"Vitamina" : Diffirenzi ntrê virsioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Mparu (discussioni | cuntribbuti)
Nuddu riassuntu dû canciamentu
Riga 1: Riga 1:
[[WIP|Mparu]]

[[Mmàggini: Retinol_3Dstructure.png|thumb|right|200px|Struttura chìmica (mudellu 3D) dô ritinolu, la forma cchiù cumuni ntâ dieta dâ vitamina A.]]
[[Mmàggini: Retinol_3Dstructure.png|thumb|right|200px|Struttura chìmica (mudellu 3D) dô ritinolu, la forma cchiù cumuni ntâ dieta dâ vitamina A.]]



Virsioni dû 15:09, 11 mar 2011

Mparu

File:Retinol 3Dstructure.png
Struttura chìmica (mudellu 3D) dô ritinolu, la forma cchiù cumuni ntâ dieta dâ vitamina A.

Na vitamina eni nu cumpostu urgànicu richiestu comu nutrienti n picca dosi di n'urganismu. N àvutri paroli, nu cumpostu urgànicu è chiamatu vitamina siddu nun poti èssiri sintitizzatu n manera sufficienti di l'urganismu, e devi èssiri ottinuta dâ dieta. Pirciò, lu tèrmini dipenni sia dê circustanzi sia di l'urganismu. P'asempiu, l'àcitu ascòrbicu (vitamina C) eni na vitamina ppi l'omu, ma nun ppô cchiossài di l'àutri armali, mentri la biutina e la vitamina D sunnu richiesti ni l'omu n certi circustanzi. Ppi cunvinzioni, lu tèrmini nun includi àvutri nutrienti essenziali comu sali minirali, àciti grassi essenziali, amminuàciti essenziali (picchì chissi sèrvunu n quantitati cchiù granni), e mancu cunteni l'àvutu nùmmuru di àutri nutrienti chi prumòvinu la saluti, puru siddu sunnu richiesti menu spissu. Trìdici vitamini sunnu oj arricanisciuti universalmenti. Li vitamini sunnu dunca classificati dê loru attivitati biològgichi e chìmichi, nun dê loru strutturi. Varî cumposti chi hàvinu attivitati biològgica assuciata cu na vitamina sunnu ditti pruvitamini, e chissi gruppi sunnu numinati cu lèttiri: p'asempiu, la vitamina A cumprenni lu retinali, lu retinolu e quattru carutinòidi canusciuti. Ppi difinizzioni li pruvitamini si pòtinu cunvèrtiri n na forma attiva dâ vitamina ni l'urganismu, e a li voti si pòtinu virè cunvirtiri l'una ni l'àvutra.

Nti l'omu

Li vitamini sunnu classificati n basi â sulubilitati: lipusulùbbili o idrusulùbbili. Nti l'omu sunnu ricanusciuti trìdici vitamini:

  • 4 vitamini lipusulùbbili (A, D, E, K);
  • 9 vitamini idrusulùbbili (8 vitamini B, C).

Vitamini lipusulùbbili

Li pisci grassi, comu lu salmuni, sunnu na fonti naturali di vitamina D.

Li sitamini lipusulùbbili sunnu assurbiti attraversu lu ntistinu grazzi a lipidi. Nguasennuca iddi s'accùmulanu facirmenti, eni cchiù fàcili ca pòrtanu a ipirvitaminosi rispettu ê vitamini idrusulùbbili.

Vitamini idrusulùbbili

Li vitamini idrusulùbbili sunnu vilocimenti escreti e difficirmenti assurbiti: ppi chissu, eni mpurtanti nutricàrisi cu cibi ca contèninu cunsistenti quantitati di chissi cumposti di jornu n jornu. Multi vitamini idrusulùbbili sunnu sintitizzati da batteri.

Lista di vitamini nti l'omu

Agni vitamina eni tipicamenti usata n diversi riazzioni, e ppi chissu havi sparaggî funzioni.

