"Vitamina" : Diffirenzi ntrê virsioni
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
||
Riga 29: | Riga 29: | ||
{| class="wikitable sortable" style="margin: 1em auto 1em auto" |
{| class="wikitable sortable" style="margin: 1em auto 1em auto" |
||
|- |
|- |
||
! style="width:15%;"| |
! style="width:15%;"|Nomi ginèrici<br> pâ discrizzioni dê vitamini |
||
! style="width:125px;"| |
! style="width:125px;"|Pruvitamini (lista nun cumpreta) |
||
! style="width:75px;"| |
! style="width:75px;"|Sulubbilitati |
||
! class="unsortable" style="width:150px;"| |
! class="unsortable" style="width:150px;"|Dosi giurnaliera cunsigghiata<br>(pô màsculu di 19–70 anni d'etati)<ref name="RDA">[http://iom.edu/en/Global/News%20Announcements/~/media/Files/Activity%20Files/Nutrition/DRIs/DRISummaryListing2.ashx Dietary Reference Intakes: Vitamins] The National Academies, 2001.</ref> |
||
! class="unsortable" style="width:200px;"| Malatìi di dificienzi |
! class="unsortable" style="width:200px;"| Malatìi di dificienzi |
||
! class="unsortable" style="width:100px;"| |
! class="unsortable" style="width:100px;"|Massima dosi cunsigghiata<br> (UL/jornu)<ref name="RDA"/> |
||
! class="unsortable" style="width:250px;"| |
! class="unsortable" style="width:250px;"| Malatìi di eccessu |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Vitamina A]] |
||
| [[ |
| [[Ritinolu]], [[ritinali]], e<br>quattru [[carutinòidi]] <br>cumpresu lu [[β caruteni]] |
||
| Lipusulùbbili |
|||
| Fat |
|||
| '''900 µg''' |
| '''900 µg''' |
||
| [[ |
| [[Nictalupìa]], [[ipirchiratosi]], [[cheratumalacia]]<ref name="GOVa">[http://dietary-supplements.info.nih.gov/factsheets/vitamina.asp Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin A]</ref> |
||
| 3 |
| 3.000 µg |
||
| [[ |
| [[Ipirvitaminosi A]] |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Tiamina|Vitamina B<sub>1</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Tiamina]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| '''1 |
| '''1,2 mg''' |
||
| [[Beriberi]], [[Wernicke-Korsakoff |
| [[Beriberi]], [[sìndrumi di Wernicke-Korsakoff]] |
||
| N/D<ref>N/D= "Amount not determinable due to lack of data of adverse effects. Source of intake should be from food only to prevent high levels of intake"(see [http://www.iom.edu/Object.File/Master/7/296/0.pdf Dietary Reference Intakes: Vitamins]).</ref> |
| N/D<ref>N/D= "Amount not determinable due to lack of data of adverse effects. Source of intake should be from food only to prevent high levels of intake"(see [http://www.iom.edu/Object.File/Master/7/296/0.pdf Dietary Reference Intakes: Vitamins]).</ref> |
||
| |
| Nturpidimentu masculari, rilassamentu a àvuti dosi<ref>{{cite web |title = Thiamin, vitamin B1: MedlinePlus Supplements| url = http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/patient-thiamin.html|accessdate = 5 October 2009}}</ref> |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Ribuflavina|Vitamina B<sub>2</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Ribuflavina]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| '''1 |
| '''1,3 mg''' |
||
| [[ |
| [[Aribuflavinosi]] |
||
| N/D |
| N/D |
||
| |
| |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Niacina|Vitamina B<sub>3</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Niacina]], [[nicutinamidi]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| '''16 |
| '''16,0 mg''' |
||
| [[ |
| [[Piddagra]] |
||
| 35 |
| 35,0 mg |
||
| [[ |
| Dannu ô [[fìcutu]] (n dosi > 2 g/jornu)<ref>{{cite book|editor=Hardman, J.G. ''et al.''|title=Goodman and Gilman's Pharmacological Basis of Therapeutics|edition=10th|page=992}}</ref> e àutri prubblemi. |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Àcitu pantutènicu|Vitamina B<sub>5</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Àcitu pantutènicu]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| 5 |
