Discussioni:Mediuevu
Ciau a tutti,
Agghiuncìi lu testu siquenti (la fonti è http://it.wikipedia.org/wiki/Medioevo):
Nta na rapprisintazzioni schimàtica dâ Storia d'Europa ca prividi tri eri, clàssica, mediuevali e muderna, lu Mediuevu (tèrmini cuniatu di Flaviu Biunnu) è lu pirìudu ntirmediu, lu cui nizziu veni cullucatu, pâ ntera Europa, ntô 476, zoè nta l'annu ca segna, sècunnu na cumminzioni fissata dî stòrici, la fini dû Mperu Rumanu d'Uccidenti. Divirsamenti, la cunchiusioni di st’era veni cullucata ‘n ogni paisi ‘n dati diversi, ca cuincìdinu câ nascita dî rispittivi munarchìi nazziunali e lu pirìudu rinascimintali. Na pocu di dati cumunimenti utilizzati sunnu lu 1453, câ caduta di Custantinòpuli ‘n manu ê Turchi o la fini dâ Guerra dî Cent'Anni tra Nglaterra e Francia, lu 1492, câ fini dû pirìudu islàmicu ‘n Spagna e la scummigghiata dî Mèrichi di parti di Cristòfuru Culommu, e lu 1517, câ Riforma prutistanti.
Na suddivisioni cumunimenti utilizzata dû mediuevu è tra:
- "Àutu Mediuevu" (di quarchidunu diciutu dî "sèculi scuri"), ca va dû V ô X sèculu e è carattirizzatu di cunnizzioni ecunòmichi disaggiati e di cuntinui mmasioni di parti di Slavi, Àrabbi, Vichinghi e Maggiari;
- "Vasciu Mediuevu", nu pirìudu ntirmediu, ca vidi lu sviluppu di formi di cuvernu basati supra signurìi e vassaddaggiu, câ custruzzioni di casteddi e la rinascita dâ vita ntê citati; appoi nu criscenti putiri riali e la rinascita di ntiressi/ntiressu cummirciali, specî doppu la pesti dû XIV sèculu.
Dû puntu di vista suciali, doppu lu cullassu dû Mperu Rumanu d'Uccidenti, s’assistìu a na prima fasi câ lutta tra li pupulazzioni dû nord e di l'est europeu pâ ricustruzzioni a liveddu lucali di l'urganizzazzioni amministrativa, militari, ecunòmica e jurìdica; sta fasi fu appoi siquuta, versu la fini dû mediuevu, di na nova fasi d’accintramentu dî putiri a liveddu nazziunali. Cruciali ‘n st’urganizzazzioni fu la struttura fiudali ca, siddu dûn latu pirmittìa na certa stabbilitati grazzî a l'urganizzazzioni cuntinintali dû sistema, nun fu mai sufficintimenti forti pi livari cumpritamenti autunumìa ê rialtati lucali, c’accussì vannu a putiri gèstiri la transizzioni tra l'unifurmitati dû Mperu rumanu e la nascita dî stati nazziunali.
Na rialtati ‘n gradu di dari unifurmitati ô panurama europeu fu la cumuni radica riliggiusa basata supra lu cristianèsimu, eriditata/addutata di l'ùrtimu pirìudu rumanu e prusiquuta nzinu ô IX sèculu câ siparazzioni dâ Crèsia ortudossa dâ Crèsia cattòlica ntô 1054. Sta radica cumuni purtau dûn latu a na cummistioni tra putiri timpurali e riliggiusu ca pirmittìu dî mumenti d’idintitati comu ntô casu dî cruciati e prusiquìu, nun senza cunfritti, videmma ntâ Riforma prutistanti.
Filusuficamenti, lu Mediu Evu si carattirizza pi na granni fiducia ntâ raggiuni umana, ca s’esprimi ntâ currenti dâ sculàstica, lu cui maiuri spunenti è Tomasi d'Aquinu. La crisi di sta currenti filusòfica, cu autura comu Duns Scotu e suprattuttu Gugghiermu d’Occam, signata di na sdirrubbata/sdirrupata di fiducia ntâ raggiuni e dûn cunziquenti criscenti fidèismu, purtau â fini dû pinzeru mediuevali e â nascita dû pinzeru mudernu.
Salutamu