"Magna Grecia" : Diffirenzi ntrê virsioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
 
Riga 11: Riga 11:
[[File:AntikeGriechen1.jpg|thumb|right|450px|Li culonî dâ Magna Grecia]]
[[File:AntikeGriechen1.jpg|thumb|right|450px|Li culonî dâ Magna Grecia]]
Li greci si spustanu ntà l'Italia pi truvari novi terri ricchi, li primi câ vinnunu ntà Magna Grecia fonu li calcidesi câ funnanu Pithecusa (Ischia) e Kyme (Cuma) 'ntra lu 756 a.C. ed 743 a.C
Li greci si spustanu ntà l'Italia pi truvari novi terri ricchi, li primi câ vinnunu ntà Magna Grecia fonu li calcidesi câ funnanu Pithecusa (Ischia) e Kyme (Cuma) 'ntra lu 756 a.C. ed 743 a.C
Autri citati 'mpurtanti fonu Rhegion (Reggiu), Sybaris (Sibari), Taras (Tarantu) e Kroton (Crotoni).
Autri citati 'mpurtanti fonu Rhegion (Reggiu), Sybaris (Sibari), Taras ([[Tàrantu|Tarantu]]) e Kroton ([[Cutroni (Crutoni)|Crotoni]]).


== Li cità-statu ==
== Li cità-statu ==
Riga 23: Riga 23:
== L'arti ==
== L'arti ==


Di Grecia, l'arti, la littiratura e la filusufìa nfluinzaru la vita dî culoni.
Di Grecia, l'arti, la littiratura e la filusufìa nfluinzaru la vita dî culoni. Tanti ranni pirsuni anu vissutu ntâ Magna Grecia, comu [[Pitàgura]], [[Eschilu]], [[Sofucli|Sòfucli]] e [[Platuni]].


== Lu sport ==
== Lu sport ==
Riga 35: Riga 35:
== Culoni grechi ==
== Culoni grechi ==


* [[Calabbria]]
=== [[Calabbria]] ===
Rhegion - [[Riggiu Calabbria|Riggiu Calàbbria]],

Lakroi - [[Locri]],
Rhegion - Riggiu Calàbbria,
Kroton - [[Cutroni (Crutoni)|Crotoni]],
Lakroi - Locri,
Kaulon - [[Monasteraci]],
Kroton - Crotoni,
Kaulon - Monasteraci,
Sybaris - Sibari,
Sybaris - Sibari,
Krimisa - Cirò,
Krimisa - [[Cirò]],
Hipponion - Vibo Valentia,
Hipponion - [[Vibbu Valenzia]],
Metauros - Gioia Tauru,
Metauros - [[Gioja|Gioja Tauru]],
Medma - Rosarnu,
Medma - [[Rosarnu]],
Laos - Marcellina,
Laos - [[Marcellinara|Marcinara]],
Terina - S.Eufemia
Terina - S.Eufemia


* [[Campania]]
=== [[Campania]] ===
Pithecusae - [[Ischia]],

Kymai - [[Cuma]],
Pithecusae - Ischia,
Neapolis - [[Nàpuli]],
Kymai - Cuma,
Neapolis - Napoli,
Posidonia - Paestum,
Posidonia - Paestum,
Elea - Velia (Novi Velia)
Elea - Velia (Novi Velia)


* [[Lucania]]
=== [[Lucania]] ===
Metapontion, Metapontum - [[Metapontu]]


=== [[Pugghia]] ===
Metapontion, Metapontum - Metapontu
Taras, Tarentum - [[Tàrantu|Tarantu]],
Kallipolis - [[Caddhrìpuli (Lecci)|Caddhrìpuli]]


* [[Pugghia]]
=== [[Sicilia]] ===
Naxos - [[Giaddini|Giaddini-Naxos]],

Zankle - [[Missina]],
Taras, Tarentum - Tarantu,
Syraka - [[Sarausa]],
Kallipolis - Gallipoli
Akragas - [[Girgenti]],
Gelas - [[Gela]],
Katane - [[Catania]],
Leontinoi - [[Lintini]],
Mègara Hyblaea - Mègara Iblea,
Kamarina - [[Kamarina]],
Mylae - [[Milazzu (Missina)|Milazzu]],
Akrai - [[Palazzolu Acrèidi]],
Himera - [[Imera]],
Selinus - [[Silinunti]],
Casmene,
Eraclea Minoa,
[[Lìpari|Lipari]]


=== Àutri riggiuni ===
=== Àutri riggiuni ===


Ci fonu assai autri riggiuni taliani câ appinu 'nsidiamenti greci, ma nun fonu cunsidirati mai Magna Grecia, chissi su:
Ci fonu assai autri riggiuni taliani câ appinu 'nsidiamenti greci, ma nun fonu cunsidirati mai Magna Grecia, chissi su:

* [[Sicilia]]

