"Peddi" : Diffirenzi ntrê virsioni
n Bot: Aggiungo: hak:Phì-fû |
n r2.5.2) (robot junciennu: am, be, be-x-old, bn, hi, sh canciannu: hu, tr |
||
Riga 48: | Riga 48: | ||
[[af:Vel]] |
[[af:Vel]] |
||
[[am:ቆዳ]] |
|||
[[an:Piel]] |
[[an:Piel]] |
||
[[ar:جلد]] |
[[ar:جلد]] |
||
Riga 54: | Riga 55: | ||
[[az:Dəri]] |
[[az:Dəri]] |
||
[[bat-smg:Skūra]] |
[[bat-smg:Skūra]] |
||
[[be:Скура]] |
|||
[[be-x-old:Скура]] |
|||
[[bg:Кожа]] |
[[bg:Кожа]] |
||
[[bn:ত্বক]] |
|||
[[br:Kroc'hen]] |
[[br:Kroc'hen]] |
||
[[bs:Koža]] |
[[bs:Koža]] |
||
Riga 78: | Riga 82: | ||
[[hak:Phì-fû]] |
[[hak:Phì-fû]] |
||
[[he:עור]] |
[[he:עור]] |
||
[[hi:त्वचा]] |
|||
[[hr:Koža]] |
[[hr:Koža]] |
||
[[ht:Po]] |
[[ht:Po]] |
||
[[hu:Bőr ( |
[[hu:Bőr (anatómia)]] |
||
[[id:Kulit]] |
[[id:Kulit]] |
||
[[io:Pelo]] |
[[io:Pelo]] |
||
Riga 111: | Riga 116: | ||
[[ru:Кожа]] |
[[ru:Кожа]] |
||
[[sah:Тирии]] |
[[sah:Тирии]] |
||
[[sh:Koža]] |
|||
[[simple:Skin]] |
[[simple:Skin]] |
||
[[sk:Koža]] |
[[sk:Koža]] |
||
Riga 122: | Riga 128: | ||
[[th:ผิวหนัง]] |
[[th:ผิวหนัง]] |
||
[[tl:Balat (anatomiya)]] |
[[tl:Balat (anatomiya)]] |
||
[[tr:Deri |
[[tr:Deri]] |
||
[[ug:تېرە]] |
[[ug:تېرە]] |
||
[[uk:Шкіра]] |
[[uk:Шкіра]] |
Virsioni dû 12:45, 3 giu 2011
La peddi (o cuti) è n'òrganu di l'armali virtibbrati cumpostu d'un liveddu di tissutu ca pruteggi li mùsculi e l'òrgani suttastanti.
La peddi, supra criaturi riularmenti esposti a raji dû Suli, havi na picmintazzioni. La peddi umana varia assai tra li pupulazzioni. Chistu purtau a li voti macari ô razzismu.
La peddi dî Mammìfiri spissu cunteni pili, e si chisti sunnu nta na misura cunzidirèvuli vennu chiamati piddizza. Lu principali scopu dî pili è d'aumintari l'isulamentu dâ peddi. Supr'arcuni armali la peddi è assai dura e spissa, e si travagghiata pò addivintari coriu.
La peddi, si danniggiata, prova a guariri furmannu na cicatrici, spissu purtannu â sculurazzioni dâ peddi. Idda è canusciuta videmma comu "l'òrganu cchiù granni dû corpu umanu", e nfatti la sò supirficî è di circa 2 metra quatri.
'N midicina, la vranca ca studia la peddi si chiama dermatoluggìa.
Strati
La peddi è cumposta di dui strati: l'epidèrmidi e lu derma.
L'epidèrmidi
L'epidèrmidi è la zona cchiù sterna dâ peddi. È cumpostu di cèlluli nnuruti a càusa dâ chiratina. Â sò basi ci sunnu nummarusi strati di cèlluli ca si riprudùcinu cuntinuamenti, pi rinchiazzari chiddi ca mòrinu e càdinu (causannu, p'asempiu, la fòrfura).
Lu derma
Lu derma è lu stratu nternu dâ peddi. 'N iddu sunnu prisenti li cèlluli suduriparî, li bulbi pilìfiri e li tirminazzioni nirvusi. mentri â sò basi c'è lu pannìculu adipusu, furmatu di grassu.
Tipi di peddi
Ci sunnu tipi di peddi spissi e àutri, suttili. La peddi spissa s'attrova supra li chianti dî pedi e supra li parmi dî manu. Havi nu stratu di còrnia cchiù granni, ca cunteni un maiuri cuntinutu di chiratina. Supra stu tipu di peddi nun crìscinu li pili: lu sò scopu è nfatti chiddu di migghiurari la prisa. La peddi suttili, mmeci, è prisenti supra tuttu lu restu dû corpu, havi nu stratu di còrnia minuri, è cchiù elàstica. Noltri stu tipu di peddi pirmetti la criscita di pili.
Funzioni
Li funzioni dâ peddi sunnu li siquenti:
- Prutizzioni: Custituisci na barrera anatòmica tra l'ammienti nternu e sternu ô corpu.
- Senzu: Garantisci lu senzu dû tattu.
- Dipòsitu: Funziona comu dipòsitu pî lipidi e l'acqua.
- Assurbimentu: Nichi quantitati d'ossìgginu, azzotu e anidridi carvònica ponnu diffunnìrisi, attravirsari l'epidirmidi.
- Sicrizzioni: Cuntribbuisci a riulari la timpiratura midianti la sicrizzioni dû suduri.
- Riulazzioni dû caluri: La peddi cunteni ghiànnuli sibbàcii e mùsculi lisci erittura dî pili.
Iggieni
La peddi havi a èssiri puluta riularmenti, autrimenti putissi nciammàrisi o spaccàrisi. Noltri, la peddi nun puluta favurisci lu sviluppu d'elementi patòggini. Si lu lordu nun veni lavatu via abbastanza spissu, oltri a emanari un tintu uduri, la peddi pò ndibbulìrisi.
Mmicchiamentu e malatii
La peddi mmecchia, addiventa sempri cchiù suttili e dèbbuli. La peddi pò ammalàrisi, p'asempiu di tumuri o di malatii micòtichi.
Midicina | |
Tutti l'artìculi di Midicina | Tutti li Malatìi | Spicialità Mèdichi |