Template:Purtali:Guerra civili siriana/Ntroduzzioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

La Guerra civili siriana (canusciuta prima comu Rivuluzziuni Siriana e doppu comu Crisi Siriana) è na guerra accumminzata ntô 2011 ca si cummatti ntâ Siria e li

Bannera dâ opposizzioni e dû cuvernu

paisi vicini comu l'Iraq e lu Libbanu.Cumminzata comu na rivuluzziuni cuntru lu riggimi di Assad si è poi evuluta comu na terribbili guerra civili, unni participanu assai fazzioni comu li tirruristi di al-Qaida cu lu Frunti al-Nusra, lu frunti notu comu modiratu dâ Coalizzioni Nazziunali Siriana cu lu su asercitu, chiddu canusciutu comu ASL.L'atri sugnu puru li rojava cumbattenti curdi dû Nord, li cumbattenti cristiani assiri, li cumbattenti dû Statu Islamicu ca vegnunu dî Iraq, e pi urtimu li cumbattenti dû riggimi comu Hezbollah, li Gruppi Spiciali e puru chiddi dû Iran.La Siria è divintata na ripubblica nnipinnenti ntû 1946, puru si nu cuvernu dimucraticu è statu cunclusu da nu colpu di statu dâ CIA lu marzu 1949, siguitu da àutri dui colpi di statu.Na pupulari rivuta cuntru lu riggimi militari ntû 1954 ha vistu la putenza di trasfirimentu asercitu ai civili; 1958-1961 na brevi uniuni cu l'Eggittu sustituì lu sistema parlamentari dâ Siria cu nu riggimi prisidinziali furtimenti centralizzatu.Lu Ba'ath sirianu è salitu al putiri ntû 1963, doppu nu succissu colpu di Statu .Ntû 1966, n'àutru colpu di statu ha ruvisciatu i lidir tradizziunali dû partitu, Michil Aflaq e Salah al-Din al-Bitar . ginirali Hafiz al-Assad , lu ministru dâ Difisa , pigghiau lu putiri cu na " rivuluziuni currittiva "ntû misi di nuvèmmiru dû 1970, di divintari primu ministru.A marzu dû 1971, Assad si dichiarau lu prisidenti , na pusizziuni chi ha tinutu finu alla su murti ntû 2000.Da allora, lu partitu laicu sirianu è rimasta l'auturitati pulitica duminanti in chiddu chi è praticamenti nu statu a partitu unicu n Siria; cittadini siriani possunu appruari sulu lu prisidenti di lu referendum e finu a quannu lu multi-partitu-cuvernu cuntrullatu li iliziuni parlamentari , nun putivanu vutari nti iliziuni multipartitichi pi lu liggislaturi Bashar al-Assad, lu prisidenti dâ Siria e Asma al-Assad , la mugghiera chi è na britannica mussurmana sunnita, spianzi inizialmenti ispirati pi li rifurmi dimucratichi e statali e di na " Primavira di Damascu "di intinsa dibattitu suciali e puliticu ha avutu lucu tra giugnittu 2000 e austu 2001.Il piriudu è statu carattirizzatu di la cumparsa di numerusi forum o pulitici saluni , unni gruppi di cristiani chi la pinsanu divirsamenti su incuntrati n casi privati pi discutiri chistiuni pulitichi e suciali. Attivisti pulitici cumu Riad Seif , Haitham al-Malih , Kamal al-Labwani , Riyad al-Turk e Arif Dalila eranu impurtanti ntâ mubilitazziuni dû muvimentu.Lu cchiu famusu dî furum eranu lu Forum Riad Seif e Jamal al- Atassi. La Primavira di Damascu si è cunclusa ntûl'austu 2001 cu l'arrestu e la ditinziuni di dici attivisti lidir chi avivanu chiamatu pi iliziuni dimucratichi e na campagna di disubbidinza civili.A partiri di lu 2001 puru li rifurmisti n Parlamentu avivanu cuminciatu a criticari l'iriditati di stagnaziuni n quantu la regula di l'ex prisidenti Hafiz al-Assad; Bashar al-Assad ha parratu di rifurma, ma svultu picca, e nun è riuscitu a mantiniri li rifurmi prumessi di lu 2000, accussì dicunu l'analisti.

di cchiu su la guerra civili siriana