Wikipedia:Artìculi nicissari

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

Cci sunnu tanti Wikipedìi. Cci sunnu chiddi granni e cci sunnu chiddi nichi. Tutti abbisògnanu di certi tipi d'artìculi, puru si sunnu sulu di li stubs (abbozzi: zoè quarchi riga). Chista è na lista di 1.000 artìculi chi fòrmanu la basa di ogni Wikipedìa e pirciò sunnu nicissari.

Cuncetti pidamintali[cancia la surgenti]

  1. Umanu
    1. Omu
    2. Fìmmina
    3. Picciriddu
    4. Carusu
    5. Carusa
    6. Patri
  2. Cosa
  3. Armali
  4. Virdura
  5. Minirali
  1. Menti
  2. Corpu
  3. Spìritu
  4. Vuluntà
  5. Rialità
  6. Virità
  7. Canuscenza
  8. Mitafìsica
  9. Ètica
  10. Estètica

Armenu 3 righi supra 100 pirsunaggi stòrici funnamintali

Musicanti[cancia la surgenti]

  1. Wolfgang Amadeus Mozart
  2. Johann Sebastian Bach
  3. Ludwig van Beethoven
  4. Vicenzu Bellini
  5. Domenico Dragonetti

Spluratura[cancia la surgenti]

  1. Jacques Cartier
  2. Cristòfuru Culommu
  3. Marcu Polu
  4. Hernán Cortés
  5. Vasco da Gama
  6. Firdinannu Magillanu
  7. Francis Drake
  8. Roald Amundsen
  9. Edmund Hillary

Scinzati e mmintura[cancia la surgenti]

Scinzati[cancia la surgenti]

  1. Albert Einstein
  2. Charles Darwin
  3. Isaac Newton
  4. Galileu Galilei
  5. Alan Turing
  6. Al-Khawarizmi (Abu Abdullah Muhammad bin Musa al-Khwarizmi)
  7. Tulumeu (Clàudiu Tulumeu)

Mmintura[cancia la surgenti]

  1. Henry Ford
  2. Johann Gutenberg
  3. Li Frati Wright
  4. Liunardu Da Vinci
  5. Thomas Alva Edison
  6. Bill Gates
  7. Linus Torvalds

Scrittura e Filòsufi[cancia la surgenti]

  1. Platuni
  2. Aristòtili
  3. Martin Luteru
  4. Adam Smith
  5. Karl Marx (Carlu Marx; Marx)
  6. William Shakespeare
  7. Johann Wolfgang von Goethe
  8. Sòcrati
  9. Pitàgura
  10. Danti Alighieri
  11. Mary Wollstonecraft
  12. Rosa Luxemburg
  13. George Orwell
  14. J. R. R. Tolkien
  15. Immanuel Kant
  16. Lao Tzi
  17. Omeru
  18. Eròdutu
  19. Ippòcrati
  20. Virgiliu
  21. Zeami
  22. Victor Hugo
  23. Cartesiu (René Descartes)
  24. Molière
  25. Voltaire

Puliticanti[cancia la surgenti]

  1. Akbar lu Granni
  2. Annibbali
  3. Attila
  4. Tutankhamun
  5. Trotsky
  6. Tamerlanu
  7. Genghis Khan
  8. Giuliu Cèsari
  9. Cèsari Augustu
  10. Gugghiermu lu Cunquistaturi
  11. Riccardu I di Ngriterra
  12. Gandhi
  13. Kwame Nkrumah
  14. Charles de Gaulle
  15. Carlu V, Sacru Rumanu Mpiraturi
  16. Luiggi XIV di Francia
  17. Otto von Bismarck
  18. Petru lu Granni (di Russia)
  19. Simón Bolívar
  20. Samuel de Champlain
  21. Hernán Cortés
  22. Lenin
  23. Napuliuni Bonaparti
  24. Lissandru lu Granni
  25. Saladinu
  26. Abraham Lincoln
  27. Josef Stalin
  28. Adolf Hitler
  29. Benitu Mussolini
  30. Winston Churchill
  31. Franklin Delano Roosevelt
  32. Harry Truman
  33. Mau Zitung
  34. Shaka Zulu
  35. Pol Pot
  36. Hirohito, Mpiraturi di Giappuni
  37. Franz Ferdinand
  38. Carlu Magnu
  39. Lisabbetta I di Ngriterra
  40. Vittoria dû Regnu Unitu
  41. Gugghiermu II di Girmania (Mpiraturi Gugghiermu II)
  42. Cliupatra