Naxos - Giardini-Naxos,
Zankle - Missina,
Syraka - Siracusa,
Akragas - Agrigentu,
Gelas - Gela,
Katane - Catania,
Leontinoi - Lentini,
Mègara Hyblaea - Mègara Iblea,
Kamarina - Camarina,
Mylae - Milazzu,
Akrai - Palazzolu Acreide,
Himera - Imera,
Selinus - Selinunte,
Casmene,
Eraclea Minoa,
Lipari


* [[Marchi]]
* [[Marchi]]


Ankon - Ancona
Ankon - [[Ancona]]


* [[Venetu]]
* [[Venetu]]


Hatria - Adria
Hatria - [[Adria]]


{{Purtalisalentu}}
{{Purtalisalentu}}

Virsioni currenti ô 15:39, 11 maiu 2018

abbiccidariu St'artìculu è scrittu n sicilianu standard, si stai circannu l'artìculu scrittu n calabbrisi, vidi Magna Grecia/Calabbrisi.


Nta l'immàggini virièmu 'n Sicilia li dui divèrsi dialetti greci: nta lo Sud chiddu doricu e a lu Nord chiddu ionicu

La Magna Grecia ("Magna Graecia" n latinu, "Megalê Hellas / Μεγάλη Ελλάς" n grecu) è lu nomu di la zona di Talia di lu Sud chi fu anticamenti culunizzata di li Greci a cuminciari di lu sèculu VIII a.C. La Magna Grecia avìa comu citati li riggiuni di la Calabbria, Campania, Lucania e Pugghia Autri tirritori greci nta Talia sunnu nta li costi siciliani e nta li Marchi (Ancona) e nta lu Venetu (Adria).

La Magna Grecia nun va cunfunnuta la Sicilia greca

Storia[cancia | cancia la surgenti]

Li culonî dâ Magna Grecia

Li greci si spustanu ntà l'Italia pi truvari novi terri ricchi, li primi câ vinnunu ntà Magna Grecia fonu li calcidesi câ funnanu Pithecusa (Ischia) e Kyme (Cuma) 'ntra lu 756 a.C. ed 743 a.C Autri citati 'mpurtanti fonu Rhegion (Reggiu), Sybaris (Sibari), Taras (Tarantu) e Kroton (Crotoni).

Li cità-statu[cancia | cancia la surgenti]

L'organizzazioni amministrativa è la stissa dâ Grecia, chidda di poleis a citati statu.

L'ecanumìa[cancia | cancia la surgenti]

Nta li cità dâ Magna Grecia, si sviluppau lu cummerciu, l'agricurtura e l'artiggianatu.

L'arti[cancia | cancia la surgenti]

Di Grecia, l'arti, la littiratura e la filusufìa nfluinzaru la vita dî culoni. Tanti ranni pirsuni anu vissutu ntâ Magna Grecia, comu Pitàgura, Eschilu, Sòfucli e Platuni.

Lu sport[cancia | cancia la surgenti]

Li culoni mannàvanu spurtivi di tutti li sport a li jòchira chi èranu a Olimpia e Delfi ntâ Grecia.

Lu diclinu[cancia | cancia la surgenti]

Ntô sèculu III a.C. li culoni cuminzaru a diclinari nta lu sò splinnuri, lu mutivu principali è ligatu a la nova putenza: Roma.

Culoni grechi[cancia | cancia la surgenti]

Calabbria[cancia | cancia la surgenti]

Rhegion - Riggiu Calàbbria, Lakroi - Locri, Kroton - Crotoni, Kaulon - Monasteraci, Sybaris - Sibari, Krimisa - Cirò, Hipponion - Vibbu Valenzia, Metauros - Gioja Tauru, Medma - Rosarnu, Laos - Marcinara, Terina - S.Eufemia

Campania[cancia | cancia la surgenti]

Pithecusae - Ischia, Kymai - Cuma, Neapolis - Nàpuli, Posidonia - Paestum, Elea - Velia (Novi Velia)

Lucania[cancia | cancia la surgenti]

Metapontion, Metapontum - Metapontu

Pugghia[cancia | cancia la surgenti]

Taras, Tarentum - Tarantu, Kallipolis - Caddhrìpuli

Sicilia[cancia | cancia la surgenti]

Naxos - Giaddini-Naxos, Zankle - Missina, Syraka - Sarausa, Akragas - Girgenti, Gelas - Gela, Katane - Catania, Leontinoi - Lintini, Mègara Hyblaea - Mègara Iblea, Kamarina - Kamarina, Mylae - Milazzu, Akrai - Palazzolu Acrèidi, Himera - Imera, Selinus - Silinunti, Casmene, Eraclea Minoa, Lipari

Àutri riggiuni[cancia | cancia la surgenti]

Ci fonu assai autri riggiuni taliani câ appinu 'nsidiamenti greci, ma nun fonu cunsidirati mai Magna Grecia, chissi su:

Ankon - Ancona

Hatria - Adria

Purtali di lu Salentu – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra lu Salentu.
Purtali di la Calabbria – Jiti a l'artìculi di Wikipedia supra la Calabbria.