"Catalugna" : Diffirenzi ntrê virsioni
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
||
Riga 84: | Riga 84: | ||
La Catalugna custituisci lu nùcliu origginali e la parti dû tirritoriu cchiù mpurtanti unni è prisenti la lingua e la curtura catalana. La riggiuni sturica dâ Catalugna cumprenni macari la [[Catalugna sittintriunali]] (n [[lingua catalana|catalanu]]: ''Catalunya Nord''), na pruvincia dâ [[Francia]] dû [[1659]]. La cunfinanti riggiuni di [[Valencia]] (n [[lingua catalana|catalanu]]: ''València''), li [[Isuli Baliari]] (n [[lingua catalana|catalanu]]: ''Illes Balears''), [[Andorra]], e n'aria cunfinanti di l'[[Aragona]] (nfurmarmenti chiamata ''a Francha de Lebante'') sunnu strittamenti assuciati sturicamenti e linguisticamenti ccâ Catalugna. L'aria ntera è nurmarmenti nnicata comu ''[[Paisi Catalani]]'' (n [[lingua catalana|catalanu]]: "Països Catalans"). |
La Catalugna custituisci lu nùcliu origginali e la parti dû tirritoriu cchiù mpurtanti unni è prisenti la lingua e la curtura catalana. La riggiuni sturica dâ Catalugna cumprenni macari la [[Catalugna sittintriunali]] (n [[lingua catalana|catalanu]]: ''Catalunya Nord''), na pruvincia dâ [[Francia]] dû [[1659]]. La cunfinanti riggiuni di [[Valencia]] (n [[lingua catalana|catalanu]]: ''València''), li [[Isuli Baliari]] (n [[lingua catalana|catalanu]]: ''Illes Balears''), [[Andorra]], e n'aria cunfinanti di l'[[Aragona]] (nfurmarmenti chiamata ''a Francha de Lebante'') sunnu strittamenti assuciati sturicamenti e linguisticamenti ccâ Catalugna. L'aria ntera è nurmarmenti nnicata comu ''[[Paisi Catalani]]'' (n [[lingua catalana|catalanu]]: "Països Catalans"). |
||
Lu tèrmini ''Catalugna'' è talvota usatu dî catalani ppi ndicari tutta l'aria unni si parra lu [[lingua catalana|catalanu]]. Nta chistu casu la Catalugna è chiamata ''U Principatu'' (n [[lingua catalana|catalanu]]: "''el Principat''") o ''Catalugna Prupria'' (n [[lingua catalana|catalanu]]: "Catalunya estricta"). Chista tirminoluggìa è usata sulu marginarmenti. |
Lu tèrmini ''Catalugna'' è talvota usatu dî catalani ppi ndicari tutta l'aria unni si parra lu [[lingua catalana|catalanu]]. Nta chistu casu la Catalugna è chiamata ''U Principatu'' (n [[lingua catalana|catalanu]]: "''el Principat''") o ''Catalugna Prupria'' (n [[lingua catalana|catalanu]]: "Catalunya estricta"). Chista tirminoluggìa è usata sulu marginarmenti. |
||
Lu nomu ufficiali dû Cuvernu di Catalugna (''nclusu lu Cunzigghiu, lu Parlamentu e lu Prisidenti'') è "''Generalitat de Catalunya''" n catalanu o "''Generalidad de Cataluña''" n castigghianu (macari siddu n pratica chista forma è rara, a tindènza è di usari lu nomu catalanu puru n spagnolu). Arcuni applicanu scurrittamenti chistu nomu sulu ô Cunsigghiu, comu siddu fossi a midemma cosa dû Gabbinettu. A ''Generalitat'' è lu sistema (autònumu) di guvernu dintra lu statu spagnolu, ca nun è sutta l'auturitati diretta dû guvernu cintrali di Madrid. |
Lu nomu ufficiali dû Cuvernu di Catalugna (''nclusu lu Cunzigghiu, lu Parlamentu e lu Prisidenti'') è "''Generalitat de Catalunya''" n catalanu o "''Generalidad de Cataluña''" n castigghianu (macari siddu n pratica chista forma è rara, a tindènza è di usari lu nomu catalanu puru n spagnolu). Arcuni applicanu scurrittamenti chistu nomu sulu ô Cunsigghiu, comu siddu fossi a midemma cosa dû Gabbinettu. A ''Generalitat'' è lu sistema (autònumu) di guvernu dintra lu statu spagnolu, ca nun è sutta l'auturitati diretta dû guvernu cintrali di Madrid. |
||
