"Caltaggiruni" : Diffirenzi ntrê virsioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 51: Riga 51:
'''Dichiarazzioni Universali di li diritti di l'Omu'''
'''Dichiarazzioni Universali di li diritti di l'Omu'''


''"Ì crìstijani nasciunu tutti lìbbiri e tutti ì stìssi, pi dignità e dirìtti. C' hanu u stìssu cirbeḍḍu e cuscienza, e s'hanu cumpurtari 'ntra ri ìḍḍi comu si fussuru frati râ stìssa matri."''
''"Ì crìstijani nasciunu tutti lìbbiri e tutti ì stìssi, pi dignità e dirìtti. C' hanu u stìssu cirbeḍḍu e cuscienza, e s'han'a cumpurtari 'ntra ri ìḍḍi comu si fussuru frati râ stìssa matri."''


==== Patri nostru ====
==== Patri nostru ====
Riga 58: Riga 58:
''Santifficatu v'è u nomu tò,''
''Santifficatu v'è u nomu tò,''


''venìssi prestu u tò regnu,''
''vinìssi prestu u tò regnu,''


''sempri fatta v'è a tò vuluntà.''
''sempri fatta v'è a tò vuluntà.''
Riga 66: Riga 66:
''Dunini sempri u nostru pani cutidianu,''
''Dunini sempri u nostru pani cutidianu,''


''E togghini ì nostri debbiti''
''E togghjini ì nostri debbita''


''Accussi comu nuatri ì tugghìmu''
''Accussi comu nuatri ì tugghìmu''

Virsioni dû 23:02, 30 dic 2020

Caltaggiruni
Dittagghi: Stemma di Caltaggiruni
Muttu: Urbs Gratissima
Nomu ufficiali: Caltagirone
Riggiuni: {{{riggiuni}}}
Pruvincia: Catania
Cuurdinati: 37°14'0"N, 14°31'0"E
Ammustra ntâ mappa
Superfici: 382 km²
Abbitanti: 38.220
Dinzitati: 96 ab./km²
Cumuni cunfinanti: Acati, Gela, Grammicheli, Licuddìa, Mazzarinu, Mazzarruni, Miniu, Mirabedda Mbaccari, Niscemi, Chiazza , San Micheli di Ganzaria
CAP: 95041
Prifissu telefònicu: 0933
Situ ufficiali: http://www.comune.caltagirone.ct.it/


Caltaggiruni (Caltagirone in talianu) è nu comuni di 37 953 abbitanti dâ Cittati metrupolitana di Catania. È luntana 68 km dû sò capulocu pruvinciali Catania e 195 km dû sò capulocu reggiunali Palermu. È lu quintu comuni cchiù populatu dâ Città metrupolitana e lu primu pi grandizza territoriali. È lu 23 comuni dâ Sicilia pi populazzioni e lu quintu pi grandizza. È sedi piscupali dû 1816. È capulocu di nu vastu comprensoriu territoriali, chiamatu Calatinu e Sud Simetu, ca è nnâ parti meridionali di lu enti metrupolitanu di oji.

Centru urbanu misu centralmenti intra la Sicilia centrali, chiḍḍa orientali e lu litoriali meridiunali, è celebri pâ produzzioni dâ ciramica, a quali la rendi lu maggiuri centru reggiunali e unu di cchiù impurtanti d’Italia. Fu pi ultra dui millenni nu puntu strateggicu di controllu pi multi populi ca contrullavunu li chiani di Catania e Gela, intra di cui bizzantini, arabbi, genuvisi e nurmanni. È macaru nu impurtanti centru agriculu, pi so grandi campagni.

Lu centru storicu avi lu titulu di Patrimoniu di l’umanitati di l’UNESCO dû 2002, facenti parti dû consorziu du Vaḍḍu di Notu, inzemmura a Catania, Militeḍḍu, Scichili, Muorica, Ràusa, Notu e Palazzolu.

L'etimoluggìa diriva di l'àrabbu Q'al'at jiran (appoi trasfurmatu in Kalta-jiran), ca signìfica dui Casteḍḍi vicini.

Oji, ultra lu celebri centru storicu, la città avi macaru n'area abbitata di etati recenti, undi putemu truvari alcuni importanti vii, palazzi, lochi e chiazzi centrali dâ cittati. Chista parti dâ cittati è oji lu cori urbanu dû comuni.

Frazzioni

Giamillaggi

Nasciuti a Caltaggiruni

Dialettu

A Caltaggiruni, intra li secula XIX e XX, in virtuti di l’unificazziuni nazziunali e dâ diffusiuni di menzi di communicazziuni di massa visiva e stampata, l’usu dâ lingua taliana si allargàu in quasi tutti li abbitanti e midemma in registra diversi di chiḍḍi furmali. La lingua siciliana pirò è macari presenti, nnâ sò varianti cittatina.

La so varietati lucali, lu caltaggirunisi, è nu dialettu orientali dû sicilianu, comu chiḍḍi di Saragusa e Catania, pirò cu la nfluenza ligguri (probabilmenti savunisi) e la prisenza di elementa dê dialetta cintrali, comu chiḍḍi di Castruggiuvanni e Nissa. Comu in autri dialetta dû sicilianu, sunu prisenti nfluenzi dê lingui castigghiana, catalana, pruvinzali, berbera, tuscana e greca, ultra a prestiti dû talianu.


Dichiarazzioni Universali di li diritti di l'Omu

"Ì crìstijani nasciunu tutti lìbbiri e tutti ì stìssi, pi dignità e dirìtti. C' hanu u stìssu cirbeḍḍu e cuscienza, e s'han'a cumpurtari 'ntra ri ìḍḍi comu si fussuru frati râ stìssa matri."

Patri nostru

Patri nostru, chi se 'n celu,

Santifficatu v'è u nomu tò,

vinìssi prestu u tò regnu,

sempri fatta v'è a tò vuluntà.

Comu 'n celu accussi 'n terra.

Dunini sempri u nostru pani cutidianu,

E togghjini ì nostri debbita

Accussi comu nuatri ì tugghìmu

ê debbitura nostri.

E nun ni lassari cascari 'n tentazzìuni,

ma lìbbirini rû mali, AMEN.


Pi sapìrinni cchiossai, vidi puru la vuci Cullina di Sant’Ippòlitu (Caltaggiruni).