Chiaramunti (casata)
Li Chiaramunti furu na nòbbili e antica famigghia siciliana assai putenti nnû XIV sèculu. Li sò cumpunenti furu ntra li cchiù mpurtanti rapprisintanti dâ nubbiltati latina di Sicilia e furu assai attivi nni la vita pulìtica di l'ìsula. Sta famigghia è macari arricunnucìbbili ê De Clermont di Francia.
Li cchiù antichi cumpunenti dâ famigghia di cui s'havi nutizzia agghicaru n Italia appressu ê Nurmanni, chissi furu Edgardo di Capua e Ugu signuri di Colubraro e Policoro (n Basilicata) ca camparu ntra l'XI e lu XII sèculu. Nu ramu dâ famigghia si trasfirìu e stabbilìu n Sicilia ntra lu XIII sèculu e lu XIV sèculu. L'espunenti dâ famigghia ca lijaru majurmenti lu propiu nomu a la storia di l'ìsula furu: Manfredi I (m. 1321) ca fu signuri dû casali di Caccamu ereditatu dâ matri Markisia Prefolio e Conti di Muorica graxzi â muggheri Isabella Musca; Giuvanni, ntisu lu giòvani, avvirsariu di Robertu d'Angiò, dû quali fu fattu priciuneru a Lipari, nnû 1339; Manfredi II, ca fu vicariu ginirali dû Regnu (m. 1353); Manfredi III, conti di Muorica e Malta; Andrea, ùrtimu espunenti dâ famigghia ca doppu â sò morti s'estinguì.
La famigghia dî Chiaramunti capeggiau a fazzioni latina, oppunuta â fazzioni catalana, nzèmmula câ famigghia dî Palizzi, duranti li regni di Petru II d'Aragona (1337-1342) e di sò figghiu Ludovicu (1342-1355). Â famigghia Chiaramunti è d'attribuiri la custruzzioni di na granni quantitati di casteddi e palazzi, ntra cui chiddi di Naru, Càccamu e Mussumeli, tantu da fari si ca esisti lu stili chiaramuntanu. A Palermu l'òpira di majur rilevu è lu palazzu Steri, risidenza dâ famigghia e doppu â sò estinzioni palazzu dî Vicirè e di l'Inquisizzioni. L'affreschi dû palazzu si attribuìscinu ntra l'àutri a Ciccu da Naru, Simuni da Corliuni e Pellegrinu Darena.
Li Chiaramunti furu fiudatari di tantissimi turrena ntra tutta la Sicilia e ô culmini di sò putenza avìanu â so curti pressu lu palazzu Steri e èranu "pari" e cullabburatura dâ curti riali.
Ntra li ncarrichi cchiù mpurtanti ca àppiru li cumpunenti dâ famigghia cc'èranu: Marisciallu di l'Imperu, Gran Siniscalcu dû Regnu, Vicariu dû Regnu e Mastro Giustizzieri dû Regnu.