Puliticanti muderni[cancia la surgenti]

  1. Kofi Annan
  2. Silviu Berlusconi
  3. Tony Blair
  4. George W. Bush
  5. Jacques Chirac
  6. Garry Kasparov
  7. Nelson Mandela
  8. Gerhard Schröder

Àutri[cancia la surgenti]

  1. Martin Luther King
  2. Gavrilo Princip
  1. Li Milli e una Notti
  2. Curanu
  3. Bibbia
  4. Don Chisciotti
  5. Odissea/Ilìadi
  6. La Ripùbblica di Platoni
  7. Divina Cummèdia di Danti Alighieri
  8. Lu Prìncipi di Macchiavelli

Armenu na riga e la tàula di tutti li paisi di sta lista: Paisi dû munnu

Materî di tutti li jorna[cancia la surgenti]

Manciari[cancia la surgenti]

  1. Pani
  2. Cafè
  3. Granu turcu
  4. Sorgu
  5. Furmentu
  6. Orzu
  7. Avena
  8. Frutta
  9. Virdura
  10. Tabbaccu
  11. Furmaggiu
  12. Alcool
  13. Risu

Vìppiti[cancia la surgenti]

  1. Acqua (vìppita)
  2. Birra
  3. Vinu
  4. Coca Cola

Armenu tri definizzioni ppi ognunu dî cuntinenti

  1. Àfrica
  2. Antàrtidi
  3. Asia
  4. Oceania (Australasia)
  5. Europa
  6. Amèrica dû Nord
  7. Amèrica dû Sud

Àutri riggiuni[cancia la surgenti]

  1. Mediu Urienti
  2. Livanti stremu
  3. Asia dû sud-est
  4. Amèrica Latina
  5. Capu di bona spiranza
  6. Groenlannia
  7. Lapponia
  8. Sibberia
  9. Scandinavia

Àutri[cancia la surgenti]

  1. Sahara
  2. Andi
  3. Ciumi di l'Amazzoni
  4. Ciumi di Nilu
  5. Ocèanu Atlànticu
  6. Ocèanu Innianu
  7. Ocèanu Pacìficu
  8. Ocèanu Miridiunali
  9. Ocèanu Àrticu
  10. Mari Meditirràniu
  11. Mari Nìuru
  12. Mari dû nord
  13. Mari Bàlticu
  14. Vulcanu
  15. Himalaya
  16. Alpi
  17. Granni Canyon
  18. Granni barrera curallina
  19. Mississippi
  20. Cascati dû Niagara
  21. Lacu Tanganyika
  22. Lacu Tititaca
  23. Granni Lachi
  24. Scizzia

Cità[cancia la surgenti]

Cità dû munnu -- criterî: mpurtanza stòrica, pupulazzioni, supirfici dâ nazzioni chi rapprisèntinu

  1. Londra
  2. Pariggi
  3. Berlinu
  4. Istanbul (Costantinòpuli)
  5. San Pietruburgu
  6. Mosca
  7. Gerusalemmi
  8. Mecca
  9. Tokyo
  10. Ateni
  11. Roma
  12. Shanghai
  13. Pechinu
  14. New York
  15. Washington
  16. Tenochtitlán
  17. Mumbai (Bombay)
  18. Buenos Aires
  19. Seoul
  20. Giacarta
  21. Karaci
  22. Manila
  23. San Paulu
  24. Cità dû Mèssicu
  25. Dhaka
  26. Lagos
  27. Cairu
  28. Teheran
  29. Lima
  30. Bogotà
  31. Bangkok
  32. Kinshasa
  33. Rio de Janeiro
  34. Baghdad
  35. Calcutta (Kolkata)
  36. Bangaluri
  37. Tianjin
  38. Osaka
  39. Los Angeles
  40. Hong Kong