La riggiuni godi di n'autunumìa estesa e, p'asempiu, havi la sô forza di pulizzìa (''[[Mossos d'Esquadra]]''), ca coesisti ccâ ''[[Guardia Civil]]'' e la ''[[Policia Nacional]]'', diretti dû guvernu spagnolu. |
La riggiuni godi di n'autunumìa estesa e, p'asempiu, havi la sô forza di pulizzìa (''[[Mossos d'Esquadra]]''), ca coesisti ccâ ''[[Guardia Civil]]'' e la ''[[Policia Nacional]]'', diretti dû guvernu spagnolu. |
||
[[File:Senyera (Pl. Octavià, S. Cugat del Vallès) 01.jpg|thumb| |
[[File:Senyera (Pl. Octavià, S. Cugat del Vallès) 01.jpg|thumb|210x210px|La bannera dâ Catalugna|sinistra]] |
||
Ô cuntrariu dî cumunitati autònumi di [[Navarra]] e [[Paisi Baschi]], nun havi lu sô prupriu sistema fiscali, quinni lu sustintamentu ecunòmicu dâ mministrazzioni riggiunali addipenni quasi cumplitamenti dû bilanciu dû guvernu spagnolu. |
Ô cuntrariu dî cumunitati autònumi di [[Navarra]] e [[Paisi Baschi]], nun havi lu sô prupriu sistema fiscali, quinni lu sustintamentu ecunòmicu dâ mministrazzioni riggiunali addipenni quasi cumplitamenti dû bilanciu dû guvernu spagnolu. |
||
La divisioni mministrativa spagnola cumprenni quattru [[pruvinci spagnoli|pruvinci]]: [[Barcillona (pruvincia)|Barcillona]], [[Girona (pruvincia)|Girona]], [[Lleida (pruvincia)|Lleida]], [[Tarragona (pruvincia)|Tarragona]]. |
La divisioni mministrativa spagnola cumprenni quattru [[pruvinci spagnoli|pruvinci]]: [[Barcillona (pruvincia)|Barcillona]], [[Girona (pruvincia)|Girona]], [[Lleida (pruvincia)|Lleida]], [[Tarragona (pruvincia)|Tarragona]]. |
||
L'[[innu nazziunali]] dâ Catalugna è "[[Els Segadors]]", la bannera è la "[[Senyera]]". |
L'[[innu nazziunali]] dâ Catalugna è "[[Els Segadors]]", la bannera è la "[[Senyera]]". |
Virsioni dû 15:23, 11 maiu 2018
Catalugna | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Dati amministrativi | |||||
Nomu cumpretu | Catalugna | ||||
Nomu ufficiali | Catalunya (ca), Catalonha (oc), Cataluña (es) | ||||
Lingui ufficiali | Catalanu, occitanu, spagnolu | ||||
Capitali | Barcillona (1 620 809 ab. / 2017) | ||||
Pulitìca | |||||
Guvernu | Cumunitati autònuma dâ Spagna | ||||
Òrganu d'autucuvernu | Generalitat de Catalunya | ||||
Prisidenti dâ Generalitat | - | ||||
Liggistratura | Parramentu di Catalugna | ||||
Funnazziuni | 1932 1979 | ||||
Ària | |||||
Tutali | 32 108 km² (72º) | ||||
Pupulazziuni | |||||
Tutali | 7 522 596 ab. (2016) | ||||
Dinsitati | 234 ab./km² | ||||
Nomu đđî l'abbitanti | Catalani | ||||
Giografìa | |||||
Cuntinenti | Europa | ||||
Cunfini | Andorra, Francia, Araùna, Valencia | ||||
Fusu urariu | UTC+1 UTC+2 'n ura lijali | ||||
Ecunumìa | |||||
Munita | Euru | ||||
PIL pro capiti (numinàli) | 33 580 $ (2012) | ||||
ISU (2010) | 0,895 (àutu) (26º) | ||||
Àutru | |||||
TLD | .cat | ||||
Prifissu tel. | +34 (Spagna) | ||||
Sigla autu. | E (Spagna) | ||||
Innu nazziunali | Els Segadors | ||||
Festa nazziunali | 11 di sittèmmiru |
La Catalugna (n catalanu: Catalunya e n spagnolu: Cataluña) una dî 17 cumunitati autònumi dâ Spagna, ntâ parti nord orientali dâ pinìsula. Fa 32.114 chmq;, ccu na pupulazzioni di 6,5 miliuna di abbitanti e havi Barcillona comu capitali. Dichiaratasi nazziuni nta preambolo do' propriu statuto dî autunumìa (costituzionalmente riconosciuta comu nazionalità), a Catalugna esprime rivendicazioni indipendentistiche, o almìenu autonomistiche, derivanti dalle proprie peculiarità linguistiche, economiche e culturali. Li lingui parrati e scritti sunnu lu catalanu (maggioritariu) e lu spagnolu.