Vitamin generic
descriptor name
Pruvitamini (lista nun cumpreta) Sulubbilitati Dosi giurnaliera cunsigghiata
(pô màsculu di 19–70 anni d'etati)[1]
Malatìi di dificienzi Upper Intake Level
(UL/day)[1]
Overdose disease
Vitamin A Retinol, retinal, and
four carotenoids
including beta carotene
Fat 900 µg Night-blindness, Hyperkeratosis, and Keratomalacia[2] 3,000 µg Hypervitaminosis A
Vitamin B1 Thiamine Water 1.2 mg Beriberi, Wernicke-Korsakoff syndrome N/D[3] Drowsiness or muscle relaxation with large doses.[4]
Vitamin B2 Riboflavin Water 1.3 mg Ariboflavinosis N/D
Vitamin B3 Niacin, niacinamide Water 16.0 mg Pellagra 35.0 mg Liver damage (doses > 2g/day)[5] and other problems
Vitamin B5 Pantothenic acid Water 5.0 mg[6] Paresthesia N/D Diarrhea; possibly nausea and heartburn.[7]
Vitamin B6 Pyridoxine, pyridoxamine, pyridoxal Water 1.3–1.7 mg Anemia[8] peripheral neuropathy. 100 mg Impairment of proprioception, nerve damage (doses > 100 mg/day)
Vitamin B7 Biotin Water 30.0 µg Dermatitis, enteritis N/D
Vitamin B9 Folic acid, folinic acid Water 400 µg Megaloblast and Deficiency during pregnancy is associated with birth defects, such as neural tube defects 1,000 µg May mask symptoms of vitamin B12 deficiency; other effects.
Vitamin B12 Cyanocobalamin, hydroxycobalamin, methylcobalamin Water 2.4 µg Megaloblastic anemia[9] N/D Acne-like rash [causality is not conclusively established].
Vitamin C Ascorbic acid Water 90.0 mg Scurvy 2,000 mg Vitamin C megadosage
Vitamin D Ergocalciferol, cholecalciferol Fat 5.0 µg–10 µg[10] Rickets and Osteomalacia 50 µg Hypervitaminosis D
Vitamin E Tocopherols, tocotrienols Fat 15.0 mg Deficiency is very rare; mild hemolytic anemia in newborn infants.[11] 1,000 mg Increased congestive heart failure seen in one large randomized study.[12]
Vitamin K phylloquinone, menaquinones Fat 120 µg Bleeding diathesis N/D Increases coagulation in patients taking warfarin.[13]
  1. 1,0 1,1 Dietary Reference Intakes: Vitamins The National Academies, 2001.
  2. Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin A
  3. N/D= "Amount not determinable due to lack of data of adverse effects. Source of intake should be from food only to prevent high levels of intake"(see Dietary Reference Intakes: Vitamins).
  4. Thiamin, vitamin B1: MedlinePlus Supplements. Retrieved on 5 October 2009.
  5. Template:Cite book
  6. Plain type indicates Adequate Intakes (A/I). "The AI is believed to cover the needs of all individuals, but a lack of data prevent being able to specify with confidence the percentage of individuals covered by this intake" (see Dietary Reference Intakes: Vitamins).
  7. Pantothenic acid, dexpanthenol: MedlinePlus Supplements. MedlinePlus. Retrieved on 5 October 2009.
  8. Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin B6
  9. Vitamin and Mineral Supplement Fact Sheets Vitamin B12
  10. Value represents suggested intake without adequate sunlight exposure (see Dietary Reference Intakes: Vitamins).
  11. The Merck Manual: Nutritional Disorders: Vitamin Introduction Please select specific vitamins from the list at the top of the page.
  12. Gaby, Alan R.. "Does vitamin E cause congestive heart failure?", Townsend Letter for Doctors and Patients. 
  13. Template:Cite journal