Armenu quattru righi supra:

  1. Dinusàuru
  2. Evuluzzioni umana
  3. Preistoria
  4. Archioluggìa
  5. Etati dâ Petra
  6. Etati dû Brunzu
  7. Sumeri
  8. Eggittu anticu
  9. Etati dû Ferru
  10. Grecia antica
  11. Mpiru Rumanu
  12. Mediuevu
  13. Li Vichinghi
  14. Cruciati
  15. Lu Granni Scisma
  16. Pesti bubbònica
  17. Umanèsimu
  18. Rinascimentu
  19. Scuperta di la Mèrica
  20. Santa Nquisizzioni
  21. Sacru Rumanu Mpiru
  22. Guerra civili nglisa
  23. Schiavismu
  24. Illuminismu
  25. Rivuluzzioni francisa
  26. Rivuluzzioni nnustriali
  27. Guerra civili miricana
  28. Culunialismu n Àfrica
  29. Prima Guerra Munniali
  30. Rivuluzzioni russa
  31. Guerra civili russa
  32. Guerra civili spagnola
  33. Secunna Guerra Munniali
  34. Olucàustu
  35. Guerra Fridda
  36. Guerra dû Vietnam
  37. Apartheid

e â fini n'accuminzata ê vuci:

  1. Storia di l'Innia
  2. Storia dâ Cina
  3. Storia dû Giappuni
  4. Storia di l'Australia
  5. Storia dâ Russia
    1. Mperu Russu
    2. Rivuluzzioni russa
  6. Storia d'Israeli

e vari stori di riliggiuni pi jìnchiri li stori riggiunali

  1. Storia di l'Islam
  2. Storia di l'Ebbraismu
  3. Storia dû Cristianesimu
  4. Storia dû Buddismu
  5. Storia di l'Induismu
  6. Storia dâ riliggiuni Sikh
  1. Anarchìa
  2. Cumunismu
  3. Fascismu
  4. Dimucrazzìa
  5. Munarchìa
  6. Dittatura
  7. Nazziunalismu
  8. Glubbalizzazzioni
  9. Sucialismu
  10. Sucialdimucrazzìa
  11. Libbiralismu
  12. Libbirtarismu
  13. Capitalismu
  14. Mpirialismu
  15. Razzismu
  16. Fimminismu
  17. Funnamintalismu

Scienzi suciali[cancia la surgenti]

  1. Dritti umani
  2. Sissismu
  3. Razzismu
  4. Pena di morti
  5. Abbortu
  6. Cuntrollu dî nàsciti
  7. Guerra
  8. Paci

Ntirnazziunali[cancia la surgenti]

  1. Nazzioni Uniti
  2. Premiu Nobel
  3. Liga Àrabba
  4. NATO
  5. Unioni europea
  6. Jòcura Olìmpici
  7. OPEC
  8. Dipromazzìa
  9. Libbirtati
  10. Cruci russa
  11. WHO

Armenu na ntruduzzioni di cincu lìnii a li riliggiuni:

  1. Diu
  2. Dei
  3. Spìriti
  1. Fidi Baha'i
    1. The Báb
    2. Bahá'u'lláh
  2. Buddismu
    1. Gautama Buddha
  3. Cristianèsimu
    1. Gesù Cristu
      1. Natali
    2. lu Papa
    3. Bibbia
    4. Crèsia
  4. Cunfucianismu
    1. Cunfuciu
  5. Induismu
  6. Islam
    1. Muhammad
    2. Curanu
    3. Muschea
  7. Giainismu
  8. Ebbraismu
    1. Abbramu
    2. Mosè
    3. Torah
    4. Sinagoga
  9. Shintuismu
  10. Riliggiuni Sikh
    1. li Deci Guru
    2. Sri Guru Granth Sahib
  11. Taoismu
    1. Lao Tsu
    2. Tao Te Ching
  12. Zoroastrismu
    1. Zoroastru
  13. Vudu