| 5,0 mg<ref>Plain type indicates Adequate Intakes (A/I). "The AI is believed to cover the needs of all individuals, but a lack of data prevent being able to specify with confidence the percentage of individuals covered by this intake" (see [http://www.iom.edu/Object.File/Master/7/296/0.pdf Dietary Reference Intakes: Vitamins]).</ref> |
||
| [[ |
| [[Paristisìa]] |
||
| N/D |
| N/D |
||
| |
| [[Diarrìa]], pussìbbili [[nàusia]] e [[pirosi]].<ref>{{cite web |title = Pantothenic acid, dexpanthenol: MedlinePlus Supplements|url = http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/patient-vitaminb5.html|accessdate = 5 October 2009|publisher=MedlinePlus}}</ref> |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Vitamina B6|Vitamina B<sub>6</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Piridussina]], [[piridussamina]], [[piridussali]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| '''1 |
| '''1,3–1,7 mg''' |
||
| [[ |
| [[Animìa]]<ref name="GOVb6">[http://dietary-supplements.info.nih.gov/factsheets/vitaminb6.asp Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin B<sub>6</sub>]</ref>, niurupatìi pirifèrichi. |
||
| 100 mg |
| 100 mg |
||
| |
| Disfunzioni dâ [[propriucizzioni]], danni ê nervi (n dosi > 100 mg/jornu) |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Biutina|Vitamina B<sub>7</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Biutina]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| 30 |
| 30,0 µg |
||
| [[ |
| [[Dirmatìti]], [[enteriti]] |
||
| N/D |
| N/D |
||
| |
| |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Àcitu fòlicu|Vitamina B<sub>9</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Àcitu fòlicu]], [[àcitu fulinicu]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| '''400 µg''' |
| '''400 µg''' |
||
| style="text-align:left;"| [[ |
| style="text-align:left;"| [[Megalublastosi]], dificienzi duranti la [[prinnizza]] assuciati cu difetti cungèniti comu chiddi lijati a prubblemi nâ chiusura dô [[tubbu niurali]], p'asempiu la [[spina bìfida]] e la [[labiupalatuschisi]]. |
||
| 1 |
| 1.000 µg |
||
| Poti ammucciari li sìntumi dâ dicicienza di vitamina B<sub>12</sub>, àutri effetti. |
|||
| May mask symptoms of vitamin B<sub>12</sub> deficiency; [[Folic acid#Overdose Risks|other effects]]. |
|||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Vitamina B12|Vitamina B<sub>12</sub>]] |
||
| [[ |
| [[Cianucobalamina]], [[idrossicubalamina]], [[mitilcubalamina]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| '''2 |
| '''2,4 µg''' |
||
| [[ |
| [[Megalublastosi]]<ref name="GOVb12">[http://dietary-supplements.info.nih.gov/factsheets/vitaminb12.asp Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin B<sub>12</sub>]</ref> |
||
| N/D |
| N/D |
||
| ''Rash'' cutàniu simili a l'[[acni]] (puru siddu la causalitati nun eni stata difinitivamenti pruvata) |
|||
| Acne-like rash [causality is not conclusively established]. |
|||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Vitamina C]] |
||
| [[ |
| [[Àcitu ascòrbicu]] |
||
| Idrusulùbbili |
|||
| Water |
|||
| '''90 |
| '''90,0 mg''' |
||
| [[ |
| [[Scurbutu]] |
||
| 2 |
| 2.000 mg |
||
| [[ |
| [[Ipirvitaminosi C]] |
||
|- |
|- |
||
! style="whitespace:nowrap;"|[[ |
! style="whitespace:nowrap;"|[[Vitamina D]] |
||
| [[Ergocalcifirolu|Ergocalcifirolu (vitamina D<sub>2</sub>)]], [[culicalcifirolu|culicalcifirolu (vitamina D<sub>3</sub>)]] |
|||
| [[Ergocalciferol]], [[cholecalciferol]] |
|||
| Lipusulùbbili |
|||
| Fat |
|||
| 5 |
| 5,0 µg–10 µg<ref>Value represents suggested intake without adequate sunlight exposure (see [http://www.iom.edu/Object.File/Master/7/296/0.pdf Dietary Reference Intakes: Vitamins]).</ref> |
