Antoniu Canepa

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
« ...Diu cci stinnìu a firriari tunnu li mari ppi spartilla d'ogni àutra terra e addifinnilla di li sò nimici. La fici accussì granni, timpirata di clima, fèrtili di solu, di bastari no sulu a la vita di cchiossai miliuna di òmini, ma macari a li còmiti, a lu lussu, a ogni gudimentu, a ogni indùstria, a ogni cummerciu... »
(Antoniu Canepa, La Sicilia ai Siciliani)


Lu cumannanti Antoniu Canepa

Antoniu Canepa (Palermu, 25 di uttùviru1908Rannazzu, 17 di giugnu1945), canusciutu puru ccu lu nomu nvintatu di Mario Turri, fu prufissuri univirsitariu e cumannanti di l'EVIS ccu lu fini d'accanzari la nnipinnenza dâ Sicilia, doppu la Sicunna Verra Munniali.

Biugrafìa[cancia | cancia la surgenti]

Studiau nti li Gisuiti a Palermu e appui a lu Culleggiu Pinnisi di Aciriali. Si lauriau 'n liggi a Palermu nti lu 1930 ccu na tesi supra Unitati e Pluralitati di l'Urdinamenti Jurìdichi.

Trasìu 'n manera clandistina nti lu partitu cumunista e fu nu attivu anti-fascista. Vinni attaccatu lu 17 di giugnu 1933 anzèmmula ccu lu frati e àutri anti-fascisti ma arriniscìu a turnari 'n libbirtati facennu finta d'èssiri pazzu.

Prima di la Sicunna Verra Munniali fu prufissuri di Storia di li duttrini pulìtichi a l'Univirsitati di Catania, unni veni arricurdatu comu nu siveru ducenti univirsitariu e comu auturi di nu veru bonu testu supra la duttrina fascista. Nti lu stissu tempu, ammucciuni, ccu lu psiudònimu di Mariu Turri o pruf. Bianchi facìa n'attivitati clandistina di uppusizzioni a lu riggimi fascista.

Nti lu mentri di la verra, fici parti di lu muvimentu talianu Giustizia e libertà di lu 1941 a lu 1943 e fu na spìa di li sirvizzi sicreti di lu Regnu Unitu. Ntra l'upirazzioni ca fici si ricorda l'attintatu a l'airuportu di Gèrbini (Motta Sant'Anastasia), ca era 'n pussessu di li tideschi, nti lu 1943. Appui jìu a cummàttiri 'n Tuscana.

Turnatu 'n Sicilia, trasìu nti lu Muvimentu Nnipinnintista Sicilianu ( MIS ) e nti lu aprili 1945 funnau lu primu nucliu di lu Esèrcitu Vuluntariu ppi la Nnipinnenza di la Sicilia, accuminciannu li cummattimenti armati contra lu Statu Talianu.

Nti lu dicèmmiru 1944 pubbricau La Sicilia ai Siciliani, ca fu lu manifestu di lu nnipinnintìsimu sicilianu. Unni scrissi:

«  quannu facemu la ripùbbrica suciali 'n Sicilia li fiudatari n'hannu a dari li sò terri siddu nun ni vonnu dari li sò testi »

. Era nu granni sustinituri di la rifurma agraria, iddu vulìa ca l'idea nnipinnintista avìa ad aviri na basi pupulari ca s'avissi duvutu rivilari 'n sècutu e sustinìa la nicissitati di èssiri prisenti dintra lu siparatìsimu ppi nnirizzari 'n manera pusitiva sti forzi pupulari. Ppi stu mutivu cirtiduni mèmmiri di lu MIS nun lu vidìanu di bonu occhiu picchì èranu liati a lu latifunnu.

Urganizzau li sò vuluntari nti li muntagni a firriari tunnu Cisarò, ma li sò cummattimenti duraru picca misi.

La morti[cancia | cancia la surgenti]

Antoniu Canepa vinni ammazzatu lu 17 di giugnu 1945 nti na sciarra a focu nti nu postu di bloccu ccu li riali carrabbineri taliani a l'ottu di la matina, nti la terra chiamata Murazzu Ruttu, avveri Rannazzu, nti la Strata Statali 120 ca veni di Cisarò. Anzèmmula ad iddu mureru lu sò vrazzu drittu, Carmelu Rusanu (22 anni), e Giuseppi Lu Jùdici (18 anni). Lu fattu succiudìu accussì: la squatra furmata di tri carrabbineri (lu marisciallu Rizzottu, lu vici-brigateri Rusariu Cicciò e lu carrabbineri Carmelu Calabbrisi) cumannau l' alt a nu postu di bloccu a li cummattenti ca nun si firmaru. Pirò la tinta cunnizzioni di la strata e lu vecchiu furguni ca avìanu (nu Guzzi 500) nun pirmittìu ad iddi di scappari e foru dunca nu fàcili birsagghiu di lu focu di li carrabbineri. Li nnipinnintisti, noltri, jittaru na bumma a manu, ca ppi seri di svinturi scuppiau nti lu stissu sò furguni. Nti lu scontru arristaru firuti macari li carrabbineri Calabbrisi e Rizzottu.

Cci foru cumunqui fatti strèusi ca fìciru pinzari cchiossai votu a nu cumplottu. Doppu lu scontru a focu, Canepa firutu, vinni lassatu ppi diversi uri senza succursi e accussì murìu sdisangatu; lu focu di li carrabbineri avissi statu 'n manera dritta supra l'òmini di lu furguni, anveci ca, comu dicìa la prucidura, avveri li gummi; nun vinni fattu nuddu virbali ufficiali di li carrabbineri e la ricustruzzioni di li maggistrati si vinni appui a basari sulu supra li dichiarazzioni di li suli prutagunisti; a lu spitali avìanu statu chiuduti nti li tabbuti quattru cummattenti di l'E.V.I.S. e sulu nti nu sicunnu tempu e grazzi a lu custodi di lu cimiteru si n'addunaru ca nti nu tabbutu cc'era n'omu ancora vivu.


Nti lu locu di l'assassiniu nti la strata statali surgi lu suggistivu cippu , munumentu di petra didicatu a li caduti di l'E.V.I.S.. Antoniu Canepa anveci fu vurricatu nti lu cimiteru di Catania, nti lu viali di li siciliani di lustru, a lu cantu di Giuvanni Verga e di Angilu Muscu.

Bibbliugrafìa[cancia | cancia la surgenti]

  • F. Gaja. L'esercito della lupara. Milanu, Maquis Editore, 1990.
  • A. Canepa. La Sicilia ai siciliani!. Catania, 1944. Pubbricatu ccu lu psiudònimu Mariu Turri.
  • Giuseppe Carlo Marino. Storia del separatismo siciliano 1943-1947. Roma, Editori Riuniti, 1979.
  • Alfio Caruso, Arrivano i Nostri, Longanesi, 2005
  • Gliozzo Totò Antonio Canepa e l'esercito per l'indipendenza della Sicilia. L'Evis a Cesarò e l'eccidio di Randazzo (1944-1945)Boemi 1998

Vuci cunzigghiati[cancia | cancia la surgenti]

Liami esterni[cancia | cancia la surgenti]