Cu la mintuvata dî finòmini nun-riliggiusi:

  1. Ateismu
  2. Agnosticismu
  3. Umanismu

Cultura Pupulari[cancia la surgenti]

Armenu tri righi circa:

  1. Televisioni
  2. Radio
  3. Cìnima
  4. Jocu d'azzardu
  5. Littiratura
  6. Ballu
  7. Arti
  8. Mùsica
    1. Pop
    2. Rock
    3. Tradizziunali
    4. Arti (Musica classica/Jazz)
  9. Fumetti
  10. The Beatles
  11. Jòcura
    1. Scacchi
    2. Go
    3. Mancala
    4. Dama
    5. Backgammon
    6. Carti
    7. Dadu

Armenu n'argumentu di cincu righi circa sti campi:

Fìsica[cancia la surgenti]

Cuncetti bàsici:

  1. Caluri
  2. Lettricità
  3. Magnitismu
  4. Gravitati
  5. Massa
  6. Forza
  7. Tempu
  8. Lunghizza
  9. Aria
  10. Vilucitati
  11. Accilirazzioni
  12. Àtumu
  13. Elettroni
  14. Protoni
  15. Neutroni
  16. Fotoni

Liveddu supiriuri:

  1. Liggi di Newton
  2. Termudinàmica
  3. Tiurìa atòmica
  4. Fìsica di li particeddi
  5. Tiurìa di la rilativitati (e E=mc²)
  6. Tiurìa dî quanti

Chìmica[cancia la surgenti]

  1. Elementi chìmici
    1. un artìculu supra ognunu di l'elimenti chìmici, cu na scheda supra li sò propietati
  2. Riazzioni chìmica
  3. Molèculi
  4. Àciti
  5. Alcali
  6. pH
  7. Sali
  8. Compound
  9. Chìmica urgànica

Bioluggìa[cancia la surgenti]

  1. Bacteria
  2. Archaea
  3. Protisti
  4. Funci
  5. Chianti
    1. Àrvuri
    2. Ciuri
  6. Armali
    1. Aceddu
    2. Pisci
    3. Cavaddu
    4. Nzettu
    5. Mammìfiri
    6. Rèttili
    7. Serpi
    8. Liafanti
    9. Camiddu
    10. Vacca
    11. Pècura
    12. Cani
    13. Jattu
    14. Liuni
    15. Aquila
    16. Orsu
    17. Dracu
  7. Gioluggìa
  8. Ecoluggìa

Astronumìa[cancia la surgenti]

  1. Sistema sulari
    1. Suli
    2. Terra
      1. Luna
    3. Mercuriu
    4. Vèniri
    5. Marti
    6. Giovi
    7. Saturnu
    8. Uranu
    9. Nettunu
    10. Plutoni
  2. Galassia
  3. Via Lattea
  4. Big Bang

Minirali[cancia la surgenti]

  1. Sali
  2. Diamanti
  3. Jissu
  4. Granitu
  5. Argilla
  6. Rina
  7. Quarzu

Mitalli di usu cumuni[cancia la surgenti]

  1. Oru
  2. Argentu
  3. Ferru
  4. Rami
  5. Zincu
  6. Lanna
  7. Alluminiu

Leghi di usu comuni[cancia la surgenti]

  1. Brunzu
  2. Ottoni
  3. Azzaru

Ogghiu[cancia la surgenti]

Mitiuruluggìa[cancia la surgenti]

  1. Acqua (chiuvuta)
  2. Nùvula
  3. Negghia
  4. Nivi
  5. Grànnula
  6. Uraganu
  7. Turnatu
  8. Scaudamentu climàticu
  9. El Niño
  10. La Niña
  1. Agricultura
  2. L'usu umanu di focu
  3. Mitallurgìa
  4. Scrittura
  5. Alfabbetu
  6. Navi
  7. Vela
  8. Rota
  9. Curriola
  10. Leva
  11. Viti
  12. Tipòmitru
  13. Cugnu
  14. Arma
    1. Scupetta
    2. Accetta
    3. Spata
    4. Arcu longu
  15. Splusivu
  16. Prùvuli
  17. Bicicletta
  18. Vapurera
  19. Trenu
  20. Autumòbbili
  21. Lettricità
  22. Alittrònicu
  23. Muturi alèttricu
  24. Radiu
  25. Televisioni
  26. Telèfunu
  27. Ariupranu
  28. Computer
    1. Linux
    2. Microsoft Windows
    3. Mac OS
  29. Laser
  30. Internet