||
| [[ |
| [[Rachitismu]] e [[osteumalacìa]] |
||
| 50 µg |
| 50 µg |
||
| [[ |
| [[Ipirvitaminosi D]] |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Vitamina E]] |
||
| [[ |
| [[Tocufirolu]], [[tocutrienolu]] |
||
| Lipusulùbbili |
|||
| Fat |
|||
| '''15 |
| '''15,0 mg''' |
||
|align="left"| |
|align="left"| La dificienza eni veru rara; dèbbuli [[animìa]] emulìtica nê nunnati.<ref name="Merck">[http://www.merck.com/mmhe/sec12/ch154/ch154a.html The Merck Manual: Nutritional Disorders: Vitamin Introduction] Please select specific vitamins from the list at the top of the page.</ref> |
||
| 1 |
| 1.000 mg |
||
| |
| Ncrimintata [[nsufficienza cardìaca]]<ref>{{cite news| url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m0ISW/is_262/ai_n13675725|work=Townsend Letter for Doctors and Patients|title=Does vitamin E cause congestive heart failure?|first=Alan R.|last=Gaby|year=2005}}</ref> |
||
|- |
|- |
||
! [[ |
! [[Vitamina K]] |
||
| [[ |
| [[Filluchinoni]], [[Minachinoni]] |
||
| Lipusulùbbili |
|||
| Fat |
|||
| 120 µg |
| 120 µg |
||
| [[Diatesi]] emurràggica |
|||
| [[Bleeding diathesis]] |
|||
| N/D |
| N/D |
||
| |
| Ncrementu dâ [[cuagulazzioni]] n pacienti c'assùminu [[warfarina]].<ref>{{cite journal |author=Rohde LE, de Assis MC, Rabelo ER |title=Dietary vitamin K intake and anticoagulation in elderly patients |journal=Curr Opin Clin Nutr Metab Care |volume=10 |issue=1 |pages=1–5 |year=2007|pmid=17143047 |doi=10.1097/MCO.0b013e328011c46c}}</ref> |
||
|} |
|} |
||
Virsioni dû 12:41, 12 mar 2011
Na vitamina eni nu cumpostu urgànicu richiestu comu nutrienti n picca dosi di n'urganismu. N àvutri paroli, nu cumpostu urgànicu è chiamatu vitamina siddu nun poti èssiri sintitizzatu n manera sufficienti di l'urganismu, e devi èssiri ottinuta dâ dieta. Pirciò, lu tèrmini dipenni sia dê circustanzi sia di l'urganismu. P'asempiu, l'àcitu ascòrbicu (vitamina C) eni na vitamina ppi l'omu, ma nun ppô cchiossài di l'àutri armali, mentri la biutina e la vitamina D sunnu richiesti ni l'omu n certi circustanzi. Ppi cunvinzioni, lu tèrmini nun includi àvutri nutrienti essenziali comu sali minirali, àciti grassi essenziali, amminuàciti essenziali (picchì chissi sèrvunu n quantitati cchiù granni), e mancu cunteni l'àvutu nùmmuru di àutri nutrienti chi prumòvinu la saluti, puru siddu sunnu richiesti menu spissu. Trìdici vitamini sunnu oj arricanisciuti universalmenti. Li vitamini sunnu dunca classificati dê loru attivitati biològgichi e chìmichi, nun dê loru strutturi. Varî cumposti chi hàvinu attivitati biològgica assuciata cu na vitamina sunnu ditti pruvitamini, e chissi gruppi sunnu numinati cu lèttiri: p'asempiu, la vitamina A cumprenni lu retinali, lu retinolu e quattru carutinòidi canusciuti. Ppi difinizzioni li pruvitamini si pòtinu cunvèrtiri n na forma attiva dâ vitamina ni l'urganismu, e a li voti si pòtinu virè cunvirtiri l'una ni l'àvutra.
Nti l'omu
Li vitamini sunnu classificati n basi â sulubilitati: lipusulùbbili o idrusulùbbili. Nti l'omu sunnu ricanusciuti trìdici vitamini:
- 4 vitamini lipusulùbbili (A, D, E, K);
- 9 vitamini idrusulùbbili (8 vitamini B, C).
Vitamini lipusulùbbili
Li sitamini lipusulùbbili sunnu assurbiti attraversu lu ntistinu grazzi a lipidi. Nguasennuca iddi s'accùmulanu facirmenti, eni cchiù fàcili ca pòrtanu a ipirvitaminosi rispettu ê vitamini idrusulùbbili.
Vitamini idrusulùbbili
Li vitamini idrusulùbbili sunnu vilocimenti escreti e difficirmenti assurbiti: ppi chissu, eni mpurtanti nutricàrisi cu cibi ca contèninu cunsistenti quantitati di chissi cumposti di jornu n jornu. Multi vitamini idrusulùbbili sunnu sintitizzati da batteri.
Lista di vitamini nti l'omu
Agni vitamina eni tipicamenti usata n diversi riazzioni, e ppi chissu havi sparaggî funzioni.