Lu sò status custituzziunali è disputatu ntra la Generalitat de Catalunya chi addichiarau la nnipinnenza dâ Catalogna lu 27 di uttùviru dû 2017 e lu cuvernu spagnolu, ca la cunsidira na riggiuni autònuma, e chi addicidiu di distituiri lu cuvernu dâ Giniralitat. Di fattu, la nnipinnenza dâ Catalugna fu annullata dâ distituzzioni dû cuvernu dâ Giniralitat di la parti dû cuvernu spagnolu e la cunsiquenti fujuta dû prisidenti catalanu Carles Puidgemont n Belgiu lu 30 di nuvèmmiru 2017.
La Catalugna custituisci lu nùcliu origginali e la parti dû tirritoriu cchiù mpurtanti unni è prisenti la lingua e la curtura catalana. La riggiuni sturica dâ Catalugna cumprenni macari la Catalugna sittintriunali (n catalanu: Catalunya Nord), na pruvincia dâ Francia dû 1659. La cunfinanti riggiuni di Valencia (n catalanu: València), li Isuli Baliari (n catalanu: Illes Balears), Andorra, e n'aria cunfinanti di l'Aragona (nfurmarmenti chiamata a Francha de Lebante) sunnu strittamenti assuciati sturicamenti e linguisticamenti ccâ Catalugna. L'aria ntera è nurmarmenti nnicata comu Paisi Catalani (n catalanu: "Països Catalans").
Lu tèrmini Catalugna è talvota usatu dî catalani ppi ndicari tutta l'aria unni si parra lu catalanu. Nta chistu casu la Catalugna è chiamata U Principatu (n catalanu: "el Principat") o Catalugna Prupria (n catalanu: "Catalunya estricta"). Chista tirminoluggìa è usata sulu marginarmenti.
Lu nomu ufficiali dû Cuvernu di Catalugna (nclusu lu Cunzigghiu, lu Parlamentu e lu Prisidenti) è "Generalitat de Catalunya" n catalanu o "Generalidad de Cataluña" n castigghianu (macari siddu n pratica chista forma è rara, a tindènza è di usari lu nomu catalanu puru n spagnolu). Arcuni applicanu scurrittamenti chistu nomu sulu ô Cunsigghiu, comu siddu fossi a midemma cosa dû Gabbinettu. A Generalitat è lu sistema (autònumu) di guvernu dintra lu statu spagnolu, ca nun è sutta l'auturitati diretta dû guvernu cintrali di Madrid.
La riggiuni godi di n'autunumìa estesa e, p'asempiu, havi la sô forza di pulizzìa (Mossos d'Esquadra), ca coesisti ccâ Guardia Civil e la Policia Nacional, diretti dû guvernu spagnolu.
Ô cuntrariu dî cumunitati autònumi di Navarra e Paisi Baschi, nun havi lu sô prupriu sistema fiscali, quinni lu sustintamentu ecunòmicu dâ mministrazzioni riggiunali addipenni quasi cumplitamenti dû bilanciu dû guvernu spagnolu.
La divisioni mministrativa spagnola cumprenni quattru pruvinci: Barcillona, Girona, Lleida, Tarragona.
L'innu nazziunali dâ Catalugna è "Els Segadors", la bannera è la "Senyera".
La Festa Nazziunali è l'11 di sittèmmiru, data dâ scunfitta di Barcillona a l'esercitu Franco-Castigghianu di Filippu V di Spagna.
Viditi puru:
Culligamentu esternu
Cumunità autònumi di Spagna | |
---|---|
Andalusia · Araùna · Asturi · Baliari · Canari · Cantabria · Castigghia‑La Mancia · Castigghia e León · Catalugna · Estremadura · Galizzia · La Rioja · Madrid · Murcia · Navarra · Paisi Baschi · Valencia |