Linguaggiu[cancia la surgenti]

  1. Ngrisi
  2. Mandarinu
  3. Cantunisi
  4. Àrabbu
  5. Tudiscu
  6. Hindi
  7. Urdu
  8. Bahasa Indunesia
  9. Russu
  10. Spagnolu
  11. Francisi
  12. Esperantu
  13. Sànscritu
  14. Latinu
  15. Grecu mudernu
  16. Grecu anticu
  17. Giappunisi
  18. Coreanu
  19. Tai
  20. Vietnamita
  21. Portughisi
  22. Italianu
  23. Ulannisi
  1. Piramidi
  2. Granni Muragghia Cinisi
  3. Arcu
  4. Còppula
  5. Ponti
  6. Chiovu
  7. Li setti maravigghi dû munnu
  8. Taj Mahal
  1. Nùmmuru
    1. Nùmmuru naturali
    2. Nùmmuru rilativu
    3. Nùmmuru razziunali
    4. Nùmmuru riali
    5. Nùmmuru cumplessu
  2. Giomitrìa
  3. Àlgibbra
    1. Equazzioni
    2. Variàbbili
    3. Dimustrazzioni
  4. Càlculu
  5. Trigunomitrìa
  6. Calannariu
  7. Nzimìstica
  8. Lòggica

Matimàtici[cancia la surgenti]

  1. Archimedi
  2. Pitàgura
  3. Fibonacci
  4. Blaise Pascal
  5. René Descartes
  6. Karl Gauss
  7. Isaac Newton
  8. Nikolai Lobachevsky
  9. Albert Einstein
  1. Cori
  2. Purmuna
  3. Vaggina
  4. Peni
  5. Rini
  6. Stòmmacu
  7. Fìcatu
  8. Mèusa
  9. Ntistinu
  10. Schèlitru
  11. Pettu
  12. Peddi
  13. Testa
    1. Occhiu
    2. Vucca
    3. Aricchiu
    4. Ciriveddu
  14. Vrazzu
    1. Ùvitu
    2. Pusu
    3. Manu
      1. Jìditu
      2. Jìditu grossu
  15. Gamma
    1. Dinocchiu (o ginocchiu)
    2. Cavigghia
    3. Pedi
      1. Jìditu di pedi

Ripruduzzioni[cancia la surgenti]

  1. Gravidanza
    1. Fetu
    2. Placenta

Lu corpu umanu[cancia la surgenti]

  1. Particulari dû corpu umanu

Malatìa[cancia la surgenti]

  1. Cicità
  2. Surdìa
  3. Malatìa cuntaggiusa
  4. Malatìa dâ menti
  5. Malatìa dû cori
  6. Càncaru
  7. Dipiramentu
  8. Miciàciu
  9. Grassizza
  10. Culera
  11. Tuberculosi
  12. AIDS
  13. Vaiolu
  14. Frevi di ciumara
  15. Cacasangu
  16. Lebbra

Trattamenti Mèdici[cancia la surgenti]

  1. Midicamentu
  2. Vaccinazzioni
  3. Chirurgìa
  1. Cauciu
  2. Ciclismu
  3. Cricket
  4. Baseball
  5. Football australianu
  6. Futtibboll Miricanu
  7. Attillètica (o Atlètica)
  8. Natari
  1. Tirrimotu
  2. Vurcanu
  3. Uraganu (o cicluni)
  4. Allavinamentu
  5. Valanca
  6. Meltdown nucliari
  7. Turnatu
  8. Tsunami
  1. Azzolu (o Azzurru)
  2. Russu
  3. Virdi
  4. Giarnu
  5. Aranciuni
  6. Niuru
  7. Jancu (o Biancu)