Nomi ginèrici pâ discrizzioni dê vitamini |
Pruvitamini (lista nun cumpreta) | Sulubbilitati | Dosi giurnaliera cunsigghiata (pô màsculu di 19–70 anni d'etati)[1] |
Malatìi di dificienzi | Massima dosi cunsigghiata (UL/jornu)[1] |
Malatìi di eccessu |
---|---|---|---|---|---|---|
Vitamina A | Ritinolu, ritinali, e quattru carutinòidi cumpresu lu β caruteni |
Lipusulùbbili | 900 µg | Nictalupìa, ipirchiratosi, cheratumalacia[2] | 3.000 µg | Ipirvitaminosi A |
Vitamina B1 | Tiamina | Idrusulùbbili | 1,2 mg | Beriberi, sìndrumi di Wernicke-Korsakoff | N/D[3] | Nturpidimentu masculari, rilassamentu a àvuti dosi[4] |
Vitamina B2 | Ribuflavina | Idrusulùbbili | 1,3 mg | Aribuflavinosi | N/D | |
Vitamina B3 | Niacina, nicutinamidi | Idrusulùbbili | 16,0 mg | Piddagra | 35,0 mg | Dannu ô fìcutu (n dosi > 2 g/jornu)[5] e àutri prubblemi. |
Vitamina B5 | Àcitu pantutènicu | Idrusulùbbili | 5,0 mg[6] | Paristisìa | N/D | Diarrìa, pussìbbili nàusia e pirosi.[7] |
Vitamina B6 | Piridussina, piridussamina, piridussali | Idrusulùbbili | 1,3–1,7 mg | Animìa[8], niurupatìi pirifèrichi. | 100 mg | Disfunzioni dâ propriucizzioni, danni ê nervi (n dosi > 100 mg/jornu) |
Vitamina B7 | Biutina | Idrusulùbbili | 30,0 µg | Dirmatìti, enteriti | N/D | |
Vitamina B9 | Àcitu fòlicu, àcitu fulinicu | Idrusulùbbili | 400 µg | Megalublastosi, dificienzi duranti la prinnizza assuciati cu difetti cungèniti comu chiddi lijati a prubblemi nâ chiusura dô tubbu niurali, p'asempiu la spina bìfida e la labiupalatuschisi. | 1.000 µg | Poti ammucciari li sìntumi dâ dicicienza di vitamina B12, àutri effetti. |
Vitamina B12 | Cianucobalamina, idrossicubalamina, mitilcubalamina | Idrusulùbbili | 2,4 µg | Megalublastosi[9] | N/D | Rash cutàniu simili a l'acni (puru siddu la causalitati nun eni stata difinitivamenti pruvata) |
Vitamina C | Àcitu ascòrbicu | Idrusulùbbili | 90,0 mg | Scurbutu | 2.000 mg | Ipirvitaminosi C |
Vitamina D | Ergocalcifirolu (vitamina D2), culicalcifirolu (vitamina D3) | Lipusulùbbili | 5,0 µg–10 µg[10] | Rachitismu e osteumalacìa | 50 µg | Ipirvitaminosi D |
Vitamina E | Tocufirolu, tocutrienolu | Lipusulùbbili | 15,0 mg | La dificienza eni veru rara; dèbbuli animìa emulìtica nê nunnati.[11] | 1.000 mg | Ncrimintata nsufficienza cardìaca[12] |
Vitamina K | Filluchinoni, Minachinoni | Lipusulùbbili | 120 µg | Diatesi emurràggica | N/D | Ncrementu dâ cuagulazzioni n pacienti c'assùminu warfarina.[13] |
- ↑ 1,0 1,1 Dietary Reference Intakes: Vitamins The National Academies, 2001.
- ↑ Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin A
- ↑ N/D= "Amount not determinable due to lack of data of adverse effects. Source of intake should be from food only to prevent high levels of intake"(see Dietary Reference Intakes: Vitamins).
- ↑ Thiamin, vitamin B1: MedlinePlus Supplements. Retrieved on 5 October 2009.
- ↑ Template:Cite book
- ↑ Plain type indicates Adequate Intakes (A/I). "The AI is believed to cover the needs of all individuals, but a lack of data prevent being able to specify with confidence the percentage of individuals covered by this intake" (see Dietary Reference Intakes: Vitamins).
- ↑ Pantothenic acid, dexpanthenol: MedlinePlus Supplements. MedlinePlus. Retrieved on 5 October 2009.
- ↑ Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin B6
- ↑ Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin B12
- ↑ Value represents suggested intake without adequate sunlight exposure (see Dietary Reference Intakes: Vitamins).
- ↑ The Merck Manual: Nutritional Disorders: Vitamin Introduction Please select specific vitamins from the list at the top of the page.
- ↑ Gaby, Alan R.. "Does vitamin E cause congestive heart failure?", Townsend Letter for Doctors and Patients.
- ↑ Template:Cite journal