Oceanugrafìa
L'oceanugrafìa è la scienza di studî ociànici dâ Terra, dî prucessi biològgici, giològgici, chìmici e fìsici chi sunnu tutti currilati. Cci sunnu cincu vranchi principali, chi agghiùncinu nzèmmula â canuscenza dû sistema dî granni massi di acqua supra lu pianeta.
Li cincu vranchi
[cancia | cancia lu còdici]Gioluggìa marina - lu studiu dâ gioluggìa dû pavimentu di l'ocèanu zoccu ncludi la tittònica
Oceanugrafìa fìsica - lu studiu dî prupitati fìsichi di l'ocèanu, p'asempiu dî currenti, di l'unni, e dâ circulazzioni termu-alina.
Oceanugrafìa chìmica - lu studiu dâ chìmica di l'ocèanu, di particulari ntiressa ê cicli di l'elemènti chìmici.
Oceanugrafìa biològgica - lu studiu dî ciura e dâ fauna dî ocèani.
Oceanugrafìa meteorològgica - lu studiu dû rapportu ntra l'attimusfera e l'ocèanu.
La storia
[cancia | cancia lu còdici]L'antichi greci si ntirissaru assai dû studiu dû Mari Miditirràniu. Secunnu na liggenna, unu dî primi studî supra lu mari fu di Aristòtili, cui s'ammazzau iddu stissu doppu nun arricugghìu li risurtati suddisfacenti.
Si pò nutari la nàscita di l'oceanugrafìa comu scienza ntô 1872 quannu Sir Wyville Thomson e Sir John Murray si nni jeru pâ Spidizzioni Challenger (1872-1876). Ô stissu tempu tanti nazzioni si rializzaru la mpurtanza arrinasciuta di l'ocèanu pû cummerciu e nizziaru li sò stissi studî, finanzati privati e pùbbrichi.
Tanti stituti foru doppu criati pû studiu di l'oceanugrafìa. La prima tali organizzazzioni ntirnazziunali fu criata ntô 1901 e chiamata Cunzigghiu ntirnazziunali pâ splurazzioni dû mari.
Ntô 1966, lu Cungressu dî Stati Uniti criau lu Cunzigghiu Nazziunali pî Risursi Marini e lu Sviluppu Ncignirìsticu. La sò missioni fu splurari e studiari tutti l'aspetti di l'oceanugrafìa. La Riserva Nazziunali pâ Scienza garantisci la munita pi cui voli fari la ricerca di sta scienza.