Prutiìna fluoriscenti virdi
La prutiina fluoriscenti virdi (canusciuta ccu l'acronimu angrisi GFP) è na prutiìna fatta di 238 amminuàciti (26.9 kDa), ca fa vìdiri na fluoriscenza virdi quannu ci puntanu na luci blu.
Macari ca ci su tanticchia di àutri urganismi ntô mari ca janu prutiìni fluoriscenti sìmili, lu GFP s'arrifirisci di sòlitu a na prutiìna ca a statu misa a sula pâ prima vota di na midusa canusciuta cu lu nomi latinu Aequorea victoria.
Lu GFP dâ A. victoria avi na picca d'iccitazzioni cchiù granni, a na lunchizza d'unni di 395 nm e una cchiu nicaredda di 475 nm.
Lu so piccu d'imissiuni s'attrova a 509 nm ca s'attrova na purzioni cchiù vascia di lu spettru visìbbili.
Lu GFP ca veni dâ viuletta ri mari (Renilla reniformis) avi na singula cchiù granni iccitazzioni a 498 nm.
Ntâ cèllula e ntâ bioluggìa muliculari, lu geni ca javi l'istruzzioni pâ custruzzioni dâ prutiìna fluoriscenti virdi è friquintimenti usatu comu chiddu ca c'ìnnica a sprissioni.
Ntâ li formi mudificati a statu usatu ppi custruiri biosinzuri, e nu munzieddu d'armali transgènici anu statu criati ppi isprìmiri a prutiìna fluoriscenti virdi comu prova-di-lu-cuncettu ca nu gèni po èssiri spressu traversu n'organismu datu.
Lu gèni GFP po èssiri misu ntâ l'urganisma e mantinuta ntâ lu loru ginòma ccu l'accuppiamentu, inieziuna ccu nu vitturi virali, o trasfurmazzioni cillulari.
Accàmora, lu gèni GFP a statu 'ntruduciutu e spressu ntâ nu munzieddu di batteri, lièviti e àutri tipi di fungia, pisci (comu li pisci zebra), pianti, muschi, e celluli ri mammifiri incrusi chiddi ri l'èssiri umani.
Nta lu 2008 Martin Chalfie, Osamu Shimomura e Roger Y. Tsien ci appiru lu Premiu Nobel nta chimica pâ scuperta e lu sviluppu dâ prutiìna fluoriscenti virdi.
Storia
[cancia | cancia lu còdici]Tipu di prutiìna fluoriscenti virdi sarbagghia (Wild-type GFP o wtGFP)
[cancia | cancia lu còdici]Ntâ l'anni sissanta e sittanta lu GFP, assèmi a prutiìna luminiscenti siparata aequorina, anu stati azzizzati di l'Aequorea victoria e li so prupritati sturiati ri Osamu Shimomura.
Ntâ l'A. victoria, a fluoriscenza di lu GFP succeri quannu intiraggisci chièi jòni ri Ca2+, pruduciennu nu ciaruri blu.
Na puocu di st'inirgìa luminiscenti è trasfiruta a prutiìna luminiscenti virdi, purtannu tutti li culura versu lu virdi.
Ntâ ogni casu, a so utilitati comu stigghiu ppî biòluggi muliculàri nun accuminzau nzinu a lu 1992 quannu Dionisìu Prasher pubbricau a clunazzioni e a siquenza nucliotìdica di lu GFP sarbagghiu ntâ a rivista Gene.
