àvula, finu â Matrici; la secunna duminica di maju c'è a festa di San Sebastianu e la dumìnica ô prestu c'è a prucissioni dî "nuri": cristiani vistuti di jancu cû na fascia russa ntû pettu ca fannu a strata prijannu San Sebastianu.

L'autru patrunu di Àvula è Santa Vennira ca hàvi la só festa ntâ l'urtima simana di Giugnettu, câ famusa notturna (cursa di bicicletti ntâ una mitati di l'esagunu di sira tardu) e l'ex cura dî cavaddi, a festa si chiudi ô Luniddì cû "cantanti".

Riti pasquali e Misteri.[2]

Àvula oji è canusciuta a liveddu ntirnazziunali pi li mennuli: câ pizzuta dî Àvula si fanni i cunfetti, e pi lu vinu ca pruduci, dinuminatu Nero d'Avola, pi lu culuri chi lu carattirizza.

Carattirìsticu è u dialettu àvulisi, ca segui i lìnii

mun

Ma nun è mitafunetica e assu migghia â Parrata siciliana urientali nun mit.afunetica

È

È unu re picca paisi ra Sicilia orientali unni si rici "picciotti" nveci di "carusi".

Liami sterni

[cancia | cancia lu còdici]

http://www.comune.avola.sr.it/ http://www.avolesi.it

Bibliografia

[cancia | cancia lu còdici]
  1. CAP di Avola, Sarausa
  2. ARCHIVIO STORICO SICILIANO, op. cit., pp. 169 .